Hiện nay, Bộ Y tế đang chỉ đạo các địa phương trên cả nước triển khai thực hiện "Thực hành tốt nhà thuốc" (GPP). Để góp phần cho việc thực hiện tốt vấn đề này, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân cần biết về 7 quyền của mình khi mua thuốc tại các nhà thuốc, quầy thuốc nếu được tiếp cận với nhân viên cung cấp dịch vụ nhằm góp phần cải thiện trong mối quan hệ tương tác của cả hai bên.
Trong quá trình cung cấp dịch vụ thuốc chữa bệnh, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân có các quyền quy định mà nhà thuốc, quầy thuốc cần phải tôn trọng để bảo đảm việc giải quyết các vấn đề có liên quan đến sức khỏe của cộng đồng. Các nhân viên của nhà thuốc, quầy thuốc nên tạo mối quan hệ tốt với bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và giúp họ thể hiện những quyền mà bản thân họ đôi khi không biết. Ngược lại, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân cũng cần biết về các quyền của mình khi có nhu cầu tiếp xúc, mua thuốc điều trị bệnh tại các nhà thuốc, quầy thuốc vì sức khỏe của chính mình và người thân trong gia đình.
1. Quyền được cung cấp thông tin
Bệnh nhân, người nhà bệnh nhân có quyền được tiếp cận thông tin đầy đủ, chính xác, phù hợp, dễ hiểu, rõ ràng liên quan đến vấn đề sức khỏe của mình và người thân. Nhà thuốc, quầy thuốc cung cấp dịch vụ thuốc chữa bệnh cần áp dụng các biện pháp phù hợp để cung cấp các thông tin bao gồm cả việc sử dụng các tài liệu in ấn thích hợp để hướng dẫn. Khu vực tư vấn là nơi cần thiết để trao đổi, cung cấp các thông tin một cách tế nhị, bảo đảm tính riêng tư giữa bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và nhà thuốc, quầy thuốc nhằm mang lại hiệu quả tốt.
2. Quyền được tiếp cận dịch vụ
Các dịch vụ phải được các nhà thuốc, quầy thuốc cung cấp với giá cả có thể chấp nhận được. Sử dụng các dịch vụ có sẵn tại thời điểm và địa điểm thuận lợi đối với bệnh nhân, dễ tiếp cận, không có sự phân biệt đối xử liên quan đến sắc tộc, giới tính, tuổi tác, tình trạng hôn nhân, vị thế, đẳng cấp xã hội... Các dịch vụ chuyên môn mà nhà thuốc, quầy thuốc có thể cung cấp là một số các biện pháp lâm sàng như đo chiều cao, cân nặng, nhiệt độ, huyết áp, đường huyết... Ngoài ra cũng cần hướng dẫn cách sử dụng các dụng cụ, phương tiện cần thiết ống hít, ống nhiệt kế, máy đo đường huyết, huyết áp kế; cách phân liều đối với các loại thuốc nhỏ mũi, nhỏ tai, nhỏ mắt...
3. Quyền lựa chọn sau khi được cung cấp thông tin
Sự lựa chọn sau khi được cung cấp thông tin là sự lựa chọn tự nguyện, có sự cân nhắc kỹ lưỡng của bệnh nhân, người nhà bệnh nhân dựa trên sự hiểu biết của chính họ sau khi đã được tư vấn và cung cấp các giải pháp khác nhau. Nhà thuốc, quầy thuốc có thể thuyết phục, khuyến cáo bệnh nhân, người nhà bệnh nhân về việc sử dụng thuốc hợp lý bằng cách lựa chọn thuốc phù hợp với vấn đề sức khỏe của họ và cũng có thể giúp họ lựa chọn thuốc không cần kê đơn (OTC) thích hợp. Tuy nhiên, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân phải là người quyết định lựa chọn loại thuốc mình sẽ dùng và có quyền từ chối sự tư vấn điều trị của các nhân viên nhà thuốc, quầy thuốc nếu thấy không phù hợp.
4. Quyền được nhận dịch vụ an toàn
Dịch vụ an toàn đòi hỏi các nhà thuốc, quầy thuốc cung cấp dịch vụ phải có kỹ năng thành thạo. Quyền này còn quy định việc sử dụng hợp lý các hướng dẫn cung cấp dịch vụ. Nhân viên nhà thuốc, quầy thuốc cần được huấn luyện chuyên môn nghiệp vụ đầy đủ để bảo đảm việc cung cấp các dịch vụ an toàn như đo nhiệt độ, chiều cao, cân nặng, chỉ số cơ thể BMI (chỉ số về sự cân đối giữa chiều cao và cân nặng của cơ thể); đo huyết áp, đường huyết; cách dùng ống hít, thuốc nhỏ mũi, nhỏ mắt, nhỏ tai, thuốc tiêm insulin; cách pha chế và cho uống dung dịch oresol...
5. Quyền được bảo đảm tính kín đáo và bảo mật thông tin
Bệnh nhân, người nhà bệnh nhân có quyền được bảo đảm tính bí mật, riêng tư và bảo mật thông tin khi sử dụng dịch vụ. Muốn thực hiện được vấn đề này, nhà thuốc và quầy thuốc nhất thiết phải có khu vực tư vấn riêng ngoài khu vực bán thuốc để bảo đảm được tính kín đáo và bảo mật thông tin như đối với các trường hợp cần hướng dẫn sử dụng bao cao su, thuốc ngừa thai, thuốc tránh khai khẩn cấp, thuốc chữa các bệnh lây truyền qua đường tình dục, thuốc chữa rối loạn cương dương...
6. Quyền được tôn trọng và bày tỏ ý kiến
Mọi bệnh nhân, người nhà bệnh nhân có quyền được đối xử một cách tôn trọng và được quan tâm. Nhà thuốc, quầy thuốc cung cấp dịch vụ cần phải bảo đảm, tạo điều kiện tốt nhất giúp cho bệnh nhân cảm thấy thoải mái trong khi sử dụng dịch vụ. Bệnh nhân, người nhà bệnh nhân phải được khuyến khích tự do bày tỏ quan điểm của mình, đặc biệt khi quan điểm của họ không giống với nhà thuốc, quầy thuốc cung cấp dịch vụ. Việc cần được tôn trọng và bày tỏ ý kiến của mình là một quyền mà bệnh nhân, người nhà bệnh nhân đòi hỏi các nhà thuốc, quầy thuốc phải thể hiện để bảo đảm quy tắc ứng xử và nếp sống văn hóa trong sinh hoạt của cộng đồng xã hội.
7. Quyền được tiếp tục nhận dịch vụ
Mọi bệnh nhân có quyền được tiếp tục sử dụng các dịch vụ, phương tiện; tiếp tục được theo dõi và giới thiệu chuyển tiếp đến nơi khác khi cần thiết nếu trước đó đã mua thuốc tại các nhà thuốc, quầy thuốc xác định mối quan hệ quen thuộc. Nhà thuốc, quầy thuốc cần phải quan tâm đến quyền này của bệnh nhân trong mối quan hệ cần có để giúp đỡ họ được chăm sóc các vấn đề có liên quan đến sức khỏe tốt hơn bằng các dịch vụ, phương tiện có sẵn tại chỗ của mình. Trong quá trình điều trị, nhân viên nhà thuốc, quầy thuốc cũng nên có trách nhiệm theo dõi diễn biến tình hình và giới thiệu chuyển tiếp bệnh nhân đến một nơi khác có điều kiện chăm sóc các dịch vụ y tế tốt hơn với mục tiêu vì sức khỏe người bệnh.
Tóm lại, các nhà thuốc, quầy thuốc có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ thực hiện 7 quyền của bệnh nhân, người nhà bệnh nhân tại nơi cung cấp dịch vụ của mình. Các quyền của bệnh nhân, người nhà bệnh nhân được thể hiện đầy đủ tại những nhà thuốc, quầy thuốc cũng góp phần quan trọng để xây dựng nội dung "Thực hành tốt nhà thuốc - GPP" theo chỉ đạo của Bộ Y tế.
Bộ Y tế
Trong quá trình cung cấp dịch vụ thuốc chữa bệnh, bệnh nhân và người nhà bệnh nhân có các quyền quy định mà nhà thuốc, quầy thuốc cần phải tôn trọng để bảo đảm việc giải quyết các vấn đề có liên quan đến sức khỏe của cộng đồng. Các nhân viên của nhà thuốc, quầy thuốc nên tạo mối quan hệ tốt với bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và giúp họ thể hiện những quyền mà bản thân họ đôi khi không biết. Ngược lại, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân cũng cần biết về các quyền của mình khi có nhu cầu tiếp xúc, mua thuốc điều trị bệnh tại các nhà thuốc, quầy thuốc vì sức khỏe của chính mình và người thân trong gia đình.
1. Quyền được cung cấp thông tin
Bệnh nhân, người nhà bệnh nhân có quyền được tiếp cận thông tin đầy đủ, chính xác, phù hợp, dễ hiểu, rõ ràng liên quan đến vấn đề sức khỏe của mình và người thân. Nhà thuốc, quầy thuốc cung cấp dịch vụ thuốc chữa bệnh cần áp dụng các biện pháp phù hợp để cung cấp các thông tin bao gồm cả việc sử dụng các tài liệu in ấn thích hợp để hướng dẫn. Khu vực tư vấn là nơi cần thiết để trao đổi, cung cấp các thông tin một cách tế nhị, bảo đảm tính riêng tư giữa bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và nhà thuốc, quầy thuốc nhằm mang lại hiệu quả tốt.
Các dịch vụ phải được các nhà thuốc, quầy thuốc cung cấp với giá cả có thể chấp nhận được. Sử dụng các dịch vụ có sẵn tại thời điểm và địa điểm thuận lợi đối với bệnh nhân, dễ tiếp cận, không có sự phân biệt đối xử liên quan đến sắc tộc, giới tính, tuổi tác, tình trạng hôn nhân, vị thế, đẳng cấp xã hội... Các dịch vụ chuyên môn mà nhà thuốc, quầy thuốc có thể cung cấp là một số các biện pháp lâm sàng như đo chiều cao, cân nặng, nhiệt độ, huyết áp, đường huyết... Ngoài ra cũng cần hướng dẫn cách sử dụng các dụng cụ, phương tiện cần thiết ống hít, ống nhiệt kế, máy đo đường huyết, huyết áp kế; cách phân liều đối với các loại thuốc nhỏ mũi, nhỏ tai, nhỏ mắt...
3. Quyền lựa chọn sau khi được cung cấp thông tin
Sự lựa chọn sau khi được cung cấp thông tin là sự lựa chọn tự nguyện, có sự cân nhắc kỹ lưỡng của bệnh nhân, người nhà bệnh nhân dựa trên sự hiểu biết của chính họ sau khi đã được tư vấn và cung cấp các giải pháp khác nhau. Nhà thuốc, quầy thuốc có thể thuyết phục, khuyến cáo bệnh nhân, người nhà bệnh nhân về việc sử dụng thuốc hợp lý bằng cách lựa chọn thuốc phù hợp với vấn đề sức khỏe của họ và cũng có thể giúp họ lựa chọn thuốc không cần kê đơn (OTC) thích hợp. Tuy nhiên, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân phải là người quyết định lựa chọn loại thuốc mình sẽ dùng và có quyền từ chối sự tư vấn điều trị của các nhân viên nhà thuốc, quầy thuốc nếu thấy không phù hợp.
4. Quyền được nhận dịch vụ an toàn
Dịch vụ an toàn đòi hỏi các nhà thuốc, quầy thuốc cung cấp dịch vụ phải có kỹ năng thành thạo. Quyền này còn quy định việc sử dụng hợp lý các hướng dẫn cung cấp dịch vụ. Nhân viên nhà thuốc, quầy thuốc cần được huấn luyện chuyên môn nghiệp vụ đầy đủ để bảo đảm việc cung cấp các dịch vụ an toàn như đo nhiệt độ, chiều cao, cân nặng, chỉ số cơ thể BMI (chỉ số về sự cân đối giữa chiều cao và cân nặng của cơ thể); đo huyết áp, đường huyết; cách dùng ống hít, thuốc nhỏ mũi, nhỏ mắt, nhỏ tai, thuốc tiêm insulin; cách pha chế và cho uống dung dịch oresol...
5. Quyền được bảo đảm tính kín đáo và bảo mật thông tin
Bệnh nhân, người nhà bệnh nhân có quyền được bảo đảm tính bí mật, riêng tư và bảo mật thông tin khi sử dụng dịch vụ. Muốn thực hiện được vấn đề này, nhà thuốc và quầy thuốc nhất thiết phải có khu vực tư vấn riêng ngoài khu vực bán thuốc để bảo đảm được tính kín đáo và bảo mật thông tin như đối với các trường hợp cần hướng dẫn sử dụng bao cao su, thuốc ngừa thai, thuốc tránh khai khẩn cấp, thuốc chữa các bệnh lây truyền qua đường tình dục, thuốc chữa rối loạn cương dương...
6. Quyền được tôn trọng và bày tỏ ý kiến
Mọi bệnh nhân, người nhà bệnh nhân có quyền được đối xử một cách tôn trọng và được quan tâm. Nhà thuốc, quầy thuốc cung cấp dịch vụ cần phải bảo đảm, tạo điều kiện tốt nhất giúp cho bệnh nhân cảm thấy thoải mái trong khi sử dụng dịch vụ. Bệnh nhân, người nhà bệnh nhân phải được khuyến khích tự do bày tỏ quan điểm của mình, đặc biệt khi quan điểm của họ không giống với nhà thuốc, quầy thuốc cung cấp dịch vụ. Việc cần được tôn trọng và bày tỏ ý kiến của mình là một quyền mà bệnh nhân, người nhà bệnh nhân đòi hỏi các nhà thuốc, quầy thuốc phải thể hiện để bảo đảm quy tắc ứng xử và nếp sống văn hóa trong sinh hoạt của cộng đồng xã hội.
7. Quyền được tiếp tục nhận dịch vụ
Mọi bệnh nhân có quyền được tiếp tục sử dụng các dịch vụ, phương tiện; tiếp tục được theo dõi và giới thiệu chuyển tiếp đến nơi khác khi cần thiết nếu trước đó đã mua thuốc tại các nhà thuốc, quầy thuốc xác định mối quan hệ quen thuộc. Nhà thuốc, quầy thuốc cần phải quan tâm đến quyền này của bệnh nhân trong mối quan hệ cần có để giúp đỡ họ được chăm sóc các vấn đề có liên quan đến sức khỏe tốt hơn bằng các dịch vụ, phương tiện có sẵn tại chỗ của mình. Trong quá trình điều trị, nhân viên nhà thuốc, quầy thuốc cũng nên có trách nhiệm theo dõi diễn biến tình hình và giới thiệu chuyển tiếp bệnh nhân đến một nơi khác có điều kiện chăm sóc các dịch vụ y tế tốt hơn với mục tiêu vì sức khỏe người bệnh.
Tóm lại, các nhà thuốc, quầy thuốc có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ thực hiện 7 quyền của bệnh nhân, người nhà bệnh nhân tại nơi cung cấp dịch vụ của mình. Các quyền của bệnh nhân, người nhà bệnh nhân được thể hiện đầy đủ tại những nhà thuốc, quầy thuốc cũng góp phần quan trọng để xây dựng nội dung "Thực hành tốt nhà thuốc - GPP" theo chỉ đạo của Bộ Y tế.
Bộ Y tế