Tiền sản giật ảnh hưởng tới khoảng 5-8% phụ nữ mang thai. Rối loạn tăng huyết áp thường phát triển trong nửa thứ hai của thai kỳ và có thể đe dọa tính mạng người mẹ, nếu không được điều trị.
Khái niệm tiền sản giật
Tiền sản giật (còn gọi là nhiễm độc thai nghén) là một rối loạn nghiêm trọng thường phát triển sau tuần 20 của thai kỳ, được biểu hiện bởi huyết áp cao và mức độ protein trong nước tiểu tăng (tiền sản giật cũng có thể gây co các mạch máu, dẫn tới huyết áp cao).
Nguyên nhân
Cho đến nay, các bác sĩ vẫn chưa chắc về nguyên nhân gây ra tiền sản giật. Tuy nhiên, một giả thuyết là sự mất cân bằng prostaglandin - chất giúp thư giãn và co bóp các cơ trơn khiến các mạch máu co lại trong quá trình mang thai.
Các biến chứng của tiền sản giật
Ngoài huyết áp và lượng protein trong nước tiểu cao (một vấn đề về thận), tiền sản giật có liên quan tới một số biến chứng khác nếu không được điều trị, bao gồm:
- Bé sơ sinh nhẹ cân (dưới 2,5kg).
- Nhau bong non (nhau thai tách khỏi tử cung).
- Xét nghiệm chức năng gan bất thường.
- Động kinh.
- Sinh non (trước tuần 37).
- Tai biến mạch máu não.
- Suy thận.
- Mất thị lực thoáng qua.
- Vỡ gan.
- Người mẹ và thai nhi tử vong.
Nhóm thai phụ có nguy cơ tiền sản giật
Người mẹ có thể có sức khỏe tốt trước khi mang thai nhưng bỗng một ngày, bác sĩ phát hiện người mẹ bị cao huyết áp và có protein trong nước tiểu. Điều này cho thấy bất kỳ người phụ nữ mang thai nào khỏe mạnh cũng có thể phát triển tiền sản giật. Tuy nhiên, các chuyên gia xác định một số yếu tố nguy cơ, bao gồm:
- Cá nhân hoặc gia đình có tiền sản giật.
- Mang thai lần đầu.
- Mang thai khi còn quá trẻ hoặc đã ngoài 40.
- Mang đa thai.
- Cao huyết áp/béo phì (chỉ số cơ thể trên 30).
- Bệnh tiểu đường.
Các dấu hiệu của tiền sản giật
Dấu hiệu nổi bật nhất của tiền sản giật là huyết áp cao, protein trong nước tiểu, sưng quá mức (phù nề) tay và mặt, tăng cân nhanh chóng. Các triệu chứng khác cần đi khám ngay lập tức, bao gồm:
- Nhức đầu dữ dội.
- Rối loạn thị giác chẳng hạn mờ mắt, nhìn nhấp nháy.
- Đau ở phía trên, bên phải bụng hoặc đau vai.
- Đau hoặc cảm giác nóng bỏng sau xương ức.
- Buồn nôn hoặc nôn.
- Lẫn lộn hoặc lo lắng.
- Khó thở.
Chẩn đoán tiền sản giật
Bác sĩ sẽ theo dõi tiền sản giật bằng cách kiểm tra huyết áp và làm xét nghiệm protein trong nước tiểu ở mỗi lần khám thai. Ở phụ nữ chưa từng bị cao huyết áp thì đo huyết áp có thể cho kết quả là 140/90. Dấu hiệu thứ hai là 300mg (hoặc nhiều hơn) protein trong mẫu nước tiểu thu được.
Điều trị tiền sản giật
Đối với tiền sản giật nhẹ và khi bé đã đủ tháng (từ 37 tuần), điều trị điển hình là tới viện nghỉ ngơi để bác sĩ theo dõi thai nhi và làm các xét nghiệm máu, nước tiểu. Phương pháp điều trị steroid có thể giúp phổi của em bé của bạn phát triển. Nếu sức khỏe người mẹ tốt, huyết áp ổn định thì có thể chờ đủ tháng để chuyển dạ như bình thường.
Nếu tiền sản giật nặng, người mẹ có thể được kích thích chuyển dạ trong một vài ngày.
Mổ đẻ là cần thiết cho người mẹ tiền sản giật
Tỷ lệ mổ đẻ thường cao hơn ở những phụ nữ có tiền sản giật vì họ có xu hướng sinh non và quá trình chuyển dạ khó. Tuy nhiên, nếu đã tới tuần 35-36, cổ tử cung mềm thì người mẹ sẽ có cơ hội sinh thường thành công.
Cách để ngăn ngừa tiền sản giật
Các bác sĩ vẫn chưa chắc vì sao tiền sản giật phát triển; do đó, để ngăn chặn nó là điều khó khăn. Các nghiên cứu nhỏ cho thấy, hạn chế aspirin và bổ sung đủ canxi giúp hạn chế tiền sản giật nhưng các nghiên cứu lớn hơn không đồng tình với kết luận này.
“Điều tốt nhất bạn nên làm là chăm sóc tốt trước khi sinh. Khi đó, tiền sản giật có thể được phát hiện sớm hơn nếu nó phát triển” – Virginia R. Lupo (chủ tịch bộ phận sản phụ khoa tại Trung tâm y tế quận Hennepin ở Minneapolis) cho biết.
(Mẹ và Bé)
Khái niệm tiền sản giật
Tiền sản giật (còn gọi là nhiễm độc thai nghén) là một rối loạn nghiêm trọng thường phát triển sau tuần 20 của thai kỳ, được biểu hiện bởi huyết áp cao và mức độ protein trong nước tiểu tăng (tiền sản giật cũng có thể gây co các mạch máu, dẫn tới huyết áp cao).
Nguyên nhân
Cho đến nay, các bác sĩ vẫn chưa chắc về nguyên nhân gây ra tiền sản giật. Tuy nhiên, một giả thuyết là sự mất cân bằng prostaglandin - chất giúp thư giãn và co bóp các cơ trơn khiến các mạch máu co lại trong quá trình mang thai.
Ngoài huyết áp và lượng protein trong nước tiểu cao (một vấn đề về thận), tiền sản giật có liên quan tới một số biến chứng khác nếu không được điều trị, bao gồm:
- Bé sơ sinh nhẹ cân (dưới 2,5kg).
- Nhau bong non (nhau thai tách khỏi tử cung).
- Xét nghiệm chức năng gan bất thường.
- Động kinh.
- Sinh non (trước tuần 37).
- Tai biến mạch máu não.
- Suy thận.
- Mất thị lực thoáng qua.
- Vỡ gan.
- Người mẹ và thai nhi tử vong.
Nhóm thai phụ có nguy cơ tiền sản giật
Người mẹ có thể có sức khỏe tốt trước khi mang thai nhưng bỗng một ngày, bác sĩ phát hiện người mẹ bị cao huyết áp và có protein trong nước tiểu. Điều này cho thấy bất kỳ người phụ nữ mang thai nào khỏe mạnh cũng có thể phát triển tiền sản giật. Tuy nhiên, các chuyên gia xác định một số yếu tố nguy cơ, bao gồm:
- Cá nhân hoặc gia đình có tiền sản giật.
- Mang thai lần đầu.
- Mang thai khi còn quá trẻ hoặc đã ngoài 40.
- Mang đa thai.
- Cao huyết áp/béo phì (chỉ số cơ thể trên 30).
- Bệnh tiểu đường.
Các dấu hiệu của tiền sản giật
Dấu hiệu nổi bật nhất của tiền sản giật là huyết áp cao, protein trong nước tiểu, sưng quá mức (phù nề) tay và mặt, tăng cân nhanh chóng. Các triệu chứng khác cần đi khám ngay lập tức, bao gồm:
- Nhức đầu dữ dội.
- Rối loạn thị giác chẳng hạn mờ mắt, nhìn nhấp nháy.
- Đau ở phía trên, bên phải bụng hoặc đau vai.
- Đau hoặc cảm giác nóng bỏng sau xương ức.
- Buồn nôn hoặc nôn.
- Lẫn lộn hoặc lo lắng.
- Khó thở.
Chẩn đoán tiền sản giật
Bác sĩ sẽ theo dõi tiền sản giật bằng cách kiểm tra huyết áp và làm xét nghiệm protein trong nước tiểu ở mỗi lần khám thai. Ở phụ nữ chưa từng bị cao huyết áp thì đo huyết áp có thể cho kết quả là 140/90. Dấu hiệu thứ hai là 300mg (hoặc nhiều hơn) protein trong mẫu nước tiểu thu được.
Điều trị tiền sản giật
Đối với tiền sản giật nhẹ và khi bé đã đủ tháng (từ 37 tuần), điều trị điển hình là tới viện nghỉ ngơi để bác sĩ theo dõi thai nhi và làm các xét nghiệm máu, nước tiểu. Phương pháp điều trị steroid có thể giúp phổi của em bé của bạn phát triển. Nếu sức khỏe người mẹ tốt, huyết áp ổn định thì có thể chờ đủ tháng để chuyển dạ như bình thường.
Nếu tiền sản giật nặng, người mẹ có thể được kích thích chuyển dạ trong một vài ngày.
Mổ đẻ là cần thiết cho người mẹ tiền sản giật
Tỷ lệ mổ đẻ thường cao hơn ở những phụ nữ có tiền sản giật vì họ có xu hướng sinh non và quá trình chuyển dạ khó. Tuy nhiên, nếu đã tới tuần 35-36, cổ tử cung mềm thì người mẹ sẽ có cơ hội sinh thường thành công.
Cách để ngăn ngừa tiền sản giật
Các bác sĩ vẫn chưa chắc vì sao tiền sản giật phát triển; do đó, để ngăn chặn nó là điều khó khăn. Các nghiên cứu nhỏ cho thấy, hạn chế aspirin và bổ sung đủ canxi giúp hạn chế tiền sản giật nhưng các nghiên cứu lớn hơn không đồng tình với kết luận này.
“Điều tốt nhất bạn nên làm là chăm sóc tốt trước khi sinh. Khi đó, tiền sản giật có thể được phát hiện sớm hơn nếu nó phát triển” – Virginia R. Lupo (chủ tịch bộ phận sản phụ khoa tại Trung tâm y tế quận Hennepin ở Minneapolis) cho biết.
(Mẹ và Bé)
