12.1 Bệnh viêm màng não do não mô cầu là gì?
Viêm màng não do não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn não mô cầu gồm các týp A, B, C, Y và W135. Gần đây týp Y và W135 gặp nhiều hơn.
Bệnh có ở khắp nơi trên thế giới, nhưng ở vùng cận sa mạc Sahara dịch viêm màng não mủ thường xảy ra 2 năm một lần. Từ năm 1980 khoảng cách giữa các vụ dịch ngắn hơn và không đều. Bệnh thường gặp nhất ở trẻ nhỏ nhưng cũng có thể gặp ở trẻ lớn và thanh niên sống trong điều kiện đông đúc như trường học, trại lính. Trong năm 2000, ước tính có khoảng 300.000 trường hợp mắc và 25.000 – 30.000 trường hợp tử vong do viêm màng não do não mô cầu.
12.2 Bệnh viêm màng não do não mô cầu lây truyền như thế nào?
Vi khuẩn lây truyền từ người sang người qua những giọt nhỏ khi ho và hắt hơi trong không khí từ mũi họng của người mang mầm bệnh.
12.3 Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh là gì?
Bệnh khởi phát đột ngột với đau đầu dữ dội, sốt, buồn nôn, nôn, sợ ánh sáng và cổ cứng. Các dấu hiệu khác đi kèm thường là li bì, mê sảng, hôn mê và co giật. Ban xuất huyết nhỏ trên da là dấu hiệu quan trọng, tuy nhiên ở trẻ nhỏ khởi phát bệnh có thể âm ỉ, cổ không cứng mà mềm. Các dấu hiệu khác như vật vã, nôn, ban xuất huyết có thể xuất hiện muộn hoặc không rõ ràng.
12.4 Biến chứng của bệnh là gì?
Ở trẻ em, bệnh có tỉ lệ tử vong khoảng 50% nếu không được điều trị; còn điều trị sớm tỉ lệ tử vong vẫn còn 5% đến 10%. 10% – 15% số trường hợp qua khỏi những vẫn phải chịu biến chứng như tâm thần, điếc, liệt, động kinh. Những trường hợp nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu có shock và ban xuất huyết hoại tử gọi là tử ban tuy ít gặp hơn viêm màng não nhưng lại nặng hơn và tử vong cao hơn.
12.5 Điều trị bệnh viêm màng não do não mô cầu như thế nào?
Vì bệnh viêm màng não do não mô cầu thường gây tử vong, mỗi trường hợp đều phải được xem như là một trường hợp cấp cứu và cần được chuyển đến bệnh viện để điều trị. Có một số kháng sinh hiệu quả trong điều trị.
12.6 Phòng bệnh như thế nào?
Hiện có các loại vắc xin phòng bệnh đối với týp A, C, Y, và W135. Khống chế dịch dựa vào giám sát tốt để phát hiện và điều trị sớm. Tiêm vắc xin týp A và C đạt tỷ lệ 80% có thể phòng được dịch. Những vắc xin này không có hiệu quả đối với trẻ nhỏ và chỉ bảo vệ trong một khoảng thời gian nhất định đặc biệt ở trẻ dưới 2 tuổi.
Những điểm chính
Bệnh viêm màng não do não mô cầu là bệnh do vi khuẩn gây ra.
Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ.
Bệnh lây truyền do tiếp xúc với người mang mầm bệnh gồm những giọt nhỏ theo đường hô hấp từ mũi, họng của người mang mầm bệnh.
Bệnh khởi phát đột ngột gồm các triệu chứng đau đầu dữ dội, sốt, buồn nôn, nôn, sợ ánh sáng và cổ cứng.Bệnh có thể gây tử vong và cần xem như là một trường hợp cấp cứu.
Phương pháp phòng bệnh được khuyến cáo là tiêm chủng. Vắc xin không có hiệu quả đối với trẻ nhỏ vì thế không tiêm chủng cho trẻ em dưới 1 tuổi.
