Các biểu hiện lâm sàng của nhiễm trùng HIV được chia theo 4 giai đoạn:
1. Nhiễm trùng cấp tính(còn gọi là sơ nhiễm)
Khoảng 2-8 tuần sau khi nhiễm HIV, bất kỳ qua con đường nào, 20% bệnh nhân có biểu hiện của một nhiễm trùng cấp với sốt (38-40 độ C), đau cơ, đau khớp, vã mồ hôi, mệt mỏi, chán ăn, nôn ói, tiêu chảy, viêm họng, phát ban đỏ ngoài da (xuất hiện ở 50% bệnh nhân), hạch to, lách to. Một số bệnh nhân có biểu hiện thần kinh như viêm não, viêm màng não, viêm dây thần kinh ngoại biên…
Các triệu chứng này hiện diện trong vòng 5-10 ngày và tự khỏi hoàn toàn.
Trong giai đoạn này, mới có sự hiện diện của kháng nguyên trong máu. Phải chờ 2-12 tuần sau kháng thể mới xuất hiện và lúc này mới có thể xác định được bằng các thử nghiệm tầm soát nhiễm HIV thông thường (huyết thanh chẩn đoán). Khi này, do không biết mình nhiễm bệnh, người nhiễm HIV rất dễ truyền bệnh cho những người khác.
2. Nhiễm trùng không triệu chứng
Sau thời kỳ nhiễm trùng cấp, bệnh nhân nhiễm HIV rơi vào giai đoạn dài không triệu chứng lâm sàng, nhưng chẩn đoán huyết thanh lại khá dễ dàng, dựa vào sự hiện diện của kháng thể chống HIV.
3. Hội chứng hạch to toàn thân và kéo dài
Sau khi huyết thanh dương tính, 50-70% trường hợp xuất hiện hội chứng hạch to toàn thân và kéo dài. Hội chứng này được chẩn đoán khi có đủ các điều kiện sau:
- Có ít nhất 2 hạch khác nhau (không kể hạch háng).
- Mỗi hạch thường có đường kính trên 1 cm.
- Hiện diện kéo dài trên 1 tháng.
- Không giải thích được lý do nổi hạch.
Hay gặp nhất là hạch cổ, rồi đến hạch dưới hàm, hạch nách. Một số hạch ít gặp hơn là hạch ở khuỷu tay, trung thất (trong lồng ngực), trong ổ bụng.
4. Biểu hiện lâm sàng thực sự của AIDS
Khi bệnh nhân được chẩn đoán là AIDS nghĩa là nhiễm trùng do HIV đã đến giai đoạn cuối cùng. Thời gian từ lúc xác định bệnh đến lúc chết thường không quá 2 năm, trung bình là 18 tháng. Riêng đối với trẻ em, thời gian này thường ngắn hơn, độ 10-12 tháng. Biểu hiện lâm sàng chính thường là nhiễm trùng cơ hội (ở phổi, hệ thần kinh, hệ tiêu hoá) hoặc ung thư.
Lưu ý: Nếu không có bất kỳ một loại xét nghiệm nào giúp chẩn đoán HIV/AIDS có thể dựa vào tiêu chuẩn lâm sàng do Tổ chức y tế thế giới đưa ra tại Bangui (1988) như sau:
Người lớn:
Các dấu hiệu chính
- Sụt cân >10% trọng lượng cơ thể.
- Tiêu chảy kéo dài trên 1 tháng.
- Sốt dai dẳng trên 1 tháng.
Các dấu hiệu phụ
- Hạch nổi dai dẳng toàn thân.
- Ho kéo dài trên 1 tháng.
- Viêm da, ngứa toàn thân.
- Herpes tái phát.
Trẻ em:
Các dấu hiệu chính
- Sụt cân hoặc phát triển chậm bất thường.
- Tiêu chảy kéo dài trên 1 tháng.
- Sốt kéo dài trên 1 tháng.
Các dấu hiệu phụ
- Hạch nổi dai dẳng toàn thân.
- Ho kéo dài trên 1 tháng
- Nhiễm nấm tưa ở hầu, họng.
- Nhiễm khuẩn thông thường tái đi tái lại.
- Người mẹ được xác định đã nhiễm HIV.
Áp dụng:
- Nếu có 2 dấu hiệu chính + 1 dấu hiệu phụ (người lớn),
- Nếu 2 dấu hiệu chính và 2 dấu hiệu phụ (trẻ em)
Nhưng đã loại trừ: nguyên nhân gây suy giảm miễn dịch khác (dùng corticoid dài ngày, dùng thuốc điều trị ung thư…). hoặc ung thư. hoặc viêm màng não do nấm (nấm cryptococcus neoformans) là có thể chẩn đoán trường hợp đó có thể bị AIDS, nếu người đó (hoặc trẻ đó) đã bị nhiễm HIV thì có thể chẩn đoán chắc chắn đã mắc AIDS.
Trong trường hợp người bị nhiễm HIV mà mắc một bệnh nhiễm trùng cơ hội là có thể nghĩ người đó đã chuyển sang giai đoạn mắc bệnh AIDS.
Suckhoeconnguoi