Hiện nay trên thế giới ước tính có khoảng 25 – 30 triệu người mắc chứng bệnh thoái hóa điểm vàng, thường gặp ở những người ngoài độ tuổi 65. Những triệu chứng thoái hóa điểm vàng có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến công việc và cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Nếu như không nhận biết sớm để kịp thời phòng ngừa và điều trị, bệnh rất có thể tiến triển dẫn tới nguy cơ mù lòa. Vậy cách điều trị thoái hóa điểm vàng như thế nào?
1. Bệnh thoái hóa điểm vàng là gì?
Mắt chúng ta có thể nhìn thấy sự vật xung quanh là nhờ tia sáng đi qua thủy tinh thể, sau đó võng mạc tiếp nhận và gửi lên não bộ xử lý thông tin, tạo thành các hình ảnh. Trong võng mạc, phần quan trọng nhất nằm ở trung tâm võng mạc, được gọi là điểm vàng. Điểm vàng có vai trò rất quan trọng, giúp chúng ta có thể nhận biết được độ sắc nét, màu sắc của hình ảnh. Khi điểm vàng bị thoái hóa, dẫn đến mất thị lực ở vùng trung tâm gọi là bệnh thoái hóa điểm vàng.
Bệnh thoái hóa điểm vàng được chia thành hai loại: Thoái hóa điểm vàng thể ướt và thoái hóa điểm vàng thể khô. Triệu chứng bệnh giữa 2 loại này cũng có một số điểm khác nhau.
Mắt bị thoái hóa điểm vàng
2. Nguyên nhân gây thoái hóa điểm vàng
Hút thuốc
Cần phải lưu ý rằng trong tất cả các yếu tố nguy cơ cho sự phát triển thoái hóa điểm vàng, hút thuốc lá là một trong những yếu tố hoàn toàn có thể kiểm soát được. Một nghiên cứu của Anh đã kết luận rằng hút thuốc tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh thoái hóa điểm vàng.
Lão hóa
Tuổi tác là yếu tố nguy cơ lớn nhất gây thoái hóa điểm vàng. 25% dân số trong độ tuổi từ 65 đến 74 bị thoái hóa điểm vàng. Với những người trên 75 tuổi, nguy cơ mắc bệnh tăng 33%.
Huyết áp cao
Những người bị huyết áp cao tăng khả năng phát triển thoái hóa điểm vàng. Mắt là một cơ quan có nhiều mạch máu, do đó sự thay đổi huyết áp ảnh hưởng đến mắt. Tăng huyết áp cũng như các bệnh tim mạch khác, làm tăng khả năng phát triển thoái hóa điểm vàng. Theo nghiên cứu của Viện Mắt Quốc gia Hoa Kỳ, những người bị tăng huyết áp có nguy cơ mắc thoái hóa điểm vàng thể ướt cao hơn 1,5 lần so với những người có huyết áp bình thường.
Chủng tộc
Sự thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở người Mỹ da trắng, bệnh này tương đối hiếm ở các chủng tộc khác. Mặc dù, chúng ta vẫn không biết chính xác nguyên nhân gây ra bệnh, nhưng số lượng sắc tố đóng một vai trò quan trọng. Bệnh nhân có màu mắt sáng cũng có nguy cơ cao mắc bệnh hơn những người có mắt sẫm màu hơn.
3. Triệu chứng chung của bệnh thoái hóa điểm vàng
Triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể khô
Nhìn hình ảnh méo mó, biến dạng
Một số người bị thoái hóa điểm vàng cho biết rằng, những vật trước đây rõ ràng họ nhìn thấy là đường thẳng (như là: song cửa, hàng rào, dòng kẻ của trang giấy,…) nhưng một thời gian sau họ lại nhìn thấy những vật đó trở thành đường cong, gợn sóng, méo mó.
Luôn cần có ánh sáng cường độ mạnh để làm việc
Do thị lực bị giảm sút nên những gì người bệnh thoái hóa điểm vàng nhìn thấy thường mờ hơn so với người bình thường. Đó không chỉ là chữ viết, hình ảnh mà màu sắc của đồ vật họ nhìn thấy cũng kém hơn, nhất là ở những nơi tối, ít ánh sáng. Vì vậy, họ thường cần có một cường độ ánh sáng mạnh hơn khi học tập hay làm việc.
Mất dần khả năng nhận biết độ chi tiết, sắc nét của hình ảnh
Tức là người bệnh sẽ giảm khả năng phân biệt giữa các đối tượng, hình ảnh khác nhau, chẳng hạn như khả năng nhận biết khuôn mặt, đồ vật xung quanh.
Giảm thị lực trung tâm ở một hoặc cả hai mắt
Người bị thoái hóa điểm vàng sẽ nhìn thấy những vị trí trung tâm của hình ảnh trở nên mờ nhòe, méo mó và biến dạng.
Thoái hóa điểm vàng thể khô thường ảnh hưởng đến cả hai mắt. Nếu như chỉ có một mắt bị ảnh hưởng, bạn khó có thể nhận ra bất kỳ thay đổi nào trong thị giác của bạn vì mắt tốt có thể bù đắp cho mắt yếu. Vì vậy, khi gặp những triệu chứng bất thường về mắt, bạn không nên chủ quan mà phải chủ động tìm hiểu nguyên nhân, thăm khám kịp thời để tránh dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.
Triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể ướt
Thoái hóa điểm vàng thể ướt thường tiến triển ở những người đã mắc thoái hóa điểm vàng thể khô. Nếu đã bị mờ ở thị lực trung tâm thì thoái hóa điểm vàng thể ướt sẽ làm cho tình trạng này xấu đi đột ngột. Các dấu hiệu người bệnh có thể gặp như:
Hình ảnh nhìn được bị biến dạng
Lúc này, không chỉ một phần đường thằng nhìn thấy trước đây bị biến dạng thành đường cong như triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể khô, mà là toàn bộ đường thẳng biến thành đường cong, lượn sóng hoặc quanh co.
Xuất hiện những điểm mù
Điểm mù chính là những điểm đen, xuất hiện ở chính giữa tầm nhìn và chúng có xu hướng càng ngày trở lên lớn hơn. Nguyên nhân là do có sự phát triển bất thường của các mạch máu dưới hoàng điểm và gây tổn thương tế bào. Điểm đen ở trung tâm của tầm nhìn là do máu và dịch lỏng từ các mạch máu bất thường này bị rò rỉ ra võng mạc.
Gặp ảo giác
Triệu chứng này thường hiếm xảy ra, tuy nhiên khi gặp phải người bệnh có thể nhìn thấy những hình dạng, con người hoặc động vật không có thực ở hiện tại.
4. Cách điều trị thoái hóa điểm vàng
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể khô
Bệnh thoái hóa điểm vàng ảnh hưởng trực tiếp đến lớp tế bào biểu mô sắc tố võng mạc (RPE, lớp nằm giữa võng mạc và màng mạch - nguồn cung cấp máu chính cho võng mạc). Trong bệnh thoái hóa điểm vàng thể khô, khi các tế bào RPE bị chết đi thì các tế bào võng mạc nằm bên trên cũng chết theo. Bệnh tiến triển chậm và dần gây mất thị lực.
Theo một nghiên cứu khác trên các bệnh nhân nữ, uống bổ sung acid folic, vitamin B6 và vitamin B12 cũng đem lại nhiều lợi ích sức khỏe. Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy ăn các loại rau có lá màu xanh đậm, trái cây màu vàng, cam hoặc trái cây nhiều màu sắc khác có thể giúp giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng.
Bổ sung vitamin và khoáng chất không phải thể điều trị khỏi bệnh thoái hóa điểm vàng, cũng không thể lấy lại tầm nhìn đã bị mất đi do căn bệnh này. Tuy nhiên, nếu sử dụng với liều lượng phù hợp sẽ giúp làm chậm sự phát triển của bệnh. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ Nhãn khoa để có được phương pháp điều trị tốt nhất.
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt
Thoái hóa điểm vàng thể ướt chỉ chiếm khoảng 10% trong tổng số người bệnh bị thoái hóa điểm vàng. Thể này xuất hiện khi các mạch máu nuôi dưỡng điểm vàng bị tăng sinh, tạo ra nhiều mạch máu mới nhưng rất giòn, dễ bị nứt vỡ làm rò rỉ máu và dịch lỏng vào trong võng mạc.
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt bao gồm thuốc ức chế tăng sinh tân mạch (anti-VEGF treatment), trị liệu laser (thermal laser treatment) và liệu pháp quang động (photodynamic therapy). Các phương pháp trên có thể cải thiện triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể ướt nhưng không làm giảm đáng kể nguy cơ mất thị lực nghiêm trọng.
Tiêm thuốc ức chế tăng sinh tân mạch
Một trong những phương pháp điều trị thoái hóa điểm vàng phổ biến hiện nay là tập trung vào chất hóa học gây tăng sinh mạch máu bất thường trong võng mạc. Chất hóa học này được gọi là yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu, hay VEGF. Thuốc kháng VEGF có thể ức chế hoạt động của chất hóa học này, làm chậm sự rò rỉ mạch máu, ngăn ngừa quá trình mất thị lực và có thể cải thiện tầm nhìn
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt bằng laser
Hầu hết các trường hợp thoái hóa điểm vàng thể ướt được điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên, những người bệnh không đáp ứng với thuốc cần được điều trị bằng một phương pháp khác, chẳng hạn phẫu thuật laser tại các bệnh viện chuyên khoa mắt.
Phẫu thuật Laser (Laser quang đông)
Trong phẫu thuật này, bác sĩ sẽ dùng tia laser năng lượng cao để tạo ra một vết bỏng nhỏ ở vùng võng mạc cần điều trị. Năng lượng từ tia laser sẽ phá hủy các mạch máu bất thường, chống rò rỉ máu ra ngoài võng mạc và ngăn chặn sự phát triển của các mạch máu mới.
Xạ trị
Xạ trị được áp dụng khi các phương pháp điều trị trên không đạt được hiệu quả mong muốn. Các nghiên cứu được thực hiện gần đây cho thấy, sử dụng xạ trị kết hợp dùng thuốc kháng VEGF có thể làm giảm số lần tiêm thuốc. Kết quả này tuy khả quan nhưng vẫn chưa đánh giá được hết những lợi ích và nguy cơ mà người bệnh có thể gặp phải. Vì vậy đây vẫn là phương pháp trong quá trình thử nghiệm lâm sàng, người bệnh và cả bác sĩ cần cân nhắc khi lựa chọn.
Một số phương pháp phẫu thuật mới điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt
Trong những năm gần đây, hai phương pháp phẫu thuật mới đã được phát triển để điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt, bao gồm:
- Chuyển vị điểm vàng: Điểm vàng được tái định vị trên vị trí khác của võng mạc, nơi mà không bị ảnh hưởng bởi các mạch máu bất thường.
- Thay ống kính mắt nhân tạo: Ống kính của mắt được loại bỏ và thay thế bằng một thấu kính nhân tạo được thiết kế để tăng cường thị lực trung tâm.
Thực hiện lối sống lành mạnh với chế độ dinh dưỡng hợp lý, không hút thuốc lá, đeo kính bảo vệ cũng như sử dụng thêm một số viên uống bổ mắt chuyên biệt có chứa hoạt chất chống oxy hóa mạnh mẽ như Lutein, Bilberry... kết hợp với dùng các loại thực phẩm chức năng có chứa hai thành phần trên như EyeAid+ sẽ giúp bạn hạn chế được sự hình thành căn bệnh, ngăn không cho bệnh nặng thêm và dần dần đẩy lùi bệnh này.
Xem ngay sản phẩm >>> EyeAid+
1. Bệnh thoái hóa điểm vàng là gì?
Mắt chúng ta có thể nhìn thấy sự vật xung quanh là nhờ tia sáng đi qua thủy tinh thể, sau đó võng mạc tiếp nhận và gửi lên não bộ xử lý thông tin, tạo thành các hình ảnh. Trong võng mạc, phần quan trọng nhất nằm ở trung tâm võng mạc, được gọi là điểm vàng. Điểm vàng có vai trò rất quan trọng, giúp chúng ta có thể nhận biết được độ sắc nét, màu sắc của hình ảnh. Khi điểm vàng bị thoái hóa, dẫn đến mất thị lực ở vùng trung tâm gọi là bệnh thoái hóa điểm vàng.
Bệnh thoái hóa điểm vàng được chia thành hai loại: Thoái hóa điểm vàng thể ướt và thoái hóa điểm vàng thể khô. Triệu chứng bệnh giữa 2 loại này cũng có một số điểm khác nhau.
Mắt bị thoái hóa điểm vàng
2. Nguyên nhân gây thoái hóa điểm vàng
Hút thuốc
Cần phải lưu ý rằng trong tất cả các yếu tố nguy cơ cho sự phát triển thoái hóa điểm vàng, hút thuốc lá là một trong những yếu tố hoàn toàn có thể kiểm soát được. Một nghiên cứu của Anh đã kết luận rằng hút thuốc tăng gấp đôi nguy cơ mắc bệnh thoái hóa điểm vàng.
Lão hóa
Tuổi tác là yếu tố nguy cơ lớn nhất gây thoái hóa điểm vàng. 25% dân số trong độ tuổi từ 65 đến 74 bị thoái hóa điểm vàng. Với những người trên 75 tuổi, nguy cơ mắc bệnh tăng 33%.
Huyết áp cao
Những người bị huyết áp cao tăng khả năng phát triển thoái hóa điểm vàng. Mắt là một cơ quan có nhiều mạch máu, do đó sự thay đổi huyết áp ảnh hưởng đến mắt. Tăng huyết áp cũng như các bệnh tim mạch khác, làm tăng khả năng phát triển thoái hóa điểm vàng. Theo nghiên cứu của Viện Mắt Quốc gia Hoa Kỳ, những người bị tăng huyết áp có nguy cơ mắc thoái hóa điểm vàng thể ướt cao hơn 1,5 lần so với những người có huyết áp bình thường.
Chủng tộc
Sự thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở người Mỹ da trắng, bệnh này tương đối hiếm ở các chủng tộc khác. Mặc dù, chúng ta vẫn không biết chính xác nguyên nhân gây ra bệnh, nhưng số lượng sắc tố đóng một vai trò quan trọng. Bệnh nhân có màu mắt sáng cũng có nguy cơ cao mắc bệnh hơn những người có mắt sẫm màu hơn.
3. Triệu chứng chung của bệnh thoái hóa điểm vàng
Triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể khô
Nhìn hình ảnh méo mó, biến dạng
Một số người bị thoái hóa điểm vàng cho biết rằng, những vật trước đây rõ ràng họ nhìn thấy là đường thẳng (như là: song cửa, hàng rào, dòng kẻ của trang giấy,…) nhưng một thời gian sau họ lại nhìn thấy những vật đó trở thành đường cong, gợn sóng, méo mó.
Luôn cần có ánh sáng cường độ mạnh để làm việc
Do thị lực bị giảm sút nên những gì người bệnh thoái hóa điểm vàng nhìn thấy thường mờ hơn so với người bình thường. Đó không chỉ là chữ viết, hình ảnh mà màu sắc của đồ vật họ nhìn thấy cũng kém hơn, nhất là ở những nơi tối, ít ánh sáng. Vì vậy, họ thường cần có một cường độ ánh sáng mạnh hơn khi học tập hay làm việc.
Mất dần khả năng nhận biết độ chi tiết, sắc nét của hình ảnh
Tức là người bệnh sẽ giảm khả năng phân biệt giữa các đối tượng, hình ảnh khác nhau, chẳng hạn như khả năng nhận biết khuôn mặt, đồ vật xung quanh.
Giảm thị lực trung tâm ở một hoặc cả hai mắt
Người bị thoái hóa điểm vàng sẽ nhìn thấy những vị trí trung tâm của hình ảnh trở nên mờ nhòe, méo mó và biến dạng.
Thoái hóa điểm vàng thể khô thường ảnh hưởng đến cả hai mắt. Nếu như chỉ có một mắt bị ảnh hưởng, bạn khó có thể nhận ra bất kỳ thay đổi nào trong thị giác của bạn vì mắt tốt có thể bù đắp cho mắt yếu. Vì vậy, khi gặp những triệu chứng bất thường về mắt, bạn không nên chủ quan mà phải chủ động tìm hiểu nguyên nhân, thăm khám kịp thời để tránh dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.
Triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể ướt
Thoái hóa điểm vàng thể ướt thường tiến triển ở những người đã mắc thoái hóa điểm vàng thể khô. Nếu đã bị mờ ở thị lực trung tâm thì thoái hóa điểm vàng thể ướt sẽ làm cho tình trạng này xấu đi đột ngột. Các dấu hiệu người bệnh có thể gặp như:
Hình ảnh nhìn được bị biến dạng
Lúc này, không chỉ một phần đường thằng nhìn thấy trước đây bị biến dạng thành đường cong như triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể khô, mà là toàn bộ đường thẳng biến thành đường cong, lượn sóng hoặc quanh co.
Xuất hiện những điểm mù
Điểm mù chính là những điểm đen, xuất hiện ở chính giữa tầm nhìn và chúng có xu hướng càng ngày trở lên lớn hơn. Nguyên nhân là do có sự phát triển bất thường của các mạch máu dưới hoàng điểm và gây tổn thương tế bào. Điểm đen ở trung tâm của tầm nhìn là do máu và dịch lỏng từ các mạch máu bất thường này bị rò rỉ ra võng mạc.
Gặp ảo giác
Triệu chứng này thường hiếm xảy ra, tuy nhiên khi gặp phải người bệnh có thể nhìn thấy những hình dạng, con người hoặc động vật không có thực ở hiện tại.
4. Cách điều trị thoái hóa điểm vàng
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể khô
Bệnh thoái hóa điểm vàng ảnh hưởng trực tiếp đến lớp tế bào biểu mô sắc tố võng mạc (RPE, lớp nằm giữa võng mạc và màng mạch - nguồn cung cấp máu chính cho võng mạc). Trong bệnh thoái hóa điểm vàng thể khô, khi các tế bào RPE bị chết đi thì các tế bào võng mạc nằm bên trên cũng chết theo. Bệnh tiến triển chậm và dần gây mất thị lực.
Theo một nghiên cứu khác trên các bệnh nhân nữ, uống bổ sung acid folic, vitamin B6 và vitamin B12 cũng đem lại nhiều lợi ích sức khỏe. Ngoài ra, một số nghiên cứu cho thấy ăn các loại rau có lá màu xanh đậm, trái cây màu vàng, cam hoặc trái cây nhiều màu sắc khác có thể giúp giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng.
Bổ sung vitamin và khoáng chất không phải thể điều trị khỏi bệnh thoái hóa điểm vàng, cũng không thể lấy lại tầm nhìn đã bị mất đi do căn bệnh này. Tuy nhiên, nếu sử dụng với liều lượng phù hợp sẽ giúp làm chậm sự phát triển của bệnh. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ Nhãn khoa để có được phương pháp điều trị tốt nhất.
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt
Thoái hóa điểm vàng thể ướt chỉ chiếm khoảng 10% trong tổng số người bệnh bị thoái hóa điểm vàng. Thể này xuất hiện khi các mạch máu nuôi dưỡng điểm vàng bị tăng sinh, tạo ra nhiều mạch máu mới nhưng rất giòn, dễ bị nứt vỡ làm rò rỉ máu và dịch lỏng vào trong võng mạc.
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt bao gồm thuốc ức chế tăng sinh tân mạch (anti-VEGF treatment), trị liệu laser (thermal laser treatment) và liệu pháp quang động (photodynamic therapy). Các phương pháp trên có thể cải thiện triệu chứng thoái hóa điểm vàng thể ướt nhưng không làm giảm đáng kể nguy cơ mất thị lực nghiêm trọng.
Tiêm thuốc ức chế tăng sinh tân mạch
Một trong những phương pháp điều trị thoái hóa điểm vàng phổ biến hiện nay là tập trung vào chất hóa học gây tăng sinh mạch máu bất thường trong võng mạc. Chất hóa học này được gọi là yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu, hay VEGF. Thuốc kháng VEGF có thể ức chế hoạt động của chất hóa học này, làm chậm sự rò rỉ mạch máu, ngăn ngừa quá trình mất thị lực và có thể cải thiện tầm nhìn
Điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt bằng laser
Hầu hết các trường hợp thoái hóa điểm vàng thể ướt được điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên, những người bệnh không đáp ứng với thuốc cần được điều trị bằng một phương pháp khác, chẳng hạn phẫu thuật laser tại các bệnh viện chuyên khoa mắt.
Phẫu thuật Laser (Laser quang đông)
Trong phẫu thuật này, bác sĩ sẽ dùng tia laser năng lượng cao để tạo ra một vết bỏng nhỏ ở vùng võng mạc cần điều trị. Năng lượng từ tia laser sẽ phá hủy các mạch máu bất thường, chống rò rỉ máu ra ngoài võng mạc và ngăn chặn sự phát triển của các mạch máu mới.
Xạ trị
Xạ trị được áp dụng khi các phương pháp điều trị trên không đạt được hiệu quả mong muốn. Các nghiên cứu được thực hiện gần đây cho thấy, sử dụng xạ trị kết hợp dùng thuốc kháng VEGF có thể làm giảm số lần tiêm thuốc. Kết quả này tuy khả quan nhưng vẫn chưa đánh giá được hết những lợi ích và nguy cơ mà người bệnh có thể gặp phải. Vì vậy đây vẫn là phương pháp trong quá trình thử nghiệm lâm sàng, người bệnh và cả bác sĩ cần cân nhắc khi lựa chọn.
Một số phương pháp phẫu thuật mới điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt
Trong những năm gần đây, hai phương pháp phẫu thuật mới đã được phát triển để điều trị thoái hóa điểm vàng thể ướt, bao gồm:
- Chuyển vị điểm vàng: Điểm vàng được tái định vị trên vị trí khác của võng mạc, nơi mà không bị ảnh hưởng bởi các mạch máu bất thường.
- Thay ống kính mắt nhân tạo: Ống kính của mắt được loại bỏ và thay thế bằng một thấu kính nhân tạo được thiết kế để tăng cường thị lực trung tâm.
Thực hiện lối sống lành mạnh với chế độ dinh dưỡng hợp lý, không hút thuốc lá, đeo kính bảo vệ cũng như sử dụng thêm một số viên uống bổ mắt chuyên biệt có chứa hoạt chất chống oxy hóa mạnh mẽ như Lutein, Bilberry... kết hợp với dùng các loại thực phẩm chức năng có chứa hai thành phần trên như EyeAid+ sẽ giúp bạn hạn chế được sự hình thành căn bệnh, ngăn không cho bệnh nặng thêm và dần dần đẩy lùi bệnh này.
Xem ngay sản phẩm >>> EyeAid+