Trước đây, nhiều sản phụ chọn dịch vụ sinh mổ vì sợ đau đẻ, đồng thời chủ động được thời gian, tránh cho người nhà và sản phụ những căng thẳng, mệt mỏi của quá trình chờ sinh. Tuy nhiên, theo BS Bùi Chí Thương (BV Từ Dũ), sinh thường mới là “giải pháp tối ưu” cho cả mẹ và bé.
Trong trường hợp nào bác sĩ sẽ quyết định sinh mổ?
BS. Bùi Chí Thương: Trước đây có sinh mổ chỉ định (do bác sĩ quyết định) và sinh mổ dịch vụ nên số ca sinh mổ thường chiếm khoảng 50%. Hiện tại các BV chỉ thực hiện những ca sinh mổ chỉ định và hạn chế tối đa sinh mổ dịch vụ vì không tốt cho trẻ bằng sinh thường.
Trong trường hợp sản phụ gặp những vấn đề không thể sinh thường như: khung chậu hẹp, bất tương xứng giữa đầu thai với khung chậu vì em bé quá to khoảng trên 4kg (đầu thai lớn hơn khung chậu sản phụ), mẹ mắc bệnh tim mạch, không đủ sức rặn hoặc tử cung không gò được để đẩy thai ra ngoài và biện pháp giục sinh đã thất bại… bác sĩ theo dõi sẽ chỉ định sinh mổ. Ngoài ra, còn có trường hợp sinh khó buộc phải mổ: ngôi thai xoay ở tư thế bất thường ở cuối kì (ngôi mông, ngôi ngang…) nếu không phẫu thuật sẽ nguy hiểm cho mẹ và bé; hoặc thai suy khi đang chuyển dạ, nước ối không tốt… bác sĩ cũng sẽ chuyển sang mổ để bảo đảm an toàn cho mẹ và bé.
Trẻ sinh mổ có cần chăm sóc đặc biệt sau sinh?
- Các bé sinh thường nhờ được tử cung người mẹ gò ép tự nhiên trên lồng ngực nên dịch nhầy trong phổi hầu như được đẩy hết ra ngoài, nhưng bé sinh mổ cần được theo dõi kỹ hơn vì có thể vẫn còn dịch chưa được lấy hết. Lúc đó, bé có thể bị suy hô hấp tức thời, nghẹt thở… nếu không được phát hiện có thể gây tử vong. Cũng chính vì không được lấy sạch dịch, cơ quan hô hấp của các bé sinh mổ không tốt bằng sinh thường, từ đó dẫn đến việc dễ mắc các bệnh khác liên quan…
Với những thai phụ từng sinh mổ thì có thể sinh tối đa mấy lần và sau lần sinh mổ có thể sinh thường được không?
- Tốt nhất chỉ nên sinh hai lần. Mặt khác, những người đã sinh mổ là trường hợp gặp những vấn đề không thể sinh thường nên lần sinh sau cũng phải áp dụng biện pháp sinh mổ và thời gian tối thiểu để mang thai lại là 1 năm.
Trong lần sinh sau bác sĩ vẫn sẽ thao tác trên vết mổ cũ nên nếu khoảng cách quá gần vết khâu sẽ không an toàn (rách, bung đường khâu…). Đồng thời, các cơ quan nội tạng sẽ bị tác động tiếp tục và để lại những vết xạm làm gia tăng khả năng dính ruột, rất nguy hiểm. Do đó, các thai phụ nên chú ý thực hiện chế độ hậu phẫu theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Giải pháp “đẻ không đau” có giúp làm hạn chế nhu cầu sinh mổ của các sản phụ không?
- Đẻ không đau thực chất chỉ là giảm đau sản khoa bằng cách tiêm thuốc tê vào các khe trống giữa các đường dẫn tủy trong cột sống. Lúc này, sản phụ vẫn hoàn toàn tỉnh táo vì thuốc chỉ lan đến các dây thần kinh phía dưới cơ thể nên làm giảm cảm giác đau vùng này. Thai phụ chỉ có cảm giác đau nhẹ đủ để tạo sức rặn giúp tử cung gò đẩy thai ra ngoài. Phương pháp này cũng giúp các thai phụ giảm bớt cảm giác sợ những cơn đau đẻ. Nói tóm lại, sinh thường bao giờ cũng tốt nhất cho cả mẹ và bé, nên trong những trường hợp không bắt buộc phải can thiệp phẫu thuật, bác sĩ vẫn khuyến khích nên chọn biện pháp sinh thường.
Phunuonline
Trong trường hợp nào bác sĩ sẽ quyết định sinh mổ?
BS. Bùi Chí Thương: Trước đây có sinh mổ chỉ định (do bác sĩ quyết định) và sinh mổ dịch vụ nên số ca sinh mổ thường chiếm khoảng 50%. Hiện tại các BV chỉ thực hiện những ca sinh mổ chỉ định và hạn chế tối đa sinh mổ dịch vụ vì không tốt cho trẻ bằng sinh thường.
Trong trường hợp sản phụ gặp những vấn đề không thể sinh thường như: khung chậu hẹp, bất tương xứng giữa đầu thai với khung chậu vì em bé quá to khoảng trên 4kg (đầu thai lớn hơn khung chậu sản phụ), mẹ mắc bệnh tim mạch, không đủ sức rặn hoặc tử cung không gò được để đẩy thai ra ngoài và biện pháp giục sinh đã thất bại… bác sĩ theo dõi sẽ chỉ định sinh mổ. Ngoài ra, còn có trường hợp sinh khó buộc phải mổ: ngôi thai xoay ở tư thế bất thường ở cuối kì (ngôi mông, ngôi ngang…) nếu không phẫu thuật sẽ nguy hiểm cho mẹ và bé; hoặc thai suy khi đang chuyển dạ, nước ối không tốt… bác sĩ cũng sẽ chuyển sang mổ để bảo đảm an toàn cho mẹ và bé.
Trẻ sinh mổ có cần chăm sóc đặc biệt sau sinh?
- Các bé sinh thường nhờ được tử cung người mẹ gò ép tự nhiên trên lồng ngực nên dịch nhầy trong phổi hầu như được đẩy hết ra ngoài, nhưng bé sinh mổ cần được theo dõi kỹ hơn vì có thể vẫn còn dịch chưa được lấy hết. Lúc đó, bé có thể bị suy hô hấp tức thời, nghẹt thở… nếu không được phát hiện có thể gây tử vong. Cũng chính vì không được lấy sạch dịch, cơ quan hô hấp của các bé sinh mổ không tốt bằng sinh thường, từ đó dẫn đến việc dễ mắc các bệnh khác liên quan…
Với những thai phụ từng sinh mổ thì có thể sinh tối đa mấy lần và sau lần sinh mổ có thể sinh thường được không?
- Tốt nhất chỉ nên sinh hai lần. Mặt khác, những người đã sinh mổ là trường hợp gặp những vấn đề không thể sinh thường nên lần sinh sau cũng phải áp dụng biện pháp sinh mổ và thời gian tối thiểu để mang thai lại là 1 năm.
Trong lần sinh sau bác sĩ vẫn sẽ thao tác trên vết mổ cũ nên nếu khoảng cách quá gần vết khâu sẽ không an toàn (rách, bung đường khâu…). Đồng thời, các cơ quan nội tạng sẽ bị tác động tiếp tục và để lại những vết xạm làm gia tăng khả năng dính ruột, rất nguy hiểm. Do đó, các thai phụ nên chú ý thực hiện chế độ hậu phẫu theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Giải pháp “đẻ không đau” có giúp làm hạn chế nhu cầu sinh mổ của các sản phụ không?
- Đẻ không đau thực chất chỉ là giảm đau sản khoa bằng cách tiêm thuốc tê vào các khe trống giữa các đường dẫn tủy trong cột sống. Lúc này, sản phụ vẫn hoàn toàn tỉnh táo vì thuốc chỉ lan đến các dây thần kinh phía dưới cơ thể nên làm giảm cảm giác đau vùng này. Thai phụ chỉ có cảm giác đau nhẹ đủ để tạo sức rặn giúp tử cung gò đẩy thai ra ngoài. Phương pháp này cũng giúp các thai phụ giảm bớt cảm giác sợ những cơn đau đẻ. Nói tóm lại, sinh thường bao giờ cũng tốt nhất cho cả mẹ và bé, nên trong những trường hợp không bắt buộc phải can thiệp phẫu thuật, bác sĩ vẫn khuyến khích nên chọn biện pháp sinh thường.
Phunuonline