Việt Nam có tỉ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên cao nhất Đông Nam Á

Chợ... phá thai

Có lẽ, từ lâu lắm rồi nhiều người dân truyền tai và ngầm mặc định với nhau rằng đoạn đường Giải Phóng kéo dài và con phố Phùng Hưng, Hà Đông, gần Bệnh viện 103 được gọi là “CHỢ… PHÁ THAI”. Gọi là cái chợ cũng chẳng sai bởi lẽ nếu có ai dạo qua con phố này sẽ thấy nhộn nhịp kẻ ra người vào chẳng khác nào cái chợ. Nếu dạo xe máy thật chậm qua những đoạn đường này chắc không đếm xuể các “địa chỉ” phá thai “siêu tốc” nhộn nhịp suốt đêm ngày.


Không cần đắn đo, dừng xe ở bất kỳ cơ sở nào có treo biển quảng cáo là khách hàng sẽ được phục vụ từ A-Z. Với chủ đích từ trước, trong vai một cặp tình nhân, chúng tôi dừng xe trước một phòng khám treo biển hiệu to đùng, sáng choang: “Dịch vụ hút thai và Tư vấn phá thai bằng thuốc” trên phố Phùng Hưng. Đang loay hoay tìm chỗ đỗ xe ngay tức thì chúng tôi tôi đã bị gần 5 người “quây” kín và luôn miệng quảng cáo: “Em muốn nạo hút thai phải không? Vào đây, chỉ mấy 5 phút, không đau, không để lại biến chứng, toàn bác sỹ sản khoa giỏi nhất”. Chưa cần đến cái gật đầu đồng ý của hai chúng tôi, ngay lập tức đã có một người đàn ông dắt xe, một người phụ nữ khoác tay bạn tôi vào tận phòng khám. Tôi vội bước theo thì một nhân viên đã hỏi ngay: “Thai của chị mấy tuần rồi?”. Tôi đáp bằng một câu hỏi: “Ở đây có phá thai to không?” Cô nhân viên nhanh nhảu trả lời: “To nhỏ không thành vấn đề. Bây giờ có những phương pháp hiện đại mà chị. Thai to 5-6 tháng cũng “cho ra” được hết. Chị đọc tên đi”...



Khi chúng tôi đề cập đến giá cả dịch vụ thế nào thì cô nhân viên đáp luôn: “Giá chung rồi chị ạ! Thai bé tiền bé, thai to tiền to. Chị đến đây lần đầu hả, yên tâm đi, làm xong ngày mai chị đi làm được ngay”. Ghi xong phiếu khám, tôi được hướng dẫn lên tầng 2 gặp bác sỹ. Trên đó đã có 5-6 cô gái trẻ đang ngồi chờ với đủ mọi sắc mặt. Cô trẻ nhất có lẽ mới 18-19 tuổi đầy âu lo. Trong lúc chờ đợi đến lượt, tôi hỏi chuyện ngay cô gái ngồi kế bên, mặt còn rất trẻ. Hỏi chuyện thì mới biết cô đang là sinh viên năm thứ nhất trường Đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội. Cô và bạn trai đã quan hệ nhiều lần nhưng vẫn dùng thuốc tránh thai. Không hiểu sao lần này lại dính, mà cái thai được 3 tháng rồi cô mới phát hiện ra. Nói với bạn trai thì anh bảo phải bỏ vì cả hai còn đang đi học. “Em nghĩ không còn cách nào khác, bố mẹ em mà biết thì sẽ giết em mất. Với lại em còn đang đi học, nếu có sinh cũng không thể nuôi được. Em sợ lắm, không biết có sao không?” - đúng là chuyện đời, chuyện thai, chuyện sản. Trong lúc cô gái đang hoang mang thì cách đó không xa, ở hàng ghế bên cạnh có một phụ nữ chừng độ tứ tuần, theo quan sát của tôi thì không có dáng vẻ của một sản phụ tỉnh queo phán: “Đơn giản mà cháu, cô đây đã nạo phá thai 4 lần rồi, có sao đâu”. Nghe mà phát hoảng, lúc sau thì thấy người phụ nữ ấy thong dong bước lên tầng trên, nhiệm vụ “chân gỗ” của người phụ nữ hình như đã hoàn thành.

Rất nhanh, mỗi người vào phá thai chừng độ 10-15 phút. Từng người được đưa vào trong một căn phòng được ngăn bởi tấm ri-đô trắng. Bên trong căn phòng “tiểu phẫu” rộng chừng 7-10 m2 phát ra những tiếng kêu rên rỉ, tiếng dụng cụ bằng kim loại va đập vào nhau lạnh lẽo. Kết thúc một ca, tiếng người trong căn phòng đó lại cất lên khô khốc: “Xong rồi, đứng lên đi, về nhớ uống thuốc”. Một cô gái trẻ bước ra với vẻ mặt nhăn nhó, vừa đi lom khom ôm bụng than: “Đau lắm các chị ạ, sau lần này em sợ đến già”. Như một quy trình khép kín, lại một cô gái trẻ khác bước vào: “Chị làm cẩn thận cho em nhé, lần trước chị làm sót rau cho em đấy”. Người phụ nữ mặc chiếc áo blouse trắng trong căn phòng nhỏ hẹp đon đả: “Yên tâm đi, lần này chị làm cẩn thận, lần trước chắc đông quá”. Thoáng qua tấm ri-đô phất phơ, tôi nhìn vào căn phòng ấy với sơ sài một chiếc giường, một chiếc máy siêu âm cũ kỹ, một khay i-nox đựng dụng cụ cộng thêm vài ba vật dụng khác. Đến lúc này trong tôi thoáng một câu hỏi hiện lên: “Không biết những dụng cụ này đã được khử trùng chưa?”. Tôi cùng không hiểu tại sao cơ sở vật chất tại phòng khám này sơ sài sao lại đắt khách thế, mỗi ngày thực hiện ít cũng đến mấy chục ca?...

Phá thai bằng... thuốc

Thực tế nhiều bạn gái trẻ vì ngại vào bệnh viện và coi việc phá thai quá đơn giản nên tự ý ra hiệu thuốc mua thuốc về uống. Khi biết mình có thai 4 tuần, Nguyễn Lệ Chi, sinh viên Đại học Sư phạm Hà Nội lên mạng tìm hiểu về cách phá thai thì được biết về một phương pháp phá thai kín đáo, không gây đau đớn và chi phí rẻ hơn phá thai thông thường và uống thuốc. Chi liền tự đi mua thuốc với giá 500.000 đồng, uống ngay một viên Mifepristone (200 mg), 2 viên còn lại uống cách sau đó 48 giờ cùng 2 viên thuốc giảm đau. Thai sẽ tự ra sau khi uống thuốc, kèm theo hiện tượng ra máu như khi đến kỳ kinh nguyệt. Ròng rã 1 tuần sau đó, Chi bị đau bụng và ra máu liên tục. Sau hơn 1 tháng, Chi vẫn thấy ra máu, người càng ngày càng xanh xao, mệt mỏi. Lúc này cô mới tìm đến bác sỹ thì được thông báo là sót thai, phải nạo. Không chỉ Chi mà nhiều trường hợp tự phá thai bằng thuốc đã gây hậu quả như băng huyết ảnh hưởng đến tính mạng, đau bụng, nôn nao. Nếu sảy thai giữa chừng, nhau thai ra không hết còn bị nhiễm trùng nặng bên trong…

Phá thai bằng thuốc là một phương pháp tiến bộ của y học thế giới và nhiều nước đã áp dụng thành công. Đây là phương pháp phá thai áp dụng cho những thai dưới 50 ngày tuổi và đã được phép sử dụng tại Việt Nam. Tuy nhiên cần phải hết sức lưu ý khi áp dụng phương pháp này. Ngoài ra, thuốc chống chỉ định với những người bị bệnh lý tuyến thượng thận, rối loạn đông máu, đang cho con bú, những phụ nữ có vết sẹo cũ ở tử cung; tử cung dị dạng; chửa ngoài dạ con; có tiền sử đã từng dị ứng với bất kỳ loại thuốc trị bệnh nào trước đó… Khi sử dụng thuốc phá thai, có thể gây những tác dụng nhẹ như nổi mề đay, mẩn ngứa hoặc nặng như khó thở, choáng, tụt huyết áp. Một số ít trường hợp có tình trạng ra máu nhiều khi vào kỳ kinh kế tiếp, đôi khi cần phải nhập viện điều trị. Ngoài ra phá thai bằng thuốc đòi hỏi thai phụ phải tuân thủ lịch tái khám, nhằm đảm bảo chắc chắn thai đã chết và đã được tống xuất hoàn toàn, không có tình trạng sót thai hay sót nhau dẫn đến tình trạng ra máu dây dưa có thể làm thai phụ bị thiếu máu và nhiễm trùng.

Vì thiếu hiểu biết nên rất nhiều trường hợp tự phá thai bằng thuốc mà thiếu đi sự hướng dẫn, giám sát của bác sỹ đã khiến sản phụ người thì suýt phải cắt dạ con, người thì chết hụt hoặc gây biến chứng dẫn đến vô sinh.

Sinh viên phá thai - chuyện bình thường

Hiện nay, suy nghĩ về tình yêu và tình dục của giới trẻ rất thoáng. Theo một nghiên cứu có đến 80% giới trẻ quan hệ trước hôn nhân và họ coi đó là chuyện bình thường, không có gì đáng để lên án. Và để giải quyết hậu quả thì đa số chọn phương án: Nạo hút thai.

Theo con số thống kê mới nhất của Bệnh viện Phụ sản Trung ương, trong hơn 5.000 ca nạo, phá thai mỗi năm có tới 30% thai phụ dưới 24 tuổi. Còn tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, số phụ nữ dưới 20 tuổi nạo phá thai chiếm khoảng 20%. Còn theo số liệu của Ủy ban Quốc gia Dân số kế hoạch hóa gia đình mỗi năm cả nước có khoảng 300.000 ca nạo hút thai ở độ tuổi 15-19, chiếm khoảng 40% các ca nạo hút thai nói chung.

Tuy nhiên những số liệu đó vẫn chưa phản ánh hết được thực trạng nạo hút thai ở lứa tuổi vị thành niên, học sinh, sinh viên hiện nay mà chỉ phản ánh được một phần nào thực trạng này. Bởi các số liệu chủ yếu được lấy từ các bệnh viện, trung tâm y tế Nhà nước trong khi con số các ca nạo hút thai ở các cơ sở y tế, phòng khám tư nhân còn cao hơn rất nhiều và không thể kiểm soát. Theo một bác sĩ tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, chuyện học sinh, sinh viên đến “giải quyết” không có gì xa lạ. Còn tại các phòng khám tư nhân, đối tượng đến đây chủ yếu là học sinh, sinh viên. Hôm nay làm, hôm sau lại đi học đã trở thành chuyện bình thường.

Học sinh, sinh viên vì nhỡ nhàng mà phá thai đã đành, nhiều cặp vợ chồng chỉ vì những chuyện xích mích nhỏ trong gia đình cũng lôi nhau đi phá thai. Gia đình anh Nguyễn Ngọc Vũ (phường Thanh Xuân Trung, quận Thanh Xuân, Hà Nội) là một ví dụ điển hình. Chỉ vì vợ chồng cãi nhau, chồng bỏ đi qua đêm không về mà hôm sau chị Hương, vợ anh Vũ đến bệnh viện yêu cầu… phá thai bằng được vì cho rằng người chồng vô trách nhiệm, không yêu thương vợ con, không cần đến vợ con thì chị cũng không sinh đứa bé làm gì cho thêm khổ. Còn chị Nguyễn Hương Lan (quận Ba Đình, Hà Nội) thì vì “săn” con trai mà sẵn sàng bỏ đi những bé gái. Do đã sinh 2 con gái rồi nên chị khao khát một đứa con trai. 4 lần mang bầu, bác sỹ siêu âm là con gái, chồng chị dứt khoát bảo bỏ, chị cũng làm theo. Mỗi lần phá thai, chị ốm lên ốm xuống, cái dạ con bị bào mòn liên tục, chị đã nghĩ đến việc có thể sẽ không được làm mẹ lần nữa.

An ninh thủ đô

Giật mình tỷ lệ lao động nữ phá thai


Không chỉ học sinh, sinh viên, những người phụ nữ có gia đình mà đối tượng tìm đến các phòng khám sản khoa còn là các nữ công nhân tại các khu công nghiệp. Tình trạng sống thử giữa nam, nữ công nhân chưa kết hôn là khá phổ biến. Tại khu công nghiệp Bắc Thăng Long, Đông Anh, Hà Nội, trước đây còn có những con đường sau một đêm được rải đầy… bao cao su. Đó là hậu quả của tình trạng công nhân có quan hệ tình dục bừa bãi. Theo một khảo sát của Ban nữ công Tổng LĐLĐVN thực hiện mới đây cho thấy lao động nữ chưa kết hôn sống chung như vợ chồng ở ký túc xá lên tới 42,9%. Và có đến 47,8% không có kiến thức về sức khỏe sinh sản và kỹ năng sống.


Và hậu quả thật là hàng năm có hàng trăm nữ công nhân phải tìm đến các phòng khám sản khoa để giải quyết. Đau đớn hơn, còn có rất nhiều lao động nữ đã mang thai, sau đó vì sợ tai tiếng nên đã vứt con, bỏ con. Có trường hợp đứa trẻ đã bị chết. Hiểu biết về sức khỏe sinh sản rất hạn chế nên có khá nhiều nữ công nhân sau khi nạo phá thai tại các phòng khám tư bị thủng tử cung mà không hề biết. Nguyễn Lan Anh, quê Nông Cống, Thanh Hóa là một trường hợp như vậy. Sau khi sống thử với bạn trai, có thai, Lan Anh một mình đi giải quyết tại một phòng khám tư. Những ngày sau đó dù rất mệt nhưng cô vẫn đi làm và bị ngất xỉu tại công ty. Đưa vào bệnh viện bác sĩ thông báo Lan Anh bị thủng tử cung, nhiễm trùng huyết, buộc phải cắt bỏ tử cung. Như vậy là cô sẽ mãi mãi không bao giờ được làm mẹ. Theo số liệu thống kê tại Bệnh viện Từ Dũ, TP.HCM số ca công nhân nạo hút thai chiếm khoảng 30% tổng số ca đến bệnh viện nạo hút hàng năm. Còn tại Bệnh viện Đồng Nai, nơi có nhiều khu công nghiệp, số lượng công nhân nạo phá thai cao hơn rất nhiều: chiếm 60-65% tổng số người nạo phá thai mỗi năm tại đây.


Xót xa nghĩa trang online


Nếu từng một lần vào nghĩa trang online có tên miền là “nhomai.vn”, chúng ta sẽ không tránh khỏi cảm giác xót xa cho những đứa trẻ tội nghiệp. Đây là nghĩa trang ảo, được giới trẻ lập nên để chôn cất những thứ thật, con người thật. Tại đây có một “địa chỉ” được chú ý nhất là nghĩa trang thiếu nhi, nơi chôn cất những hài nhi xấu số mà vì nhiều lý do những sinh linh nhỏ bé, những giọt máu đào ấy không được cất tiếng khóc chào đời. Hiện đã có 666 mộ phần được lập nên với đủ tuổi: 3 tuần, 7 tuần, 10 tuần, 12 tuần, 24 tuần. Tại mộ phần Bảo Nhi, 17-10-2011, 2 tháng tuổi có viết: “Con à, mẹ xin lỗi con nhiều lắm. Mẹ là người mẹ tồi tệ nhất trên đời. Vì sự chơi bời của tuổi trẻ, mẹ đã rũ bỏ con, không cho con nhìn thấy ánh mặt trời. Mẹ không biết con là con trai hay con gái nhưng mẹ vẫn đặt tên con là Bảo Nhi vì mẹ thích tên đó. Mẹ nghìn lần xin lỗi con, mong con ở nơi xa hãy tha thứ cho mẹ, con nhé. Mẹ yêu con nhiều lắm. Mỗi tuần mẹ sẽ lên thăm con một lần”.


Ngoài ra tại đây còn có hàng trăm ngôi mộ khác với đầy đủ tên tuổi với thời gian tồn tại chỉ tính bằng ngày, bằng tuần và hàng trăm lời tâm sự của các ông bố, bà mẹ trẻ tuổi ô mai. Cũng như nghĩa trang thật, họ đến thăm và mua quà cho những người đã khuất bằng những món quà ảo như gấu bông, sữa, bánh kẹo, hay thậm chí cả bỉm và tâm sự với chúng như những đứa con bằng xương bằng thịt. Đây chính là góc khuất của những cậu bé, cô bé còn ngồi trên ghế nhà trường. Vì sự nông nổi, thiếu hiểu biết họ đã phạm sai lầm để rồi sau đó thì dằn vặt, ân hận, đau khổ thì mọi việc cũng đã quá muộn.


Ám ảnh...


Khoa Kế hoạch hóa gia đình tại các Bệnh viện phụ sản là nơi tư vấn và thực hiện các ca nạo hút thai cho những người mẹ bất đắc dĩ. Tại đây hiếm khi bắt gặp những khuôn mặt vui tươi, cười nói mà đa số đều lo lắng, tái nhợt, la hét vì đau đớn, trái ngược hẳn với phòng sinh nơi các em bé ra đời trong niềm hạnh phúc chào đón của cả gia đình. Một bác sỹ tại khoa Kế hoạch hóa gia đình, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội tâm sự: “Có lẽ đây là công việc mà các bác sỹ sản khoa ngại làm nhất. Bởi nó như là một việc thất đức, cướp đi sinh mạng của một đứa trẻ. Có lần tôi làm cho một sinh viên có thai đã 10 tuần tuổi. Cái thai đã bắt đầu thành hình người, có đầy đủ bộ phận. Điều tôi ám ảnh nhất là khát vọng sống của thai nhi quá lớn. Khi đã lấy ra được mấy chục phút mà tim thai vẫn đập. Chúng tôi không dám bỏ vào thùng rác thải bệnh viện mà để yên đó. Suốt những ngày sau đó, tôi bị ám ảnh, không muốn tiếp tục làm công việc này nữa. Đáng giận và đáng trách nhất là những người bố, người mẹ đã không ngần ngại tự giết chết con mình. Với những thai nhi đã lớn, các bác sỹ phải làm phương pháp covac (cho đẻ non bắt buộc). Với những thai nhi này, nó đã có hình hài của một đứa trẻ, đã là một con người”.


Mất thiên chức làm mẹ


Theo thống kê của Bộ Y tế, trung bình mỗi phụ nữ Việt Nam trải qua 2,5 lần phá thai trong suốt cuộc đời. Đưa ra con số trên, các chuyên gia của Marie Stopes (Tổ chức Phi Chính phủ của Anh, hoạt động tại 40 nước trong lĩnh vực sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình) phân tích: Việt Nam có tỉ lệ phá thai cao là do tình trạng lựa chọn giới tính, do thiếu hụt về thông tin, kiến thức cũng như các biện pháp tránh thai, nhất là với thanh thiếu niên. Hiện nay giới trẻ quan hệ tình dục sớm, đó là một thực tế không còn mới; chính điều này khiến tỉ lệ mang thai - phá thai ở độ tuổi vị thành niên mỗi ngày một tăng - dẫn đến những hệ lụy khôn lường về tâm lý cũng như thể chất.


Việc nạo phá thai thường không an toàn, nhất là phá thai tại các phòng khám tư nhân không đảm bảo kỹ thuật y tế dễ gặp phải tai biến như băng huyết, thủng tử cung, sót nhau, sót thai, nhiễm khuẩn và có thể bị tử vong. Đó là chưa kể đến những sang chấn về tâm lý khi các em còn quá trẻ. Hơn nữa, với phụ nữ có tiền căn phá thai sẽ để lại những tai biến rất nguy hiểm, đặc biệt là với các em tuổi vị thành niên như: chảy máu, viêm nhiễm mạn tính ở tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng. Có trường hợp, hậu quả còn nghiêm trọng hơn là tắc ống dẫn trứng, dính tử cung khiến nhiều người mất thiên chức làm mẹ về sau. Ngoài ra, người có tiền căn phá thai sau này khi sinh con dễ gặp tai biến như đẻ non, chết mẹ, chết con hoặc trẻ dễ bị dị tật bẩm sinh, suy dinh dưỡng và chậm phát triển trí não. Một nguyên nhân nữa là tình trạng nhiễm trùng sau phá thai làm gia tăng nhiễm trùng ối gấp 4 lần so với những sản phụ không phá thai.


Nhiều người chủ quan cho rằng nạo phá thai đó chỉ là thủ thuật, là việc làm nhẹ nhàng, đơn giản, không ảnh hưởng nhiều nhưng thực tế diễn ra lại không đúng như vậy. Tuổi vị thành niên nạo phá thai là những bạn trẻ có kiến thức không đầy đủ về thai nghén, khả năng có thai và hoạt động tình dục. Khi có thai đều giấu gia đình, tự giải quyết hậu quả ở những cơ sở nạo phá thai bất hợp pháp, không bảo đảm an toàn trong nạo phá thai... nên dễ gây biến chứng, mà nặng nề nhất là gây tử vong hoặc bị vô sinh. Vì vậy, luôn nhớ rằng, phải tới các cơ sở y tế hợp pháp, các địa chỉ an toàn, có chất lượng để “xử lý”. Cuối cùng, để tránh những hậu quả đáng tiếc không muốn có đến với mình, hãy trang bị những kiến thức về biện pháp ngừa thai an toàn, hiệu quả.


Một số chuyên gia y tế cùng có chung nhận định: “Những y, bác sỹ sản khoa - những người tiếp xúc với chuyện đỡ đẻ, nạo hút thường ngày ở bệnh viện nhưng cũng phát hoảng về kiến thức phòng tránh thai của các em tuổi vị thành niên hiện nay. Nhiều bạn trẻ đến Trung tâm nhờ tư vấn nhưng cũng không ít trong số họ đã bỏ ngoài tai lời khuyên của bác sỹ, tự ý, cố tình nạo phá thai ở những phòng khám tư hay mua thuốc về tự phá bất chấp việc có thể mất đi chức năng làm mẹ suốt đời, thậm chí nguy hiểm tới tình mạng”.


An ninh thủ đô