Bệnh thận ở người ĐTĐ được biểu hiện bằng sự có mặt của chất đạm (protein) trong nước tiểu, gặp trong 30% người ĐTĐ. Khi có chất đạm trong nước tiểu bệnh tiến triển dẫn đến suy thận, tăng huyết áp và dễ mắc bệnh thiếu máu cơ tim, tổn thương đáy mắt. Do vậy việc xét nghiệm chất đạm trong nước tiểu cần được tiến hành ít nhất 1 - 2 lần/năm.
Xác định bệnh nhân có bệnh thận do ĐTĐ bằng cách định lượng albumin trong nước tiểu, nếu 2/3 lần định lượng trong vòng 3-6 tháng có kết quả bất thường (vì mức bài tiết albumin có thể thay đổi tới 40% từ ngày này qua ngày khác do đó cần làm xét nghiệm nhiều lần trước khi kết luận).
Nếu chưa có điều kiện định lượng albumin niệu bằng sinh hóa, có thể dùng test thử nhanh (Micral test) cũng cho kết quả khá đặc hiệu (96%) và đáng tin cậy (94%). Vì lượng bài tiết albumin niệu thay đổi khá nhiều từ ngày này qua ngày khác, do vậy xác định có albumin niệu khi có ít nhất 2 trong 3 lần thử >= 20mg/l (với test thử Micral test), sau đó xác định lại bằng định lượng sinh hóa với mẫu nước tiểu 24 giờ.
Tránh định lượng albumin niệu khi có các yếu tố làm tăng bài xuất albumin như:
- Đường máu đang tăng cao.
- Sau tập thể dục (trong vòng 24 giờ).
- Nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Có máu trong nước tiểu.
- Tăng huyết áp nhiều.
- Suy tim sung huyết.
- Đang sốt cấp tính.
- Đang trong giai đoạn nhiễm toan ceton.
Điều trị và phòng tránh bệnh thận do ĐTĐ
Dựa vào những nghiên cứu qua nhiều năm liên tục, các chuyên gia về ĐTĐ khuyến cáo các bác sỹ và bệnh nhân cần phải:
1- Điều chỉnh đường máu tốt (HbA1c < 6,5%). Nếu giảm 1% HbA1c sẽ giảm được 37% biến chứng mạch máu nhỏ.
2- Giữ cho huyết áp < 120/75mmHg. Không tự ý ngừng thuốc hạ huyết áp khi huyết áp trở về bình thường nếu không có ý kiến của thày thuốc.
3- Khi có microalbumin trong nước tiểu nếu dùng thuốc ức chế men chuyển angiotensin hoặc thuốc ức chế thụ thể angiotensin sẽ giúp cho những người có bệnh thận giai đoạn đầu chậm tiến triển đến bệnh thận rõ ràng và suy thận (xem thêm phần thuốc điều trị tăng huyết áp).
4- Chế độ ăn hạn chế chất đạm 0,8g/kg/ngày, giảm muối.
5- Phòng tránh và điều trị tốt nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
6- Điều trị rối loạn mỡ máu.
Xác định bệnh nhân có bệnh thận do ĐTĐ bằng cách định lượng albumin trong nước tiểu, nếu 2/3 lần định lượng trong vòng 3-6 tháng có kết quả bất thường (vì mức bài tiết albumin có thể thay đổi tới 40% từ ngày này qua ngày khác do đó cần làm xét nghiệm nhiều lần trước khi kết luận).
Nếu chưa có điều kiện định lượng albumin niệu bằng sinh hóa, có thể dùng test thử nhanh (Micral test) cũng cho kết quả khá đặc hiệu (96%) và đáng tin cậy (94%). Vì lượng bài tiết albumin niệu thay đổi khá nhiều từ ngày này qua ngày khác, do vậy xác định có albumin niệu khi có ít nhất 2 trong 3 lần thử >= 20mg/l (với test thử Micral test), sau đó xác định lại bằng định lượng sinh hóa với mẫu nước tiểu 24 giờ.
Tránh định lượng albumin niệu khi có các yếu tố làm tăng bài xuất albumin như:
- Đường máu đang tăng cao.
- Sau tập thể dục (trong vòng 24 giờ).
- Nhiễm khuẩn đường tiết niệu. Có máu trong nước tiểu.
- Tăng huyết áp nhiều.
- Suy tim sung huyết.
- Đang sốt cấp tính.
- Đang trong giai đoạn nhiễm toan ceton.
Điều trị và phòng tránh bệnh thận do ĐTĐ
Dựa vào những nghiên cứu qua nhiều năm liên tục, các chuyên gia về ĐTĐ khuyến cáo các bác sỹ và bệnh nhân cần phải:
1- Điều chỉnh đường máu tốt (HbA1c < 6,5%). Nếu giảm 1% HbA1c sẽ giảm được 37% biến chứng mạch máu nhỏ.
2- Giữ cho huyết áp < 120/75mmHg. Không tự ý ngừng thuốc hạ huyết áp khi huyết áp trở về bình thường nếu không có ý kiến của thày thuốc.
3- Khi có microalbumin trong nước tiểu nếu dùng thuốc ức chế men chuyển angiotensin hoặc thuốc ức chế thụ thể angiotensin sẽ giúp cho những người có bệnh thận giai đoạn đầu chậm tiến triển đến bệnh thận rõ ràng và suy thận (xem thêm phần thuốc điều trị tăng huyết áp).
4- Chế độ ăn hạn chế chất đạm 0,8g/kg/ngày, giảm muối.
5- Phòng tránh và điều trị tốt nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
6- Điều trị rối loạn mỡ máu.
