Thuốc Đông y - Cây bưởi bung hay còn được gọi với cái tên Cơm rượu hay Cát bối, thường mọc hoang ở các bờ bụi phân bố rộng rãi ở khắp nước ta. Đây là một cây thuốc Đông y với nhiều công dụng hữu ích mà ít ai biết đến.
Thông tin cần biết về cây bưởi bung
Bưởi bung có tên khoa học là Glycosmis Citrifolia (Willd) Lindl; thuộc họ Cam – Rutaceae. Bưởi bung cao tới 6,5 m. Thân to 2-3 cm; cành non có lông màu sét. Lá đa dạng, thường do một lá chét, ít khi 4-5, thon dài đến 7cm-20 cm, rộng 1,5-6cm, không lông, màu lục ôliu lúc khô, gân phụ 14 -15 cặp. Chùy hẹp ở nách lá, ít nhánh, dài 3m- 4 m, có khi hoa xếp nhóm 2-3 cái, màu trắng, xanh hay vàng vàng, thơm; cánh hoa không lông; nhị 10. Quả dạng trứng cao đến 1 cm, hồng, màu trắng, vàng hay da cam. Hoa tháng 6 và mùa thu. Theo Đông y, Rễ bung bưởi có vị cay, lá có vị hơi ngọt , tính ấm; có tác dụng giải cảm, chống ho, trừ đờm, kích thích tiêu hoá, tán huyết ứ.
Thành phần hóa học và tác dụng dược lý của cây bung bưởi
Theo tìm hiểu của các giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM tại trường Cao đẳng Y dược TPHCM trong bung bưởi có chứa một số thành phần hóa học như: Trong cành và lá bung bưởi có chứa tinh dầu, mùi thơm dễ chịu. Gần đây người ta đã phân tích thấy trong bưởi bung có các ancaloìt mang tên dictamin độ chảy 132°, skimmiamin độ chảy 175°, kokusaginìn độ chảy 168°, noracromyxin độ chảy 198-200°, arborin độ chảy 150-152°, arborinin độ chảy 175°, glycorin độ chảy 145-147°, glycosmìnin độ chảy 249°. Ngoài ra còn chất glycosmin là chất veratroylsalixin có trong lá non và nụ hoa với hàm lượng 0,2 %. Cấu trúc của những chất đó rất gần nhau và đã được xác định như sau: Mới đây từ bưởi bung người ta còn chiết được một chất glycozolin, dẫn chất từ carbazol.
Về tác dụng dược lý loại cây này có tác dụng kháng sinh cực mạnh đối với các loại vi khuẩn. Người ta cấy một số loại vi khuẩn vào ống nghiệm, nhưng trong môi trường đó, vi khuẩn sẽ bị tiêu diệt.
Ứng dụng bưởi bung vào một số bài thuốc chữa bệnh hay
Bưởi bung thường mọc hoang nhiều ở các bụi rậm
Thông tin cần biết về cây bưởi bung
Bưởi bung có tên khoa học là Glycosmis Citrifolia (Willd) Lindl; thuộc họ Cam – Rutaceae. Bưởi bung cao tới 6,5 m. Thân to 2-3 cm; cành non có lông màu sét. Lá đa dạng, thường do một lá chét, ít khi 4-5, thon dài đến 7cm-20 cm, rộng 1,5-6cm, không lông, màu lục ôliu lúc khô, gân phụ 14 -15 cặp. Chùy hẹp ở nách lá, ít nhánh, dài 3m- 4 m, có khi hoa xếp nhóm 2-3 cái, màu trắng, xanh hay vàng vàng, thơm; cánh hoa không lông; nhị 10. Quả dạng trứng cao đến 1 cm, hồng, màu trắng, vàng hay da cam. Hoa tháng 6 và mùa thu. Theo Đông y, Rễ bung bưởi có vị cay, lá có vị hơi ngọt , tính ấm; có tác dụng giải cảm, chống ho, trừ đờm, kích thích tiêu hoá, tán huyết ứ.
Thành phần hóa học và tác dụng dược lý của cây bung bưởi
Theo tìm hiểu của các giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM tại trường Cao đẳng Y dược TPHCM trong bung bưởi có chứa một số thành phần hóa học như: Trong cành và lá bung bưởi có chứa tinh dầu, mùi thơm dễ chịu. Gần đây người ta đã phân tích thấy trong bưởi bung có các ancaloìt mang tên dictamin độ chảy 132°, skimmiamin độ chảy 175°, kokusaginìn độ chảy 168°, noracromyxin độ chảy 198-200°, arborin độ chảy 150-152°, arborinin độ chảy 175°, glycorin độ chảy 145-147°, glycosmìnin độ chảy 249°. Ngoài ra còn chất glycosmin là chất veratroylsalixin có trong lá non và nụ hoa với hàm lượng 0,2 %. Cấu trúc của những chất đó rất gần nhau và đã được xác định như sau: Mới đây từ bưởi bung người ta còn chiết được một chất glycozolin, dẫn chất từ carbazol.
Về tác dụng dược lý loại cây này có tác dụng kháng sinh cực mạnh đối với các loại vi khuẩn. Người ta cấy một số loại vi khuẩn vào ống nghiệm, nhưng trong môi trường đó, vi khuẩn sẽ bị tiêu diệt.
Ứng dụng bưởi bung vào một số bài thuốc chữa bệnh hay
Bưởi bung được áp dụng vào nhiều bài thuốc chữa bệnh hữu hiệu
- Trị cảm cúm Theo dân gian, bưởi bung là một vị thuốc có tác dụng trị cảm cúm khá tốt và cực kì an toàn. Bạn chỉ cần hái 1 nắm lá bưởi bung khoảng 20 g, đem rửa sạch, cho vào ấm đất, sắc với lượng nước vừa đủ. Chia mỗi ngày uống 3 lần sẽ thấy đỡ hơn rất nhiều.
- Trị bệnh kém ăn, da vàng cho sản phụ Sản phụ nếu sau khi sinh da vàng, ăn không thấy ngon thì hái 10 g lá bưởi bung, đem sao vàng. Cho vào ấm đất với 400 ml nước, sắc trên lửa nhỏ, cho đến khi còn khoảng 250 ml nước là được. Uống 2 lần/1 ngày. Kiên trì sử dụng trong 1 ngày sẽ thấy tình trạng trên được cải thiện rất nhanh chóng.
- Chữa mụn nhọt bị rò mủ lâu ngày Bài thuốc: 20 g lá bưởi bung, 10 g lá chanh, 10 g tinh tu. Tất cả đem phơi khô, tán nhỏ, rây bột mịn, sau đó rắc lên vết thương sẽ rất mau khỏi.
- Chữa kén ăn, đầy bụng, trướng bụng khó chịu Qủa bưởi bung 15g – 20 g, vỏ quýt 7 g. Đem sắc nước như nước trà, uống thay nước mỗi ngày. Mụn ở gà ở bẹn nách, thối loét để lâu ngày Hái lá bưởi bung, lá ổi, lá thổ phục linh mỗi thứ 1 nắm, lượng bằng nhau. Đem rửa sạch, cắt nhỏ. Hái 1 lá chuối nóng, hơ lên than cho mềm, gói các vị thuốc trên lại (có thể châm vài lỗ nhỏ), đặt lên vết thương để thuốc thấm dần vào mụn sẽ khắc phục tình trạng trên hiệu quả.
- Chữa giảm sốt, đau bụng, ho , tiêu hóa kém Dùng 8 – 15 quả và lá khô cây bưởi bung sắc nước uống trong 15 ngày, mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 10 ml.
- Chữa bệnh phong thấp, đau nhức mình mẩy và khớp xương Những người thường xuyên phải làm việc nặng, đau nhức xương khớp hoặc mắc các bệnh về phong thấp, nên áp dụng bài thuốc đơn giản sau đây. Chuẩn bị: rễ bưởi bung, rễ cốt khí, rễ hoàng lực, rễ động lực, rễ cỏ xước, hoa kinh giới, củ kim cương, dây đau xương, mỗi thứ 20g. Cho tất cả vào ấm đất cùng 500ml nước, thu nước thuốc đặc. uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 30ml -40 ml. Sử dụng liên tục trong 5 ngày.