Thuốc Đông y - Bạch hoa xà thiệt thảo còn được gọi với một số tên gọi khác là bòi ngòi bò hay tán thảo…Đây là một loại cây thuộc họ cafe được xem như một vị thuốc Đông y với nhiều công dụng chữa bệnh kỳ diệu.
Sơ bộ thông tin về Bạch hoa xà thiệt thảo
Theo nguyên cứu của các Dược sĩ, giảng viên tại Trường Cao đẳng Y dược TP HCM cho biết biết Bạch hoa xà thiệt thảo có tên khoa học là Odenlandia diffusa (Willd) Roxb, là loại cây thuộc họ Cafe (Rubiaceae). Đây là một dạng cây thảo sống hàng năm, mọc bò, nhẵn. Thân hình 4 cạnh, màu nâu nhạt tròn ở gốc. Lá hình giải hay hơi thuôn, nhọn ở đầu, màu xám, dai, không cuống, lá kèm khía răng ở đỉnh. Hoa thường mọc đơn độc, hay họp 1-2 chiếc ở nách lá. Hoa màu trắng ít khi hồng, không cuống. Đài 4 hình giáo nhọn, ống dài hình cầu. Tràng 4 tù nhẵn, ống tràng nhẵn cả hai mặt. Nhị 4 dính ở họng ống tràng. Bầu 2 ô, 2 đầu nhụy, nhiều noãn, quả khổ dẹt ở đầu, có đài còn lại ở đỉnh. 2 ô nhiều hạt, có góc cạnh. Có hoa quả hầu như quanh năm. Cây có ở cả 3 miền nước ta, ở vườn hai bên lối đi đều hay gặp.
Thành phần hóa học có trong bạch hoa xà thiệt thảo
Các giảng viên khoa Cao đẳng Xét nghiệm tại Trường Cao đẳng Y dược TPHCM cho biết trong bạch hoa xà thiệt thảo có chứa một số thành phần hóa học như Asperuloside, Deacetylasperulosidic acid, Asperulosidic acid, Scandoside methylester, Geniposidic acid, Scandoside, 5-O-p-Hydroxycinnamoyl scandoside methylester, 5-O-feruoyl scandoside methylester, 2-Methyl-3- Methoxyanthraquinose, 2-Methyl-3- Hydroxyanthraquinose, 2-Methyl-3- Hydroxy-4- Methoxyanthraquinose (Nishihama Y và cộng sự, Planta Med, 1981, 43 (1): 28); Trong Bạch Hoa Xà Thiệt Thảo chủ yếu có: Hentriaconotane, Stigmastatrienol, Ursolic acid, Oleanolic acid, b-Sitosterol, p-Coumnic, b-Sitosterol-D-Glucoside (Trung Dược Học); b-Sitosterol Yakagi S Ursolic acid, và cộng sự, Shoyakugaku Zasshi 1982, 36 (4): 366).
Bạch hoa xà thiệt thảo và một vài tác dụng dược lý
Các bác sĩ, dược sĩ tại Trường Cao đẳng Y dược TP HCM cho biết trong cây bạch hoa xà thiệt thảo có một số tác dụng dược lý như:
Bạch hoa xà thiệt thảo là một loại cây dại thường mọc hoang
Sơ bộ thông tin về Bạch hoa xà thiệt thảo
Theo nguyên cứu của các Dược sĩ, giảng viên tại Trường Cao đẳng Y dược TP HCM cho biết biết Bạch hoa xà thiệt thảo có tên khoa học là Odenlandia diffusa (Willd) Roxb, là loại cây thuộc họ Cafe (Rubiaceae). Đây là một dạng cây thảo sống hàng năm, mọc bò, nhẵn. Thân hình 4 cạnh, màu nâu nhạt tròn ở gốc. Lá hình giải hay hơi thuôn, nhọn ở đầu, màu xám, dai, không cuống, lá kèm khía răng ở đỉnh. Hoa thường mọc đơn độc, hay họp 1-2 chiếc ở nách lá. Hoa màu trắng ít khi hồng, không cuống. Đài 4 hình giáo nhọn, ống dài hình cầu. Tràng 4 tù nhẵn, ống tràng nhẵn cả hai mặt. Nhị 4 dính ở họng ống tràng. Bầu 2 ô, 2 đầu nhụy, nhiều noãn, quả khổ dẹt ở đầu, có đài còn lại ở đỉnh. 2 ô nhiều hạt, có góc cạnh. Có hoa quả hầu như quanh năm. Cây có ở cả 3 miền nước ta, ở vườn hai bên lối đi đều hay gặp.
Thành phần hóa học có trong bạch hoa xà thiệt thảo
Các giảng viên khoa Cao đẳng Xét nghiệm tại Trường Cao đẳng Y dược TPHCM cho biết trong bạch hoa xà thiệt thảo có chứa một số thành phần hóa học như Asperuloside, Deacetylasperulosidic acid, Asperulosidic acid, Scandoside methylester, Geniposidic acid, Scandoside, 5-O-p-Hydroxycinnamoyl scandoside methylester, 5-O-feruoyl scandoside methylester, 2-Methyl-3- Methoxyanthraquinose, 2-Methyl-3- Hydroxyanthraquinose, 2-Methyl-3- Hydroxy-4- Methoxyanthraquinose (Nishihama Y và cộng sự, Planta Med, 1981, 43 (1): 28); Trong Bạch Hoa Xà Thiệt Thảo chủ yếu có: Hentriaconotane, Stigmastatrienol, Ursolic acid, Oleanolic acid, b-Sitosterol, p-Coumnic, b-Sitosterol-D-Glucoside (Trung Dược Học); b-Sitosterol Yakagi S Ursolic acid, và cộng sự, Shoyakugaku Zasshi 1982, 36 (4): 366).
Bạch hoa xà thiệt thảo và một vài tác dụng dược lý
Các bác sĩ, dược sĩ tại Trường Cao đẳng Y dược TP HCM cho biết trong cây bạch hoa xà thiệt thảo có một số tác dụng dược lý như:
Bạch hoa xà thiệt thảo với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe con người
- Chích nước sắc chiết cồn của Bạch Hoa Xà Thiệt Thảo cho bệnh nhân bị nhiều loại rắn độc khác nhau cắn phải, dùng một mình hoặc kết hợp với thuốc chống nọc độc,thấy có tác dụng làm giảm tỉ lệ tử vong của chuột do độc tố của rắn độc. Ở các cas trung bình, chỉ dùng Bạch Hoa Xà Thiệt Thảo là đủ (Trung Dược Học).
- Chống khối u: thuốc sắc Bạch Hoa Xà Thiệt Thảo nồng độ cao in vitro thấy có tác dụng ức chế đối với tế bào trong bệnh bạch cầu viêm cấp, bạch cầu hạt tăng cấp (Trung Dược Học).
- Tác dụng trên hệ miễn dịch: những thực nghiệm căn bản trên thỏ, có thể tin rằng sự kháng nhiễm có thể do thuốc có tác động lên hệ miễn dịch của cơ thể như làm tăng sinh hệ tế bào nội bì lưới, làm tăng hoạt lực của tế bào thực bào, tăng chức năng hệ miễn dịch không đặc hiệu (Trung Dược Học).
- Có tác dụng kháng khuẩn: In vitro, tác dụng này không mạnh. Có tác dụng yếu đối với Tụ cầu khuẩn vàng, trực khuẩn lỵ. Dịch chích không có tác dụng ức chế vi khuẩn. Thuốc có hiệu quả rõ rệt đối với ruột dư viêm thực nghiệm trên thỏ (Trung Dược Học).
- Thuốc còn có tác dụng làm tăng cường chức năng vỏ tuyến thượng thận, nhờ đó, có tác dụng kháng viêm (Trung Dược Học).
- Tác dụng kháng ung thư: Thuốc ức chế sự phân chia sinh sản của hạch tế bào ung thư làm cho tế bào ung thư hoại tử khác biệt so với lô chứng (Trung Dược Học).
- Tác dụng ức chế sản sinh tinh dịch: theo dõi 102 cas, kiểm tra tinh dịch sau 3 tuần uống thuốc thấy có 77 % bệnh nhân tinh trùng giảm từ 1/3 đến 1/10 so với trước khi uống thuốc (Trung Dược Học).
- Điều trị ruột dư viêm: dùng liều cao (40g tươi hoặc 20 g khô) Bạch Hoa Xà Thiệt Thảo, trong nhiều nghiên cứu thấy có kết quả tốt. Trong 1 lô 30 bệnh nhân, bị ruột dư viêm được điều trị bằng thuốc sắc Bạch Hoa Xà Thiệt Thảo, trong khi nhóm khác dùng Dã Cúc Hoa và Hải Kim Sa. Có 2 bệnh nhân cần giải phẫu, còn lại tất cả đều hồi phục, không có vấn đề gì. Thời gian nằm viện là 4,2 ngày (Trung Dược Học).
- Chữa đường tiểu viêm, tiểu buốt, tiểu gắt: Bạch hoa xà thiệt thảo, Dã cúc hoa, Kim ngân hoa, mỗi thứ 40 g, Thạch vi 20g, sắc uống thay nướctrà (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
- Chữa ho do viêm phổi: Bạch hoa xà thiệt thảo (tươi) 40g. Trần bì 8 g, sắc uống (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
- Trị ung thư phổi: Bạch hoa xà thiệt thảo, Bạch mao căn mỗi thứ 160g (dùng tươi), sắc uống với nước đường (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược). Trị ruột dư viêm cấp tính: Bạch hoa xà thiệt thảo 80 g, sắc uống, nhẹ ngày 1 thang, nặng ngày 2 thang (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
- Chữa ung nhọt, u bướu: Bạch hoa xà thiệt thảo 120g, Bán biên liên (tươi) 60 g sắc uống, ngoài đâm nát đắp lên nơi đau (Quảng Tây Trung Thảo Dược).
- Trị amidal viêm cấp: Bạch hoa xà thiệt thảo 12g, Xa tiền thảo 12 g, sắc uống (Sổ Tay Lâm Sàng Trung Dược).
- Bảo vệ gan, lợi mật: Bạch hoa xà thiệt thảo + Hạ khô thảo + Cam thảo [theo tỉ lệ 2 + 2 + 1] (Tam Thảo Thang – Hiện Đại Thực Dụng Trung Dược).
- Chữa chấn thương thời kỳ đầu: Bạch hoa xà thiệt thảo (tươi) 120 g, nước, rượu mỗi thứ 1 nửa sắc uống (Hiện Đại Thực Dụng Trung Dược).
- Chữa rắn độc cắn: Bạch hoa xà thiệt thảo 20 g, sắc với 200ml rượu uống trong ngày. Dùng 2/3 thuốc, chia làm 2-3 lần uống, còn 1/3 đắp vào vết cắn. Trị 19 cas đều khỏi (Quảng Đông Y Học Tạp Chí 1965, 4:14).
- Chữa ruột dư viêm cấp đơn thuần và phúc mạc viêm nhẹ: Bạch hoa xà thiệt thảo 60g, sắc lấy nước uống, chia 3 lần uống. Đã trị hơn 1000 cas kết quả tốt (Dược Lý Và Ứng Dụng Trung Dược, NXB Vệ Sinh Nhân Dân, 1983).
- Trị 72 cas, có kết quả 100 %. Ngày nằm viện bình quân 25,3 ngày (Tam Thảo Thang – Báo Cáo Của Khoa Nhiễm Bệnh Viện Trực Thuộc số 2 Học Viện Y Học Hồ Nam đăng trong Thông Tin Trung Dược Thảo 1987, 2:1). “Bạch hoa xà thiệt thảo + Bán chi liên mỗi vị 40 g, được dùng nhiều trong các bài thuốc trị các loại ung thư (Quảng Tây Trung Thảo Dược).
- Chữa dịch hoàn ứ nước (biến chứng sau khi thắt ống dẫn tinh): Bạch hoa xà thiệt thảo 30g, sắc lấy nước uống, chia làm 3 lần uống. Trị 38 cas, có kết qủa 34 cas (Vạn Hiếu Tài – Nông Thôn Y Học Tạp Chí 1987, 2:11).
- Chữa gan viêm, vàng da: Bạch hoa xà thiệt thảo 31,25g, Hạ khô thảo 31,25 g, Cam thảo 15,625g, chế thành xi rô.