Thuốc Đông y - Cây rau má lá rau muống là loại cỏ dại mọc hoang rất nhiều ở khắp nơi vùng quê, bờ ruộng, …Thế nhưng nó lại xa lạ với nhiều người vì nó vừa là rua dai để ăn mà còn là vị thuốc, Đặc biệt, Y học cổ truyền cây này có nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, chữa trị một số bệnh như ho hen, mụn nhọt, cảm sốt, bệnh gan, thận, …
Với tên gọi lạ, lại vừa là rau ăn vừa là vị thuốc trong chữa bệnh. Vậy Đó là cây gì? Tác dụng của nó ra sao? Bạn hãy cùng Giảng viên trường Cao đẳng y dược Pasteur đitìm hiểu thêm nhé!
1. Đặc điểm chung về cây rau má lá rau muống
Tên gọi khác: Nhất điểm hồng, Hồng bối diệp, rau chua lè, Lá mặt trời, Dương đề thảo, …
Tên khoa học: Emilia sonchifolia L. Thuộc họ: Cúc – Asteraceae
1.1. Mô tả thực vật:
Theo giảng viên Cao đẳng Y dược TPHCM cho biết: Cây rau má lá rau muống là loại cỏ mềm, thẳng đứng, nhẵn và cao từ 0.2 – 0.4cm.
Lá có hình mắt chim hoặc hình trứng, gốc bo lại hình tim. mép lá có răng cưa, hơi chia thùy nhỏ và có cuống dài. Những lá sau không có cuống, hình 3 cạnh, chia lông chim,.
Cụm hoa màu tím hoặc hồng mọc ở đầu cành, có hình trụ thon dài 8 – 9mm và rộng 4mm.
Quả bế hình trụ, dài khoảng 5mm, có một chùm lông trắng và gợn ngắn.
1.2. Phân bố
Đây là loại thực vật mọc hoang ở khắp các bãi ruộng hoang, ven đường, bãi đất trống, hàng rào….
2. Bộ phận dùng – Thu hái , chế biến:
Bộ phận dùng: Cả cây rau má lá rau muống
Thu hái: Thu hái quanh năm.
Chế biến: Cây được hái toàn bộ cây, bỏ rễ về rửa sạch, phơi khô hoặc sấy khô làm thuốc.
Bảo quản: nơi khô ráo, thoáng mát, chống mối mọt, ẩm mốc.
3. Thành phần hóa học
Theo Võ Văn Chi – Viện dược liệu Việt Nam 1991, trong Dược liệu này có chứa các hoạt chất sau: Glucosid, stearin và ít alcaloid
Và một số hoạt chất khác: β sitosterol, acid palmitic, simiaral, stigmasterol, acid triacontanoic
4. Tác dụng – công dụng của cây rau málá rau muống
1. Theo Y học cổ truyền
Cây rau má lá rau muống có tính mát, vị đắng đem lại nhiều công dụng sau:
– Thanh nhiệt, giải độc cơ thể;
– Chữa trị các tình trạng nổi ung nhọt;
– Hỗ trợ chữa trị chứng ho lâu ngày, ho lao phổi, và bệnh viêm phế quản mãn tính;
– Trị viêm gan mãn tính siêu vi B, vàng da;
– Giảm đau họng, chữa trị viêm họng hạt;
– Chữa trị sốt cao, tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu vàng;
– Chữa trị chứng sưng vú của phụ nữ sau sinh do tắc tia sữa;
– Chữa trị viêm tai giữa; đau mắt đỏ,
– Phòng ngừa nhiễm phóng xạ hạt nhân từ chế độ ăn uống hằng ngày.
2. Theo y học hiện đại
Dịch chiết xuất từ cây rau má lá rau muống từ các nghiên cứu cho thấy có tác dụng như sau:
– Chống viêm: Theo tạp chí Fitoterapia được đăng tải, chiết xuất từ nước và methanolic trong lá của cây có tác dụng giảm tình trạng sưng phù chân trong thí nghiệm trên chuột;
– Chống ung thư: Theo tạp chí Journal of Ethnopharmacology đăng tải, kết quả cho thấy chiết xuất methanolic từ cây này có khả năng chống lại các tế bào ung thư, trong đó là ung thư nguyên bào sợi từ phổi L – 929 rất điển hình thí nghiệm trên chuột;
– Chống oxy hóa: Theo tạp chí Phytotherapy research, hoạt chất flavonoid được chiết xuất từ cây có tác dụng chống oxy hóa, có khả năng giúp cải thiện triệu chứng đục thủy tinh thể trên thí nghiệm ở chuột.
5. Các số bài thuốc từ cây rau má lá rau muống để chữa bệnh
Theo thuốc đông y một số bài thuốc dân gian lưu truyền chữa bệnh như:
1. Chữa trị giảm sốt, chữa cảm cúm
Cây rau má lá rau muống 30 – 50g tươi hoặc khô
Rửa sạch sắc cùng 400ml nước. sắc còn 100ml .
Lọc lấy nước uống chia làm 3 phần/ trong ngày.
2. Chữa trị chứng viêm họng
Dùng rau má lá rau muống và rễ cỏ tranh mỗi vị 30g.
Sắc với nước uống hết trong ngày.
uống liên tục cho đến khi các triệu chứng viêm họng thuyên giảm hẳn
3. Chữa trị cải thiện chứng ho lâu ngày
Dùng cây rau má lá rau muống 30g, nga bất lực thảo 20g và mộc hồ điệp10g.
Đem sắc cùng 500ml nước cho đến còn 100ml .
Uống trong ngày chia làm 3 phần uống hết
Uống liên tục trong 10 – 30 ngày.
4. Chữa trị chứng nổi mụn nhọt
Lấy toàn bộ cây rau má lá rau muống tươi 50 – 100g
Thực hiện kiên trì mỗi ngày sẽ hết bệnh
5. Chữa trị viêm phổi
Dùng cây rau má lá rau muống và cây sài đất mỗi vị 30g.
Sắc với 400ml nước và lọc lấy nước uống đều hàng ngày.
6. Chữa trị bệnh viêm đường tiết niệuở nam giới
Dùng 40g cây rau má lá rau muống, cây bòng bong, mã đề mỗi vị 30g và 20g cây Diệp Hạ châu
Rửa sạch và sắc lấy nước uống.
Uông 7 – 10 ngày sẽ đạt được hiệu quả tốt.
7. Chữa trị hậu bối, sưng vú
Dùng một lá của cây rau má lá rau muống tươi, đem rửa sạch rồi ngâm nước muối pha loãng
Cho một ít đường đỏ đem Giã nát cùng với rồi đắp lên chỗ bị sưng, dùng băng gạc y tế băng lại
Đợi sau 15 phút sau gỡ ra, rửa sạch lại với nước.
8. Chữa trị viêm thận cấp
Dùng rau má lá rau muống, xa tiền thảo và lá diễn mỗi vị 15g.
Sắc uống trong ngày chia 3 lần.
9. Chữa trị chín mé (sưng đầu ngón tay)
Hái 1 nắm lá của cây rau má lá rau muống giã nát đắp lên chỗ sưng đau.
Kiên trì làm vài lần sẽ giảm nhanh triệu chứng sưng đỏ, đau nhức
10. Chữa trị tiêu chảy
Dùng cây rau má lá rau muống và lá ổi mỗi vị 12g.
Sắc với nước uống 2 lần /ngày.
11. Chữa trị viêm tai giữa
Dùng một nắm lá cây rau má lá rau muống rửa sạch, giã nát vắt lấy nước cốt,.
Nhỏ trực tiếp vào bên trong tai 2 giọt, thực hiện ngày 3 – 4 lần.
12. Chữa trị viêm amygdal cấp tính
Dùng mỗi vị 30g rau má lá rau muống và lá nữ trinh và 5g cam thảo.
Sắc uống mỗi ngày 1 thang Hoặc chia thành từng phần ngậm trước rồi mới nuốt từ từ.
13. Chữa trị viêm âm đạo
Dùng 30g rau má lá rau muống cùng hoàng liên ô rô lá dày10g .
Sắc với nước, uống kết hợp đun sôi với muối để lấy nước ngâm rửa.
14. Chứng trị bạch đới quá nhiều
Dùng rau má lá rau muống và dừa cạn mỗi vị 30g.
Sắc lấy nước rồi đập vào 2 quả trứng gà, đun sôi để trứng chin. Rồi uống ngay khi thuốc còn nóng.
6. Một số lưu ý khi sử dụng
Mặc dù là thảo dược tự nhiên, là rau ăn lành tính, có thành phần dược tính không cao. Nhưng nếu dùng không đúng cách vẫn có thể gây ra tác dụng phụ. Vì vậy, người dùng cần chú ý một số vấn đề sau:
– Phụ nữ mang thai không được dùng.
– Dược liệu chỉ có tác dụng hỗ trợ chữa trị, giảm triệu chứng và bệnh nhẹ.
– Do dược chất không quá cao nên người bệnh cần phải kiên trì áp dụng trong thời gian dài liên tục mới đạt hiệu quả như mong muốn.
Theo giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Cây Rau má lá rau muống là vị thuốc Nam quý trong kho tàng cây thuốc Việt và đang được sử dụng rộng rãi trong Y học dân gian.
Bài viết trên đã giúp quý bạn đọc có thêm sự hiểu biết về loại dược liệu này cũng như cách dùng phù hợp. người bệnh cần được tư vấn từ chuyên gia, bác sĩ và thăm khám bệnh trước khi dùng để tránh gây hại cho sức khỏe nhé . /.
DsCKI. Nguyễn Quốc Trung
Cây rau má lá rau muống ngoài tự nhiên
Với tên gọi lạ, lại vừa là rau ăn vừa là vị thuốc trong chữa bệnh. Vậy Đó là cây gì? Tác dụng của nó ra sao? Bạn hãy cùng Giảng viên trường Cao đẳng y dược Pasteur đitìm hiểu thêm nhé!
1. Đặc điểm chung về cây rau má lá rau muống
Tên gọi khác: Nhất điểm hồng, Hồng bối diệp, rau chua lè, Lá mặt trời, Dương đề thảo, …
Tên khoa học: Emilia sonchifolia L. Thuộc họ: Cúc – Asteraceae
1.1. Mô tả thực vật:
Theo giảng viên Cao đẳng Y dược TPHCM cho biết: Cây rau má lá rau muống là loại cỏ mềm, thẳng đứng, nhẵn và cao từ 0.2 – 0.4cm.
Lá có hình mắt chim hoặc hình trứng, gốc bo lại hình tim. mép lá có răng cưa, hơi chia thùy nhỏ và có cuống dài. Những lá sau không có cuống, hình 3 cạnh, chia lông chim,.
Cụm hoa màu tím hoặc hồng mọc ở đầu cành, có hình trụ thon dài 8 – 9mm và rộng 4mm.
Quả bế hình trụ, dài khoảng 5mm, có một chùm lông trắng và gợn ngắn.
1.2. Phân bố
Đây là loại thực vật mọc hoang ở khắp các bãi ruộng hoang, ven đường, bãi đất trống, hàng rào….
2. Bộ phận dùng – Thu hái , chế biến:
Bộ phận dùng: Cả cây rau má lá rau muống
Thu hái: Thu hái quanh năm.
Chế biến: Cây được hái toàn bộ cây, bỏ rễ về rửa sạch, phơi khô hoặc sấy khô làm thuốc.
Bảo quản: nơi khô ráo, thoáng mát, chống mối mọt, ẩm mốc.
3. Thành phần hóa học
Theo Võ Văn Chi – Viện dược liệu Việt Nam 1991, trong Dược liệu này có chứa các hoạt chất sau: Glucosid, stearin và ít alcaloid
Và một số hoạt chất khác: β sitosterol, acid palmitic, simiaral, stigmasterol, acid triacontanoic
4. Tác dụng – công dụng của cây rau málá rau muống
1. Theo Y học cổ truyền
Cây rau má lá rau muống có tính mát, vị đắng đem lại nhiều công dụng sau:
– Thanh nhiệt, giải độc cơ thể;
– Chữa trị các tình trạng nổi ung nhọt;
– Hỗ trợ chữa trị chứng ho lâu ngày, ho lao phổi, và bệnh viêm phế quản mãn tính;
– Trị viêm gan mãn tính siêu vi B, vàng da;
– Giảm đau họng, chữa trị viêm họng hạt;
– Chữa trị sốt cao, tiểu buốt, tiểu rắt, nước tiểu vàng;
– Chữa trị chứng sưng vú của phụ nữ sau sinh do tắc tia sữa;
– Chữa trị viêm tai giữa; đau mắt đỏ,
– Phòng ngừa nhiễm phóng xạ hạt nhân từ chế độ ăn uống hằng ngày.
Cây rau má lá rau muống có vị thuốc giúp giải độc, trị mụn nhọt, cảm sốt, ho dai dẳng…
2. Theo y học hiện đại
Dịch chiết xuất từ cây rau má lá rau muống từ các nghiên cứu cho thấy có tác dụng như sau:
– Chống viêm: Theo tạp chí Fitoterapia được đăng tải, chiết xuất từ nước và methanolic trong lá của cây có tác dụng giảm tình trạng sưng phù chân trong thí nghiệm trên chuột;
– Chống ung thư: Theo tạp chí Journal of Ethnopharmacology đăng tải, kết quả cho thấy chiết xuất methanolic từ cây này có khả năng chống lại các tế bào ung thư, trong đó là ung thư nguyên bào sợi từ phổi L – 929 rất điển hình thí nghiệm trên chuột;
– Chống oxy hóa: Theo tạp chí Phytotherapy research, hoạt chất flavonoid được chiết xuất từ cây có tác dụng chống oxy hóa, có khả năng giúp cải thiện triệu chứng đục thủy tinh thể trên thí nghiệm ở chuột.
5. Các số bài thuốc từ cây rau má lá rau muống để chữa bệnh
Theo thuốc đông y một số bài thuốc dân gian lưu truyền chữa bệnh như:
1. Chữa trị giảm sốt, chữa cảm cúm
Cây rau má lá rau muống 30 – 50g tươi hoặc khô
Rửa sạch sắc cùng 400ml nước. sắc còn 100ml .
Lọc lấy nước uống chia làm 3 phần/ trong ngày.
2. Chữa trị chứng viêm họng
Dùng rau má lá rau muống và rễ cỏ tranh mỗi vị 30g.
Sắc với nước uống hết trong ngày.
uống liên tục cho đến khi các triệu chứng viêm họng thuyên giảm hẳn
3. Chữa trị cải thiện chứng ho lâu ngày
Dùng cây rau má lá rau muống 30g, nga bất lực thảo 20g và mộc hồ điệp10g.
Đem sắc cùng 500ml nước cho đến còn 100ml .
Uống trong ngày chia làm 3 phần uống hết
Uống liên tục trong 10 – 30 ngày.
4. Chữa trị chứng nổi mụn nhọt
Lấy toàn bộ cây rau má lá rau muống tươi 50 – 100g
Thực hiện kiên trì mỗi ngày sẽ hết bệnh
5. Chữa trị viêm phổi
Dùng cây rau má lá rau muống và cây sài đất mỗi vị 30g.
Sắc với 400ml nước và lọc lấy nước uống đều hàng ngày.
6. Chữa trị bệnh viêm đường tiết niệuở nam giới
Dùng 40g cây rau má lá rau muống, cây bòng bong, mã đề mỗi vị 30g và 20g cây Diệp Hạ châu
Rửa sạch và sắc lấy nước uống.
Uông 7 – 10 ngày sẽ đạt được hiệu quả tốt.
7. Chữa trị hậu bối, sưng vú
Dùng một lá của cây rau má lá rau muống tươi, đem rửa sạch rồi ngâm nước muối pha loãng
Cho một ít đường đỏ đem Giã nát cùng với rồi đắp lên chỗ bị sưng, dùng băng gạc y tế băng lại
Đợi sau 15 phút sau gỡ ra, rửa sạch lại với nước.
8. Chữa trị viêm thận cấp
Dùng rau má lá rau muống, xa tiền thảo và lá diễn mỗi vị 15g.
Sắc uống trong ngày chia 3 lần.
9. Chữa trị chín mé (sưng đầu ngón tay)
Hái 1 nắm lá của cây rau má lá rau muống giã nát đắp lên chỗ sưng đau.
Kiên trì làm vài lần sẽ giảm nhanh triệu chứng sưng đỏ, đau nhức
10. Chữa trị tiêu chảy
Dùng cây rau má lá rau muống và lá ổi mỗi vị 12g.
Sắc với nước uống 2 lần /ngày.
11. Chữa trị viêm tai giữa
Dùng một nắm lá cây rau má lá rau muống rửa sạch, giã nát vắt lấy nước cốt,.
Nhỏ trực tiếp vào bên trong tai 2 giọt, thực hiện ngày 3 – 4 lần.
12. Chữa trị viêm amygdal cấp tính
Dùng mỗi vị 30g rau má lá rau muống và lá nữ trinh và 5g cam thảo.
Sắc uống mỗi ngày 1 thang Hoặc chia thành từng phần ngậm trước rồi mới nuốt từ từ.
13. Chữa trị viêm âm đạo
Dùng 30g rau má lá rau muống cùng hoàng liên ô rô lá dày10g .
Sắc với nước, uống kết hợp đun sôi với muối để lấy nước ngâm rửa.
14. Chứng trị bạch đới quá nhiều
Dùng rau má lá rau muống và dừa cạn mỗi vị 30g.
Sắc lấy nước rồi đập vào 2 quả trứng gà, đun sôi để trứng chin. Rồi uống ngay khi thuốc còn nóng.
6. Một số lưu ý khi sử dụng
Mặc dù là thảo dược tự nhiên, là rau ăn lành tính, có thành phần dược tính không cao. Nhưng nếu dùng không đúng cách vẫn có thể gây ra tác dụng phụ. Vì vậy, người dùng cần chú ý một số vấn đề sau:
– Phụ nữ mang thai không được dùng.
– Dược liệu chỉ có tác dụng hỗ trợ chữa trị, giảm triệu chứng và bệnh nhẹ.
– Do dược chất không quá cao nên người bệnh cần phải kiên trì áp dụng trong thời gian dài liên tục mới đạt hiệu quả như mong muốn.
Theo giảng viên Cao đẳng Dược cho biết: Cây Rau má lá rau muống là vị thuốc Nam quý trong kho tàng cây thuốc Việt và đang được sử dụng rộng rãi trong Y học dân gian.
Bài viết trên đã giúp quý bạn đọc có thêm sự hiểu biết về loại dược liệu này cũng như cách dùng phù hợp. người bệnh cần được tư vấn từ chuyên gia, bác sĩ và thăm khám bệnh trước khi dùng để tránh gây hại cho sức khỏe nhé . /.
DsCKI. Nguyễn Quốc Trung
XEM THÊM: THUOCVIET.EDU.VN
