Khá nhiều bà mẹ trẻ thường lúng túng khi có con lần đầu không biết nên giữ ấm cơ thể như thế nào, có cần kiêng khem hoặc nằm than như người xưa, và làm sao để mau chóng lấy lại vóc dáng?
Theo quan niệm xưa ở nước ta, mỗi khi các bà bầu vào tháng cuối thai kỳ, khi sắp vượt cạn, đều chuẩn bị một bao than trong nhà. Các cụ xưa cho rằng nằm than sau sinh giúp mẹ con cứng cáp, da dẻ săn chắc, bé tránh được nhức đầu sổ mũi về sau. Thực chất việc nằm than lại đem đến nhiều nguy cơ không tốt cho cả mẹ và bé.
Ăn đủ chất, giữ ấm người
Sau khi sinh, người mẹ và bé sơ sinh cần được giữ ấm thật tốt. Tuy nhiên, không nên sử dụng than để giữ ấm vì khí thải khi đốt than sẽ dễ gây ngộ độc cho cả mẹ và bé, nhất là khi ở trong buồng kín. Hơn nữa, sử dụng than có thể làm bé bị bỏng do không thể điều chỉnh được nhiệt độ của than.
Trong quá trình mang thai, người mẹ nên được ăn uống đầy đủ, uống viên sắt mỗi ngày trong suốt thai kỳ đến sau sinh một tháng để phòng ngừa thiếu máu. Khi bị thiếu máu, cơ thể sẽ dễ bị lạnh, người mẹ sẽ chậm phục hồi sức khỏe. Do đó, người mẹ nên chọn thực phẩm giàu chất sắt như thịt, cá, trứng... Người mẹ cũng cần nhận đủ canxi từ lúc mang thai bằng cách ăn uống thực phẩm giàu canxi như sữa và sản phẩm từ sữa, cá nhỏ ăn luôn xương, tôm tép ăn cả vỏ, rau xanh, sản phẩm từ đậu nành...
Sau sinh, người mẹ không nên kiêng khem. Quan niệm ăn thật mặn để uống nhiều nước tạo sữa nuôi con là sai lầm. Sự hồi phục sức khỏe của mẹ và chất lượng sữa mẹ sẽ tùy thuộc chế độ ăn của bà mẹ. Nên chế biến thức ăn hơi lạt để có thể nhận đủ lượng chất đạm từ thịt, cá... Ngoài ra, người mẹ nên ăn rau và trái cây, uống đủ nước. Uống thêm sữa để tăng cường dưỡng chất cho mẹ và tạo sữa nuôi con. Khi nhận đủ dưỡng chất, nhất là không bị thiếu máu và thiếu canxi thì cơ thể người mẹ sẽ ấm áp, ít bị lạnh.
Mẹ nên cho bé nằm sát cạnh mẹ ngay sau sinh để truyền hơi ấm cho con. Nếu bé sinh non thì nên nằm da kề da với mẹ. Phòng của hai mẹ con cần được giữ sạch sẽ, thông thoáng nhưng không có gió lùa. Cả hai mẹ con cần tắm nắng sáng để cơ thể được ấm áp và nhận thêm vitamin D giúp xương cứng cáp hơn.
Tích cực cho con bú và vận động sớm
Muốn nhanh chóng lấy lại vóc dáng, người mẹ cần cho bé bú mẹ sớm sau sinh và bú liên tục suốt ngày đêm theo nhu cầu. Trong suốt quá trình mang thai, cơ thể mẹ tích nhiều mỡ để tạo sữa nuôi con, nếu bé không được bú mẹ thì sẽ rất khó tiêu hết lượng mỡ dự trữ này.
Với y học hiện đại, trừ những phụ nữ bị băng huyết hay sinh khó, thì sau khi sinh 3-4 giờ là có thể vận động được. Vài ngày sau khi cơ thể hết đau, người mẹ đã có thể bắt đầu với các bài tập vận động nhẹ nhàng như co duỗi tay, nằm ngửa co duỗi chân, thực hiện động tác đạp xe trong không khí, hít thở (hít sâu, thở ra từ từ). Vận động sớm còn giúp tử cung co hồi tốt và sản dịch thoát dễ dàng. Ngoài ra, sản phụ cũng có thể dùng túi ấm chườm lên bụng để giữ ấm và làm săn chắc cơ bụng. Sau sinh khoảng ba tuần trở đi, sản phụ có thể tập thể dục. Đây là cách tốt nhất để lấy lại vóc dáng sau khi sinh. Các hình thức thể dục phù hợp là đi bộ, lắc vòng, nhảy dây, bơi lội.
Khi sinh, bất kỳ sản phụ nào cũng mất một lượng máu, trung bình 200-300 gam, đó là chưa kể những trường hợp sinh khó, sinh mổ hoặc băng huyết, khi đó lượng máu mất còn nhiều hơn nữa.
Mất máu, đau trong từng cơn gò và dùng sức để rặn trong quá trình chuyển dạ làm cơ thể người phụ nữ sẽ mất nhiệt, mệt mỏi và cảm thấy lạnh. Việc sưởi ấm cơ thể, ăn uống bồi dưỡng là cần thiết cho quá trình tạo máu để nhanh phục hồi lượng máu mất do cuộc sinh gây ra, lưu thông máu dễ dàng và mang lại cảm giác khỏe khoắn cho sản phụ, nhất là vào mùa lạnh.
TS.BS TRẦN THỊ MINH HẠNH - TS.BS LÊ THỊ THU HÀ
Theo quan niệm xưa ở nước ta, mỗi khi các bà bầu vào tháng cuối thai kỳ, khi sắp vượt cạn, đều chuẩn bị một bao than trong nhà. Các cụ xưa cho rằng nằm than sau sinh giúp mẹ con cứng cáp, da dẻ săn chắc, bé tránh được nhức đầu sổ mũi về sau. Thực chất việc nằm than lại đem đến nhiều nguy cơ không tốt cho cả mẹ và bé.
Ăn đủ chất, giữ ấm người
Sau khi sinh, người mẹ và bé sơ sinh cần được giữ ấm thật tốt. Tuy nhiên, không nên sử dụng than để giữ ấm vì khí thải khi đốt than sẽ dễ gây ngộ độc cho cả mẹ và bé, nhất là khi ở trong buồng kín. Hơn nữa, sử dụng than có thể làm bé bị bỏng do không thể điều chỉnh được nhiệt độ của than.
Trong quá trình mang thai, người mẹ nên được ăn uống đầy đủ, uống viên sắt mỗi ngày trong suốt thai kỳ đến sau sinh một tháng để phòng ngừa thiếu máu. Khi bị thiếu máu, cơ thể sẽ dễ bị lạnh, người mẹ sẽ chậm phục hồi sức khỏe. Do đó, người mẹ nên chọn thực phẩm giàu chất sắt như thịt, cá, trứng... Người mẹ cũng cần nhận đủ canxi từ lúc mang thai bằng cách ăn uống thực phẩm giàu canxi như sữa và sản phẩm từ sữa, cá nhỏ ăn luôn xương, tôm tép ăn cả vỏ, rau xanh, sản phẩm từ đậu nành...
Sau sinh, người mẹ không nên kiêng khem. Quan niệm ăn thật mặn để uống nhiều nước tạo sữa nuôi con là sai lầm. Sự hồi phục sức khỏe của mẹ và chất lượng sữa mẹ sẽ tùy thuộc chế độ ăn của bà mẹ. Nên chế biến thức ăn hơi lạt để có thể nhận đủ lượng chất đạm từ thịt, cá... Ngoài ra, người mẹ nên ăn rau và trái cây, uống đủ nước. Uống thêm sữa để tăng cường dưỡng chất cho mẹ và tạo sữa nuôi con. Khi nhận đủ dưỡng chất, nhất là không bị thiếu máu và thiếu canxi thì cơ thể người mẹ sẽ ấm áp, ít bị lạnh.
Mẹ nên cho bé nằm sát cạnh mẹ ngay sau sinh để truyền hơi ấm cho con. Nếu bé sinh non thì nên nằm da kề da với mẹ. Phòng của hai mẹ con cần được giữ sạch sẽ, thông thoáng nhưng không có gió lùa. Cả hai mẹ con cần tắm nắng sáng để cơ thể được ấm áp và nhận thêm vitamin D giúp xương cứng cáp hơn.
Tích cực cho con bú và vận động sớm
Muốn nhanh chóng lấy lại vóc dáng, người mẹ cần cho bé bú mẹ sớm sau sinh và bú liên tục suốt ngày đêm theo nhu cầu. Trong suốt quá trình mang thai, cơ thể mẹ tích nhiều mỡ để tạo sữa nuôi con, nếu bé không được bú mẹ thì sẽ rất khó tiêu hết lượng mỡ dự trữ này.
Với y học hiện đại, trừ những phụ nữ bị băng huyết hay sinh khó, thì sau khi sinh 3-4 giờ là có thể vận động được. Vài ngày sau khi cơ thể hết đau, người mẹ đã có thể bắt đầu với các bài tập vận động nhẹ nhàng như co duỗi tay, nằm ngửa co duỗi chân, thực hiện động tác đạp xe trong không khí, hít thở (hít sâu, thở ra từ từ). Vận động sớm còn giúp tử cung co hồi tốt và sản dịch thoát dễ dàng. Ngoài ra, sản phụ cũng có thể dùng túi ấm chườm lên bụng để giữ ấm và làm săn chắc cơ bụng. Sau sinh khoảng ba tuần trở đi, sản phụ có thể tập thể dục. Đây là cách tốt nhất để lấy lại vóc dáng sau khi sinh. Các hình thức thể dục phù hợp là đi bộ, lắc vòng, nhảy dây, bơi lội.
Khi sinh, bất kỳ sản phụ nào cũng mất một lượng máu, trung bình 200-300 gam, đó là chưa kể những trường hợp sinh khó, sinh mổ hoặc băng huyết, khi đó lượng máu mất còn nhiều hơn nữa.
Mất máu, đau trong từng cơn gò và dùng sức để rặn trong quá trình chuyển dạ làm cơ thể người phụ nữ sẽ mất nhiệt, mệt mỏi và cảm thấy lạnh. Việc sưởi ấm cơ thể, ăn uống bồi dưỡng là cần thiết cho quá trình tạo máu để nhanh phục hồi lượng máu mất do cuộc sinh gây ra, lưu thông máu dễ dàng và mang lại cảm giác khỏe khoắn cho sản phụ, nhất là vào mùa lạnh.
TS.BS TRẦN THỊ MINH HẠNH - TS.BS LÊ THỊ THU HÀ
