Hội bác sỹ –
Mỗi ngày, bạn mất bao nhiêu thời gian và công sức chỉ để dỗ bé ăn vài bình sữa hay bát cháo? Bữa ăn của bé dường như là cuộc vật lộn của… cả gia đình? Làm sao để việc ăn không còn là nỗi “kinh hoàng” của bé và bố mẹ? Có những cách nào để các bé hay ăn chóng lớn?
Theo ThS. BS Lưu Thị Mỹ Thục: “Trên 50% bé từ 1 – 6 tuổi trên thế giới mắc chứng biếng ăn. Tại Việt Nam, tỷ lệ này khoảng 20 – 40%. Trong tổng số bé được đưa đến khám và tư vấn dinh dưỡng ở Viện Nhi Trung ương thì có đến 60% bé khám do biếng ăn. Đặc biệt, ở lứa tuổi 1 đến 2, cứ hai bé thì có một ở tình trạng này”.
Bé hay ăn chóng lớn là mong ước của mọi bậc phụ huynh
Nguyên nhân gây tình trạng bé biếng ăn:
Nguyên nhân chủ yếu ở đây là chế độ ăn không hợp lý (khẩu phần ăn chưa phong phú, các bà mẹ chỉ thích cho con ăn theo ý mình, hoặc thức ăn không hợp khẩu vị của bé, bé ăn không đúng bữa, hay ăn vặt…)
Yếu tố tâm lý giữ vai trò quan trọng dẫn đến tình trạng này (bé bị ép ăn bằng mọi cách gây tâm lý sợ hãi khi đến bữa ăn, sự thay đổi môi trường như đổi giờ ăn, nơi ăn… cũng khiến bé từ chối thực phẩm).
Nếu đã cho con ăn đúng cách, bé cũng không có vấn đề gì về tâm lý thì nguyên nhân có thể do một căn bệnh tiềm ẩn khác. Cần đưa bé đi khám để biết và khắc phục kịp thời.
Ngoài ra, bé có thể biếng ăn do thức ăn không được tiêu hóa hết.
Trong những năm đầu đời, hệ tiêu hóa của bé còn đang hoàn thiện, nếu chăm sóc dinh dưỡng không đúng cách, sẽ gây ra tình trạng kém hấp thu, khó tiêu hóa. Bên cạnh đó, việc thiếu hụt các nguyên tố vi lượng (mà phổ biến là chứng thiếu kẽm và thiếu sắt) làm giảm chức năng miễn dịch đường tiêu hóa và tạo máu. Đây là nguyên nhân làm cho bé chán ăn, ăn không tiêu.
Biếng ăn sẽ dẫn đến thiếu chất, khả năng đề kháng kém. Từ đó, khiến bé dễ bị bệnh, mệt mỏi, ăn không ngon miệng và vì thế lại càng biếng ăn hơn. Nó làm thành một vòng luẩn quẩn khép kín mà nếu không hiểu hết lý do sâu xa, mẹ sẽ càng khiến bé sợ ăn.
Hậu quả của tình trạng biếng ăn:
Bé sẽ bị thiếu năng lượng và chất dinh dưỡng, sẽ chậm tăng cân, chậm phát triển chiều cao, gây còi xương, suy dinh dưỡng.
Bé sẽ bị suy giảm hệ miễn dịch, gây nguy cơ viêm nhiễm cao như viêm đường hô hấp, tiêu chảy…
Bé dễ bị rối loạn nhận thức và cảm xúc, không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nhận thức, học tập trước mắt và có thể kéo dài đến 5 năm sau.
Để giúp bé ăn ngon miệng mỗi ngày, bố mẹ cần tìm ra nguyên nhân gây bé biếng ăn và trị tận gốc.
Trước tiên, cần tìm xem có nguyên nhân bệnh lý hay tâm lý không? Và tìm cách khắc phục. Tẩy giun cho trẻ 6 tháng một lần, giữ gìn vệ sinh răng miệng, điều trị bệnh nhiễm trùng… Khi bệnh, bé biếng ăn vì đang sốt, viêm họng, lở miệng hay đau răng… nên cho ăn uống những thức bổ dưỡng nhưng “dễ nuốt” như: sữa, cháo, súp, yaourt…
Nếu bé biếng ăn cần tìm hiểu rõ nguyên nhân do đâu
Dinh dưỡng hợp lý: Đây chính là giải pháp hàng đầu. Thức ăn cần kích thích các giác quan và phù hợp với tình trạng răng miệng. Bé sẽ ăn ngon bằng vị giác, bằng tai, bằng mắt khi được bốc, đưa lên miệng, lưỡi. Khi có răng thì cần tạo điều kiện cho bé tập nhai. Có nhai mới tiết ra nước bọt, ăn càng ngon thêm.
Thức ăn cần chứa đủ và cân bằng 4 nhóm thực phẩm: tinh bột, chất đạm, chất béo, rau xanh. Thực đơn nên đa dạng hóa để cân đối về tỷ lệ các chất dinh dưỡng, đổi nhiều món, tránh ăn nhiều thức ăn béo, ngọt, dầu mỡ. Bạn cũng cần lưu ý việc trẻ thiếu các vi chất như sắt, kẽm và lysine (thường gặp ở trẻ suy dinh dưỡng) cũng là nguyên nhân gây biếng ăn. Mẹ nên chọn những thức ăn hay thực phẩm dinh dưỡng bổ sung các chất này.
“Nguyên tắc” cơ bản dành cho cha mẹ trong quá trình trị biếng ăn cho con là không ép ăn nếu bé không muốn. Nếu bé thích ăn một số món cố định, bạn cứ nấu cho bé ăn. Chỉ cần bữa ăn vẫn đầy đủ các nhóm chất là được. Sau đó, mới bổ sung từ từ các món mới vào bữa ăn để bé làm quen dần.
Vận động thể lực: Muốn bé ăn ngon miệng, nên đáp ứng 3 nhu cầu chính yếu: ăn, ngủ, vận động, bổ sung cho nhau chứ không thay thế nhau. Cần cho bé vui chơi, vận động ngoài trời ít nhất 30 phút mỗi ngày, bé sẽ có cảm giác đói và ngủ tốt. Ăn được ngủ được chắc chắn bé sẽ lên cân đều đều.
Hỗ trợ hệ tiêu hóa non yếu của bé: Vì hệ tiêu hóa củ bé còn non yếu, dễ bị tổn thương bởi những thay đổi chế độ ăn giữa các giai đoạn, an toàn và vệ sinh thực phẩm, thuốc chữa bệnh (đặc biệt là kháng sinh)… Bởi vậy, cần lựa chọn thực phẩm rất kỹ càng và không ăn những thứ lạ ngay tức thì và những thực phẩm không tốt cho tiêu hóa.
(Gia đình Việt Nam)
Mỗi ngày, bạn mất bao nhiêu thời gian và công sức chỉ để dỗ bé ăn vài bình sữa hay bát cháo? Bữa ăn của bé dường như là cuộc vật lộn của… cả gia đình? Làm sao để việc ăn không còn là nỗi “kinh hoàng” của bé và bố mẹ? Có những cách nào để các bé hay ăn chóng lớn?
Theo ThS. BS Lưu Thị Mỹ Thục: “Trên 50% bé từ 1 – 6 tuổi trên thế giới mắc chứng biếng ăn. Tại Việt Nam, tỷ lệ này khoảng 20 – 40%. Trong tổng số bé được đưa đến khám và tư vấn dinh dưỡng ở Viện Nhi Trung ương thì có đến 60% bé khám do biếng ăn. Đặc biệt, ở lứa tuổi 1 đến 2, cứ hai bé thì có một ở tình trạng này”.
Bé hay ăn chóng lớn là mong ước của mọi bậc phụ huynh
Nguyên nhân gây tình trạng bé biếng ăn:
Nguyên nhân chủ yếu ở đây là chế độ ăn không hợp lý (khẩu phần ăn chưa phong phú, các bà mẹ chỉ thích cho con ăn theo ý mình, hoặc thức ăn không hợp khẩu vị của bé, bé ăn không đúng bữa, hay ăn vặt…)
Yếu tố tâm lý giữ vai trò quan trọng dẫn đến tình trạng này (bé bị ép ăn bằng mọi cách gây tâm lý sợ hãi khi đến bữa ăn, sự thay đổi môi trường như đổi giờ ăn, nơi ăn… cũng khiến bé từ chối thực phẩm).
Nếu đã cho con ăn đúng cách, bé cũng không có vấn đề gì về tâm lý thì nguyên nhân có thể do một căn bệnh tiềm ẩn khác. Cần đưa bé đi khám để biết và khắc phục kịp thời.
Ngoài ra, bé có thể biếng ăn do thức ăn không được tiêu hóa hết.
Trong những năm đầu đời, hệ tiêu hóa của bé còn đang hoàn thiện, nếu chăm sóc dinh dưỡng không đúng cách, sẽ gây ra tình trạng kém hấp thu, khó tiêu hóa. Bên cạnh đó, việc thiếu hụt các nguyên tố vi lượng (mà phổ biến là chứng thiếu kẽm và thiếu sắt) làm giảm chức năng miễn dịch đường tiêu hóa và tạo máu. Đây là nguyên nhân làm cho bé chán ăn, ăn không tiêu.
Biếng ăn sẽ dẫn đến thiếu chất, khả năng đề kháng kém. Từ đó, khiến bé dễ bị bệnh, mệt mỏi, ăn không ngon miệng và vì thế lại càng biếng ăn hơn. Nó làm thành một vòng luẩn quẩn khép kín mà nếu không hiểu hết lý do sâu xa, mẹ sẽ càng khiến bé sợ ăn.
Hậu quả của tình trạng biếng ăn:
Bé sẽ bị thiếu năng lượng và chất dinh dưỡng, sẽ chậm tăng cân, chậm phát triển chiều cao, gây còi xương, suy dinh dưỡng.
Bé sẽ bị suy giảm hệ miễn dịch, gây nguy cơ viêm nhiễm cao như viêm đường hô hấp, tiêu chảy…
Bé dễ bị rối loạn nhận thức và cảm xúc, không chỉ ảnh hưởng đến khả năng nhận thức, học tập trước mắt và có thể kéo dài đến 5 năm sau.
Để giúp bé ăn ngon miệng mỗi ngày, bố mẹ cần tìm ra nguyên nhân gây bé biếng ăn và trị tận gốc.
Trước tiên, cần tìm xem có nguyên nhân bệnh lý hay tâm lý không? Và tìm cách khắc phục. Tẩy giun cho trẻ 6 tháng một lần, giữ gìn vệ sinh răng miệng, điều trị bệnh nhiễm trùng… Khi bệnh, bé biếng ăn vì đang sốt, viêm họng, lở miệng hay đau răng… nên cho ăn uống những thức bổ dưỡng nhưng “dễ nuốt” như: sữa, cháo, súp, yaourt…
Nếu bé biếng ăn cần tìm hiểu rõ nguyên nhân do đâu
Dinh dưỡng hợp lý: Đây chính là giải pháp hàng đầu. Thức ăn cần kích thích các giác quan và phù hợp với tình trạng răng miệng. Bé sẽ ăn ngon bằng vị giác, bằng tai, bằng mắt khi được bốc, đưa lên miệng, lưỡi. Khi có răng thì cần tạo điều kiện cho bé tập nhai. Có nhai mới tiết ra nước bọt, ăn càng ngon thêm.
Thức ăn cần chứa đủ và cân bằng 4 nhóm thực phẩm: tinh bột, chất đạm, chất béo, rau xanh. Thực đơn nên đa dạng hóa để cân đối về tỷ lệ các chất dinh dưỡng, đổi nhiều món, tránh ăn nhiều thức ăn béo, ngọt, dầu mỡ. Bạn cũng cần lưu ý việc trẻ thiếu các vi chất như sắt, kẽm và lysine (thường gặp ở trẻ suy dinh dưỡng) cũng là nguyên nhân gây biếng ăn. Mẹ nên chọn những thức ăn hay thực phẩm dinh dưỡng bổ sung các chất này.
“Nguyên tắc” cơ bản dành cho cha mẹ trong quá trình trị biếng ăn cho con là không ép ăn nếu bé không muốn. Nếu bé thích ăn một số món cố định, bạn cứ nấu cho bé ăn. Chỉ cần bữa ăn vẫn đầy đủ các nhóm chất là được. Sau đó, mới bổ sung từ từ các món mới vào bữa ăn để bé làm quen dần.
Vận động thể lực: Muốn bé ăn ngon miệng, nên đáp ứng 3 nhu cầu chính yếu: ăn, ngủ, vận động, bổ sung cho nhau chứ không thay thế nhau. Cần cho bé vui chơi, vận động ngoài trời ít nhất 30 phút mỗi ngày, bé sẽ có cảm giác đói và ngủ tốt. Ăn được ngủ được chắc chắn bé sẽ lên cân đều đều.
Hỗ trợ hệ tiêu hóa non yếu của bé: Vì hệ tiêu hóa củ bé còn non yếu, dễ bị tổn thương bởi những thay đổi chế độ ăn giữa các giai đoạn, an toàn và vệ sinh thực phẩm, thuốc chữa bệnh (đặc biệt là kháng sinh)… Bởi vậy, cần lựa chọn thực phẩm rất kỹ càng và không ăn những thứ lạ ngay tức thì và những thực phẩm không tốt cho tiêu hóa.
(Gia đình Việt Nam)