Buồng trứng là bộ phận của sinh dục nữ nằm ở trong hố chậu. Ở tuổi trưởng thành, buồng trứng có kích thước xấp xỉ 3×4×2cm, có màu hồng nhẵn. Trong mỗi chu kì kinh nguyệt buồng trứng thay đổi chức năng để đạt được sự rụng của nang trứng.
Một số bênh lí thường gặp
1. U nang buồng trứng
U nang buồng trứng chiếm tỉ lệ khoảng 80% các khối u buồng trứng nói chung, rất hay gặp ở phụ nữ tuổi sinh đẻ. Các loại u thường gặp:
- U nang cơ năng: U sinh ra do rối loạn chức năng bài buồng trứng, không có tổn thương về giải phẫu. Là những nang nhỏ, vỏ mỏng, chứa dịch. U có thể mất đi sau một vài kì kinh nguyệt.
- U nang thực thể: U nang có sự biến đổ về tổ chức học của buồng trứng, bình thường là u lành tính, nhưng vẫn có nguy cơ trở thành ác tính.
U nang nước: U có vỏ mỏng, chứa dịch, có cuống dài, không dính vào xung quanh.
U nang nhày buồng trứng: U thường to, có nhiều thuỳ, vỏ nang dày bên trong chứa dịch nhày màu vàng và hay dính vào các tạng xung quanh.
U nang bì buồng trứng: Chiếm khoảng 25% các khối u buồng trứng. Thường là u ác, tổ chức u rất đặc biệt, vỏ khối u có cấu trúc như da, có lớp sừng, mỡ,… bên trong có chứa tóc, răng, bã đậu,…
U lạc nội mạc tử cung: Là sự xuất hiện của nội mạc tử cung ở buồng trứng, thường ở vỏ buồng trứng. Nang lạc nội mạc tử cung có thể phá huỷ tổ chức buồng trứng lành, thường có ở cả hai buồng trứng, trong nang chứa dịch màu chocolate. U thường gây đau, dính vào các tạng xung quanh và gây vô sinh.
2. Hội chứng đa nang:
Là một loại bệnh rối loạn nội tiết ở phụ nữ, gồm nhiều triệu chứng sau: Kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh; mọc nhiều mụn trứng cá; tăng cân nhanh (béo phì); rậm lông. Phụ nữ bị buồng trứng đa nang thường không rụng trứng đều đặn hằng tháng do đó khó thụ thai và thường có nguy cơ mắc một số bệnh lí khác như cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch, béo phì,…
3. Suy buồng trứng sớm:
Là tình trạng buồng trứng ngừng hoạt động sớm ở tuổi dưới 40. Dấu hiệu thường gặp là rối loạn kinh nguyệt (không đều, thiếu kinh hoặc vô kinh). Ngoài ra còn có một số dấu hiệu khác như tính tình thay đổi, dễ bị kích động, tóc bạc sớm, có những cơn bốc hoả ra mồ hôi, khó ngủ, giảm tình dục, âm đạo khô,… Chuẩn đoán dựa vào xét nghiệm nội tiết tố trong máu. Nguyên nhân gây suy buồng trứng sớm có thể là do di truyền, bệnh tự miễn, nhiễm khuẩn, do can thiệp phẫu thuật, sau điều trị hoá chất, xạ trị,… Nguy cơ của những phụ nữ suy buồng trứng sớm là thường gặp một số bệnh như loãng xương, suy tuyến giáp, bệnh Addison, bệnh tim mạch, vô sinh.
4. Ung thư buồng trứng (UTBT):
Là loại trứng ung thư gây tử vong cao nhất trong các bệnh ung thư phụ khoa. UTBT xếp hàng thứ ba sau ung thư vú, ung thư cổ tử cung.
Nguyên nhân: Chưa biết rõ nguyên nhân cụ thể. Những yếu tố thuận lợi là tỉ lệ UTBT tăng như môi trường độc hại, tuổi sau 40, yếu tố hoóc môn, di truyền, nhiễm khuẩn,…
Triệu chứng thường gặp: Đau lưng, bụng to nhanh, cảm giác khó chịu vùng bụng dưới, tự sờ thấy khối u ở bụng, bụng có nước.
Siêu âm là phương pháp giúp phát hiện có khối ở buồng trứng, kích thước khối u. Bệnh lí buồng trứng rất đa dạng – nhiều bệnh lí yêu cầu cần phát hiện sớm, chuẩn đoán và điều trị kịp thời. Hãy khám phụ khoa thường xuyên, định kì (6 tháng/lần) hoặc khi có dấu hiệu bất thường để phát hiện sớm những bệnh lí của buồng trứng là rất cần thiết đối với chị em phụ nữ.
Một số bênh lí thường gặp
1. U nang buồng trứng
U nang buồng trứng chiếm tỉ lệ khoảng 80% các khối u buồng trứng nói chung, rất hay gặp ở phụ nữ tuổi sinh đẻ. Các loại u thường gặp:
- U nang cơ năng: U sinh ra do rối loạn chức năng bài buồng trứng, không có tổn thương về giải phẫu. Là những nang nhỏ, vỏ mỏng, chứa dịch. U có thể mất đi sau một vài kì kinh nguyệt.
- U nang thực thể: U nang có sự biến đổ về tổ chức học của buồng trứng, bình thường là u lành tính, nhưng vẫn có nguy cơ trở thành ác tính.
U nang nước: U có vỏ mỏng, chứa dịch, có cuống dài, không dính vào xung quanh.
U nang nhày buồng trứng: U thường to, có nhiều thuỳ, vỏ nang dày bên trong chứa dịch nhày màu vàng và hay dính vào các tạng xung quanh.
U nang bì buồng trứng: Chiếm khoảng 25% các khối u buồng trứng. Thường là u ác, tổ chức u rất đặc biệt, vỏ khối u có cấu trúc như da, có lớp sừng, mỡ,… bên trong có chứa tóc, răng, bã đậu,…
U lạc nội mạc tử cung: Là sự xuất hiện của nội mạc tử cung ở buồng trứng, thường ở vỏ buồng trứng. Nang lạc nội mạc tử cung có thể phá huỷ tổ chức buồng trứng lành, thường có ở cả hai buồng trứng, trong nang chứa dịch màu chocolate. U thường gây đau, dính vào các tạng xung quanh và gây vô sinh.
2. Hội chứng đa nang:
Là một loại bệnh rối loạn nội tiết ở phụ nữ, gồm nhiều triệu chứng sau: Kinh nguyệt không đều hoặc vô kinh; mọc nhiều mụn trứng cá; tăng cân nhanh (béo phì); rậm lông. Phụ nữ bị buồng trứng đa nang thường không rụng trứng đều đặn hằng tháng do đó khó thụ thai và thường có nguy cơ mắc một số bệnh lí khác như cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch, béo phì,…
3. Suy buồng trứng sớm:
Là tình trạng buồng trứng ngừng hoạt động sớm ở tuổi dưới 40. Dấu hiệu thường gặp là rối loạn kinh nguyệt (không đều, thiếu kinh hoặc vô kinh). Ngoài ra còn có một số dấu hiệu khác như tính tình thay đổi, dễ bị kích động, tóc bạc sớm, có những cơn bốc hoả ra mồ hôi, khó ngủ, giảm tình dục, âm đạo khô,… Chuẩn đoán dựa vào xét nghiệm nội tiết tố trong máu. Nguyên nhân gây suy buồng trứng sớm có thể là do di truyền, bệnh tự miễn, nhiễm khuẩn, do can thiệp phẫu thuật, sau điều trị hoá chất, xạ trị,… Nguy cơ của những phụ nữ suy buồng trứng sớm là thường gặp một số bệnh như loãng xương, suy tuyến giáp, bệnh Addison, bệnh tim mạch, vô sinh.
4. Ung thư buồng trứng (UTBT):
Là loại trứng ung thư gây tử vong cao nhất trong các bệnh ung thư phụ khoa. UTBT xếp hàng thứ ba sau ung thư vú, ung thư cổ tử cung.
Nguyên nhân: Chưa biết rõ nguyên nhân cụ thể. Những yếu tố thuận lợi là tỉ lệ UTBT tăng như môi trường độc hại, tuổi sau 40, yếu tố hoóc môn, di truyền, nhiễm khuẩn,…
Triệu chứng thường gặp: Đau lưng, bụng to nhanh, cảm giác khó chịu vùng bụng dưới, tự sờ thấy khối u ở bụng, bụng có nước.
Siêu âm là phương pháp giúp phát hiện có khối ở buồng trứng, kích thước khối u. Bệnh lí buồng trứng rất đa dạng – nhiều bệnh lí yêu cầu cần phát hiện sớm, chuẩn đoán và điều trị kịp thời. Hãy khám phụ khoa thường xuyên, định kì (6 tháng/lần) hoặc khi có dấu hiệu bất thường để phát hiện sớm những bệnh lí của buồng trứng là rất cần thiết đối với chị em phụ nữ.
Mevabe