Vì sao trẻ được bú sữa mẹ lại khỏe mạnh hơn?


Bác sỹ trực tuyến

Super Moderator
1,025
41
48
Xu
0
Hiện nay, ước tính trên thế giới có tới 2/3 số trẻ em tử vong dưới 5 tuổi có liên quan đến yếu tố nuôi dưỡng. Nuôi dưỡng không hợp lý là nguyên nhân trực tiếp của suy dinh dưỡng (SDD) và thiếu vi chất dinh dưỡng (thiếu vitamin A, thiếu sắt, thiếu iốt, thiếu kẽm).


Theo các công trình nghiên cứu, nuôi con bằng sữa mẹ (NCBSM) có tác động lớn đến sức khỏe trẻ, làm giảm 13% tử vong trẻ dưới 5 tuổi nếu được bú sữa mẹ hoàn toàn 6 tháng đầu. Trẻ được bú sớm trong vòng 1 giờ đầu sau sinh sẽ giảm được rủi ro mắc các bệnh mạn tính ở tuổi trưởng thành như tiểu đường, tăng huyết áp, tim mạch. Trẻ bú mẹ sẽ phát triển hài hòa cả về thể chất và tinh thần, phòng tránh được thừa cân béo phì.




Vì sao trẻ được bú sữa mẹ lại khỏe mạnh?


Mỗi bà mẹ nên biết rằng, NCBSM là điều phù hợp với tập quán nuôi con của các bà mẹ Việt Nam từ bao đời nay. Nhìn từ góc độ khoa học thì đó là phương pháp nuôi con khoa học nhất vì sữa mẹ là thức ăn hoàn chỉnh, thích hợp, vệ sinh và an toàn nhất đối với trẻ mà không có một loại sữa bột nào cũng như một sản phẩm thay thế sữa mẹ nào có được.

Đó là do sữa mẹ có đủ năng lượng và các chất dinh duỡng cần thiết như chất đạm, béo, vitamin, chất khoáng với tỷ lệ thích hợp cho sự phát triển của trẻ. Thành phần sữa mẹ rất khác so với sữa bò, chất đạm (protein) trong sữa mẹ chủ yếu là các axit amin cần thiết, sữa mẹ luợng vitamin (A, C), chất khoáng (sắt, canxi) đều cao hơn sữa bò, ở tỷ lệ cân đối thích hợp cho việc tiêu hóa và hấp thu, vì thế trẻ bú sữa mẹ không bị thiếu máu, còi xương. Chất béo trong sữa mẹ là các axit béo không no, nhiều DHA, ARA có vai trò trong sự phát triển hệ thần kinh, trí não của trẻ.

Ngoài các yếu tố về dinh dưỡng, sữa mẹ còn có các globulin miễn dịch. Trong sữa mẹ có lactoferin - một protein gắn với sắt, sự gắn kết này làm cho một số vi khuẩn có hại không phát triển được. Chất lysozym, một loại men có trong sữa mẹ cao hơn sữa bò hàng ngàn lần, chất này có tác dụng tiêu diệt một số vi khuẩn có hại và nhiều loại virut.

Do đó, trẻ bú sữa mẹ ít bị tiêu chảy cũng như các bệnh nhiễm khuẩn khác. Sữa mẹ còn có yếu tố bifidus, một chất carbonhydrate có chứa nitơ, yếu tố này cần thiết cho sự phát triển của vi khuẩn lactobacillus bifidus, có vai trò biến một vài loại đường lactoza trong sữa thành axit lactic nên ngăn được sự phát triển của vi khuẩn và ký sinh trùng có hại, tăng cường hệ tiêu hóa. Trẻ bú sữa mẹ ít bị dị ứng, eczema hơn ăn sữa bò. Và một điều rất quan trọng là khi NCBSM, các bà mẹ có nhiều thời gian gần gũi với con, điều này rất có ích cho sự phát triển hài hòa của trẻ, gắn bó tình cảm mẹ con, bé lớn lên trong tình yêu thương sẽ phát triển tốt về tâm lý, thông minh khỏe mạnh.


Cần cho con bú sớm và bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu


Nhiều bà mẹ sau khi sinh chỉ thường cho con bú khi bầu sữa căng sữa, người ta quen gọi là “xuống sữa”, như vậy là không đúng vì càng làm sữa xuống chậm và càng dễ bị mất sữa. Tốt nhất, ngay sau khi sinh trong vòng 1 giờ đầu mẹ nên cho trẻ bú để bé bú được sữa non. Sữa non có màu vàng nhạt, đặc sánh. Thành phần sữa non, ngoài chất dinh duỡng có nhiều kháng thể (IgA), các tế bào bạch cầu có tác dụng bảo vệ cơ thể trẻ chống nhiễm khuẩn và dị ứng. Trong sữa non có các yếu tố phát triển giúp bộ máy tiêu hóa trưởng thành, chống dị ứng và không dung nạp thức ăn khác. Sữa non có nhiều vitamin A phòng chống nhiễm khuẩn và bệnh khô mắt; nó có tác dụng xổ nhẹ giúp cho việc tống phân su, đào thải bilirubin, làm trẻ đỡ vàng da; nó còn có những bạch cầu này tiết ra IgA, lactoferin, lysozym, những chất này ức chế hoạt động của một số virut.


Để trẻ mau lớn, mẹ nên cho trẻ bú theo nhu cầu, không theo giờ giấc kể cả ban đêm vẫn cho trẻ bú nếu trẻ khóc đòi ăn. Vì sữa mẹ tiết theo cơ chế phản xạ, vì thế trẻ càng bú nhiều, mẹ càng tiết sữa nhiều. Trong 6 tháng đầu, nên cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn, nhiều bà mẹ do điều kiện kinh tế phải đi làm từ khi trẻ mới được 2 - 3 tháng, để tận dụng nguồn sữa mẹ, các bà mẹ nên vắt sữa để lại nhà cho bé ăn, tranh thủ trưa về cho bé bú và tăng cường cho bé bú nhiều hơn nhất là vào ban đêm. Sữa mẹ nếu được vắt đúng cách, đảm bảo vệ sinh và bảo quản tốt (để nơi mát, ngâm cách thủy nước lạnh) có thể cho trẻ ăn trong 4 giờ, bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh được 1 - 2 ngày. Bằng cách này các bà mẹ có thể duy trì cho con bú đến 18 - 24 tháng. Nếu trẻ được bú sau 1 năm, với lượng sữa mẹ trẻ bú cũng cung cấp được 1/3 nhu cầu năng lượng, 50% nhu cầu lượng chất đạm (protein), đặc biệt là hàm lượng vitamin A cũng rất cao có thể đạt được 75% nhu cầu vitamin A của trẻ, như vậy sẽ giúp trẻ tăng sức đề kháng và phòng chống thiếu vitamin A, khô mắt.


Để có đủ sữa cho trẻ


Muốn có sữa cho con bú thì ngay trong thời kỳ mang thai mẹ cần được ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, có chế độ nghỉ ngơi, lao động hợp lý, tinh thần thoải mái, giúp người mẹ tăng cân tốt (10-12kg/1 thai kỳ), đó là nguồn dự trữ các chất dinh dưỡng để sản xuất sữa sau sinh. Khi cho con bú điều trước tiên cần phải quan tâm là người mẹ phải kiên trì, tin tưởng vào việc NCBSM, luôn được gia đình, người thân, bạn bè quan tâm giúp đỡ, động viên khuyến khích tạo điều kiện để cho bú, nhất là khi đi làm trở lại. Trong thời gian nuôi con, mẹ cần ăn đủ chất, uống đủ, ngủ đẫy giấc. Có chế độ ăn uống bồi dưỡng hơn bình thường, nên ăn thêm hoa quả chín để đủ vitamin. Chú ý uống nhiều nước (1,5 - 2 lít/ ngày). Nên hạn chế các thức ăn gia vị như ớt, hành, tỏi có thể qua sữa gây mùi khó chịu, trẻ dễ bỏ bú. Khi cho con bú nên hạn chế dùng thuốc tân dược vì một số thuốc có thể qua sữa gây ngộ độc hoặc làm giảm bài tiết sữa.

Tư thế bú đúng


Khi cho con bú, bà mẹ bế trẻ ở tư thế thoải mái, để toàn thân trẻ sát vào người mẹ, miệng trẻ ngậm sâu vào quầng đen bao quanh núm vú, cằm tỳ vào vú mẹ, bú đúng sẽ giúp trẻ bú được nhiều sữa, mẹ không bị đau rát, nứt núm vú, căng tức sữa.



TS.BS. Cao Thị Hậu (Theo Sức khỏe đời sống)
 

Bác sỹ trực tuyến

Super Moderator
1,025
41
48
Xu
0
Các chất dinh dưỡng có trong sữa mẹ

Một bác sĩ nổi tiếng người Mỹ - ông Oliver Wendell Holmes (thế kỷ XIX) từng có câu nói bất hủ: “Không có một bộ óc vĩ đại nào có thể phát minh ra được những dưỡng chất có giá trị hơn sữa mà bầu sữa mẹ cung cấp”.


Điều này hoàn toàn đúng khi mà sữa mẹ chứa tất cả các chất dinh dưỡng cần thiết cho nhu cầu tăng trưởng của trẻ sơ sinh và trẻ nhũ nhi. Các nhà khoa học đã tìm thấy trong sữa mẹ có đầy đủ các nhóm chất: đạm, đường, khoáng, vitamin và nước. Đặc biệt sữa mẹ chứa nhiều yếu tố có hoạt tính sinh học như: các yếu tố miễn dịch, các yếu tố tiêu hóa - hấp thu chất dinh dưỡng mà “sữa nhân tạo” không thể “ăn cắp” được.



Chất đạm: Nếu như trong sữa bò, chất đạm có thành phần β-lactoglobulin có thể khiến cơ thể trẻ không dung nạp được sữa thì trong sữa mẹ có nhiều α-lactalbumin. Vai trò của chất này là giúp chất béo trong sữa mẹ dễ tiêu hóa và trẻ hấp thụ rất tốt. Ngoài ra, trong chất đạm sữa mẹ có nhiều loại axit được điều tiết phù hợp cho sự tăng trưởng của trẻ qua từng giai đoạn. Sữa công thức chỉ bắt chước được sữa mẹ theo chế độ dinh dưỡng, còn tính sinh học thì không thể. Thành phần đạm trong sữa mẹ có hoạt tính sinh học như: men tiêu hóa (amylase, protease, lipase...), yếu tố miễn dịch (immunoglobulins, lactoferrin, lysozyme, bifidus, factor, cytokins, tế bào miễn dịch...), hormons và các yếu tố tăng trưởng (như: epidermal growth F., prolactin, thyroxin, insulin, HGH, FSH, TSH...). Tính sinh học này đã khiến các loại sữa công thức phải “ghen tị”.

Đặc biệt, chất đạm của sữa mẹ có hoạt tính sinh học, không chỉ cung cấp hàm lượng dinh dưỡng đơn thuần mà còn giúp các hoạt chất khác hoạt hóa. Cụ thể, sữa mẹ kích thích tạo ra các kháng thể bền vững (S-IgA) trong môi trường axit của dịch vị và các men thủy giải của dịch tiết, có khả năng chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn qua đường niêm mạc như: nhiễm trùng tiêu hóa, nhiễm trùng tiết niệu sinh dục, ngăn cản sự bám dính của các vi khuẩn lậu cầu, phế cầu, vi-rút cúm... Và kháng thể S-IgA lại có rất nhiều trong sữa non của mẹ (được tiết ra trong một tuần đầu sau sinh).

Chất đường chủ yếu là lactose và có cả axit sialic là thành phần của oligosaccharides cấu tạo khớp thần kinh, giúp bé chống nhiễm trùng và tăng khả năng học tập.

Chất béo: Cung cấp đến 50-55% năng lượng cho bé và càng về cuối cữ bú thì sữa càng nhiều chất béo. Chất béo được hấp thu dễ dàng qua niêm mạc ruột nhờ cấu trúc lipid đôi. Cấu trúc này được hình thành nhờ cơ chế tế bào sản xuất và tiết sữa của cơ thể người mẹ. Trong khi chất béo trong sữa công thức chỉ là một lớp lipid chứ không phải là màng tế bào (lipid đôi) nên sẽ được hấp thu hoàn toàn qua niêm mạc em bé. Trong chất béo của sữa mẹ có 99% là triglycerides và 1% là phospholipids, cholesterol, axit béo tự do, diglycerides. Ngoài ra, trong chất béo còn có axit Docosahexaenoic (DHA) và axit Arachidonic (ARA) giúp phát triển hệ thần kinh. Còn sữa công thức không có sự đồng nhất trong các tỷ lệ này.

Vitamin và khoáng chất: Khoáng chất trong sữa không phụ thuộc vào chế độ ăn của mẹ, dù sắt và kẽm có nồng độ thấp nhưng tính khả dụng sinh học lại được hoạt tính tối đa, giúp trẻ hấp thu cao. Ngoài ra, thành phần canxi trong sữa mẹ là 1,9-2,4 so với phốt pho là 1. Đây là điều mà sữa công thức mong muốn đạt được, tuy nhiên, dù sữa công thức có bổ sung nhiều canxi hơn sữa mẹ thì cơ thể trẻ cũng không hấp thu hết và tối ưu như canxi trong sữa mẹ, thậm chí canxi trong sữa công thức nhiều còn gây táo bón cho bé.

Tuy nhiên, có một thực tế đáng buồn là qua cuộc khảo sát gần nhất của Viện Dinh dưỡng Quốc gia thì tỷ lệ trẻ được bú mẹ một giờ sau sinh chỉ 32% và chỉ có 1% trẻ được bú mẹ hoàn toàn trong sáu tháng. Một trong những nguyên nhân là do bà mẹ thiếu niềm tin vào sữa mẹ, không tin sữa mẹ có thể thay thế thức ăn và nước uống. Hơn nữa, bà mẹ phải đi làm trước sáu tháng. Các sản phẩm sữa thay thế được quảng cáo quá nhiều trên truyền hình và thiếu thông tin cảnh báo nguy cơ cho trẻ khi sử dụng sữa thay thế. Cơ sở y tế quá tải nên không đủ thời gian tư vấn. Mục tiêu đến năm 2015, tỷ lệ bú mẹ ngay trong vòng một giờ sau sinh là 90%, bú mẹ hoàn toàn trong sáu tháng đầu năm là 50%.

BS Phạm Diệp Thùy Dương
(Giảng viên Bộ môn Nhi, Đại học Y Dược TP.HCM)
 


Các thông tin trên trang web này chỉ mang tính chất tham khảo. Chúng tôi không chịu trách nhiệm nào do việc áp dụng các thông tin trên trang web này gây ra.

Mua bán thuốc Mg Tan INJ | Thuốc Rodogyl