| BS.Nguyễn Thị Ánh Vân - Bệnh viện Hùng Vương Thiên chức của người phụ nữ là được làm mẹ. Rất nhiều người phụ nữ đếm thời gian theo từng ngày, từng tháng để đợi đến ngày làm mẹ. Thật hạnh phúc biết bao khi thai nhi chào đời và mẹ tròn con vuông. Đây là điều mơ ước của tất cả các bà mẹ và không ai muốn bất kỳ những điều không tốt nào cho đứa con của mình. Vì thế, để có được hạnh phúc đó, có được những đứa con phát triển khỏe mạnh, lớn khôn sau này thì trước khi làm mẹ, người phụ nữ cần phải biết có những bệnh lây truyền cho con khi mang thai để có cách phòng tránh lây nhiễm cho con. |
|
| Những bệnh nào có thể lây truyền cho con khi mang thai? Có nhiều bệnh có thể lây truyền sang con từ lúc còn trong bụng mẹ, ngay lúc sanh hoặc sau sanh. Sau đây là một số bệnh thường gặp : Viêm gan siêu vi B Viêm gan siêu vi B có thể lây nhiễm từ mẹ sang con khi mang thai, khi đẻ hoặc trong giai đoạn cho con bú. Nếu trẻ bị lây truyền viêm gan từ mẹ, khi sanh ra thường trẻ không có triệu chứng hoặc bệnh nhẹ nên cha mẹ sẽ không nhận biết được. Ðôi khi trẻ khó ở, nôn hoặc không lên cân đều đặn như những trẻ bình thường khác, có thể có vàng mắt và nước tiểu sẫm màu. Gan lách có thể to ra, có tổn thương và dễ chảy máu. Trường hợp viêm gan nặng có thể gây tử vong. Vì vậy phụ nữ cần phải chích ngừa viêm gan siêu vi B (nếu chưa bị nhiễm) trước khi có thai,để tránh lây cho trẻ trong quá trình mang thai. Nếu đã bị nhiễm viêm gan siêu vi B thì phụ nữ vẫn có thể phòng ngừa cho trẻ sau sanh bằng cách tiêm globulin miễn dịch và vắc-xin phòng bệnh trong phạm vi 48 tiếng sau khi sanh. Rubella Ở thời điểm 3 tháng đầu mang thai, nếu mẹ bị nhiễm Rubella thì trẻ có nguy cơ bị dị tật rất cao, cần phải bỏ thai vì vi-rút tấn công vào các cơ quan: não ,tai, mắt ,tim, gan của thai nhi. Vì thế các chị em phụ nữ nên đi chích ngừa Rubella trước khi mang thai ít nhất 3 tháng. Bệnh lậu Nếu mẹ mắc bệnh lậu không được điều trị thì có thể lây cho con khi sanh. Mắt trẻ là nơi dễ bị ảnh hưởng nhất rồi đến các cơ quan khác. Tình trạng lây nhiễm thường xảy ra vào tuần đầu tiên sau sanh. Hai mắt trẻ dính không mở được, sưng húp. Nếu không được điều trị có thể dẫn đến mù lòa vì loét hay sẹo giác mạc. Ðôi khi trẻ bị lây nhiễm cả lậu và chlamydia, thường từ chất tiết của cổ tử cung khi mẹ bị nhiễm bệnh. Nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B Khi bị nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B, trẻ có thể bị viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm rộp da hoặc viêm xương khớp. Nếu được điều trị 50% trẻ bị nhiễm khuẩn có thể khỏi. Bệnh mụn rộp hay còn gọi là herpes Trường hợp mẹ bị bệnh herpes lúc mang thai, nếu trẻ bị lây truyền từ mẹ thì trẻ sẽ bị những tổn thương với những mức độ khác nhau. Trẻ có thể có tổn thương ở một phần cơ thể nếu là thể nhẹ hoặc sẽ có biểu hiện toàn thân nếu là thể nặng. Ở thể nặng, trẻ có những nốt mụn nước nhỏ trên một vùng da nào đó, thường là vị trí ở niêm mạc như: miệng, bộ phận sinh dục… Bệnh có thể xâm nhập cả vào bên trong cơ thể, kể cả não. Khi đó trẻ sẽ có triệu chứng ngủ lơ mơ suốt ngày, thậm chí không thể đánh thức được. Ngoài ra, trẻ nhiễm vi-rút herpes hay quấy khóc, bú kém, tiêu chảy, khó thở và có thể lên cơn co giật. Những bộ phận khác có thể bị tổn thương là mắt, gan và lách. Bệnh u sùi ở cơ quan sinh dục Sự lây nhiễm vi-rút gây u sùi có thể xảy ra ngay khi trẻ còn ở trong bụng mẹ, nên dù có mổ đẻ lấy thai ra cũng khó tránh khỏi nhiễm bệnh. U sùi có thể phát triển ở thanh quản, đôi khi ở khí quản và phổi, gặp nhiều nhất ở trẻ từ 2-5 tuổi. Đa số trường hợp các u sùi tự khỏi nhưng đôi khi cũng tái phát. U sùi ở cơ quan sinh dục cũng có thể gặp ở trẻ bị lây nhiễm từ mẹ lúc đẻ .Tổn thương thường phát triển ở âm hộ, dương vật và hậu môn. Bệnh nấm ở cơ quan sinh dục Mẹ bị nhiễm nấm lúc mang thai có thể lây truyền cho con khi đẻ. Tuy không nghiêm trọng nhưng làm cho trẻ khó chịu, ngứa ngấy ,quấy khóc. Nấm thường phát triển ở lưỡi và niêm mạc miệng thành từng đám trắng hoặc bộ phận sinh dục. Bệnh do Chlamydia Bị lây nhiễm có thể gây ra viêm mắt sơ sinh, viêm phổi và viêm ống tai. Viêm mắt thường xảy ra khoảng 2 tuần sau đẻ. Nếu không được điều trị, bệnh có thể trở thành mạn tính, dễ tái phát và có thể để lại sẹo ở giác mạc. Bệnh trùng roi (trichomonas): Trẻ bị nhiễm trùng roi có xuất tiết ở âm đạo hoặc ngứa ở âm hộ, bứt rứt, khó chịu, bú kém và hay quấy khóc. Nhiễm HIV Nhiễm HIV từ mẹ sang con có thể xảy ra trong giai đoạn mang thai, lúc đẻ hoặc trong thời gian cho con bú. Trẻ bị nhiễm HIV có thể biểu hiện bằng 2 thể như sau: - Thể nhẹ: Ngay sau sinh trẻ không có biểu hiện gì, không phát hiện được. Đây là thể thường gặp. Tình trạng trẻ nhiễm HIV chỉ được phát hiện khi trẻ được 4 tuần tuổi bằng một xét nghiệm gọi là PCR. - Thể nặng: Ngay sau đẻ đã có biểu hiện tổn thương ở não, niêm mạc lưỡi, trẻ không tăng cân hay bị đau họng hoặc viêm phổi, sưng hạch, gan to, tiêu chảy... Tình trạng lây nhiễm HIV qua cho con hiện nay đã có biện pháp phòng. Vì vậy để tránh sự lây nhiễm cho con khi mang thai, các bà mẹ nên tìm hiểu để biết rõ sự lây truyền của HIV cũng như cách phòng cho con. Mẹ nhiễm HIV khi mang thai sẽ lây nhiễm cho con như thế nào ? Thời gian mang thai Bà mẹ bị nhiễm HIV sẽ lây truyền cho con qua: - Bánh nhau (còn gọi bánh rau): bánh nhau là nơi nuôi dưỡng cho trẻ lớn lên hàng ngày trong bụng mẹ. Vi-rút HIV có thể đi qua bánh nhau xâm nhập vào đứa trẻ. Khi thai càng lớn dần lên. Tử cung của người mẹ ngày một lớn dần theo, bánh nhau lớn và trải rộng ra, màng nhau ngày càng mỏng đi. Điều này sẽ tạo điều kiện cho vi-rút xâm nhập qua bánh nhau dễ dàng hơn, trẻ sẽ dễ bị lây nhiễm hơn. - Tế bào CD4 (một loại tế bào có chức năng miễn dịch của cơ thể chúng ta) mang vi-rút HIV tăng cao trong cơ thể nhất là vào thời điểm cuối thai kỳ. Đây cũng là nguy cơ cao gây lây nhiễm cho trẻ. Lúc sanh Vào thời điểm chuyển dạ đẻ, HIV có thể xâm nhập vào đứa trẻ qua các cách sau: - Tử cung người mẹ co bóp, máu chảy ra từ âm đạo người mẹ tạo thuận lợi cho việc lây truyền HIV từ mẹ sang con. - Hoặc do sang chấn cho mẹ và trẻ lúc sanh. - Bệnh lý viêm nhiễm bộ phận sinh dục của người mẹ trước khi sanh cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm bệnh cho con Sau sanh Trong thời gian cho con bú, nếu bà mẹ cho con bú sữa mẹ thì có nguy cơ lây truyền HIV cho con. Do đó người ta khuyên mẹ nhiễm HIV thì không nên cho con bú mẹ mà phải cho bú sữa thay thế. Phòng ngừa các bệnh lây nhiễm cho con bằng cách nào? Muốn phòng ngừa lây nhiễm cho con bà mẹ cần thực hiện những biện pháp sau: Khám thai sớm Sau khi trễ kinh 2 tuần, phụ nữ cần đi khám thai sớm để xác định có thai và được tư vấn làm môt số các xét nghiệm phát hiện bệnh lý của mẹ để xử lý kip thời. Xét nghiệm HIV khi mang thai Trong số các xét nghiệm cần thiết cho bà mẹ mang thai có xét nghiệm HIV. Nếu không xét nghiệm sẽ không biết bà mẹ nào có nhiễm HIV để phòng tránh lây truyền cho con. Nếu biết được mẹ xét nghiệm có nhiễm HIV thì có chương trình điều trị dự phòng lây truyền mẹ con miễn phí từ tuần thai thứ 14 trở đi và được chương trình tư vấn trước và sau sanh, hướng dẫn phòng ngừa, kế hoạch hóa gia đình sau sanh cho mẹ và cách chăm sóc trẻ sau sanh (chích ngừa và xét nghiệm HIV miễn phí cho trẻ và theo dõi diễn tiến bệnh của trẻ…). Đây là một chương trình có rất nhiều ý nghĩa. Hiện nay, chúng ta vẫn còn nhiều sự kỳ thị dành cho người nhiễm HIV nhưng không vì sự kỳ thị đó mà chúng ta đánh mất cơ hội phòng bệnh cho con. Chúng ta cần chú ý, nếu không xét nghiệm HIV lúc mang thai thì không biết mình nhiễm HIV. Không biết bị nhiễm thì không tham gia điều trị dự phòng được cho trẻ. Chúng ta nên biết rằng nếu không được điều trị dự phòng thì tỉ lệ lây cho con khoảng 30%. Trong khi đó nếu mẹ có xét nghiệm sớm, biết nhiễm HIV, được điều trị dự phòng sớm, cho con bú sữa thay thế thì tỉ lệ lây truyền cho con còn khoảng 2-5%. Tỷ lệ lây truyền cho con giảm đi rất nhiều chỉ với việc xét nghiệm sớm HIV khi mang thai và tham gia điều trị dự phòng nếu bị nhiễm. Đây là việc trong tầm tay chúng ta có thể làm được để đem lại những điều tốt nhất cho con. Vì vậy để tránh lây nhiễm cho con, khi có thai và khi đẻ người mẹ cần được cán bộ y tế thăm khám, làm các xét nghiệm cần thiết, trong đó có xét nghiệm HIV cũng như được quản lý thai và chăm sóc theo dõi sơ sinh thật tốt. Có như vậy các bà mẹ sẽ có được thành quả tốt đẹp. Đó là những đứa con khôn ngoan thông minh học giỏi, là những mầm non của đất nước trong tương lai. Tóm lại, có rất nhiều bệnh có thể lây truyền cho con khi mang thai. Với những bệnh có vắc-xin thì phụ nữ nên tiêm ngừa trước khi có thai. Khi có thai cần đi khám thai sớm, làm những xét nghiệm cần thiết trong đó có HIV. Nếu mắc các bệnh có thể lây nhiễm cho con thì đã có các biện pháp điều trị dự phòng. Và có một chương trình miễn phí dành cho các bà mẹ nhiễm HIV là chương trình phòng lây truyền mẹ con. Đây là những điều chúng ta cần làm để có được những đứa con khỏe mạnh. |