Trong y khoa nhiều bệnh đau nơi này nhưng lại biểu hiện nơi khác. Có lúc bệnh nhân bị “đè” ra điều trị với chẩn đoán khác, đến khi phát hiện nơi bệnh thì đã trễ.
Ít ai ngờ nhậu nhiều có thể là nguyên nhân của bệnh xương khớp
Ảnh: N.C.T
Mọi người cần chú ý nhiều hơn cơ thể của mình để khai bệnh thật chính xác, giúp bác sĩ định vị đúng nơi bệnh.
Đau khớp gối, đau lưng coi chừng hư khớp háng
Có khi bệnh nhân bị hư khớp háng nhưng lại đau ở vùng gối. Một số người lại than đau vùng thắt lưng thấp, đi lại khó khăn và không ít người được mổ thoát vị đĩa đệm để rồi sau đó mới phát hiện hoại tử chỏm xương đùi
Trong lúc ngồi phòng khám, chúng tôi nghe một số bệnh nhân nam than đau khớp gối, đã điều trị nhiều nơi nhưng không giảm. Khi đến khám, họ vẫn than đau vùng gối, đặc biệt là khi hỏi điểm đau chính xác vùng gối thì bệnh nhân không xác định được. Lúc khám chúng tôi cũng không tìm thấy điểm đau thật sự vùng gối. Hỏi kỹ hơn, bệnh nhân than thở dạo này không thể ngồi xếp bằng để... nhậu được mà phải ngồi trên ghế cao. Hỏi thêm cuộc sống, bệnh nhân kể tiếp mỗi tuần sơ sơ 5-7 cuộc nhậu. Khám thêm khớp háng phát hiện họ bị hạn chế xoay trong và xoay ngoài. Cho chụp X-quang khớp háng thì phát hiện hoại tử chỏm xương đùi.
Vậy hoại tử chỏm xương đùi là gì? Nguyên nhân tại sao và nếu lỡ bị thì làm sao?
Hoại tử chỏm xương đùi là tình trạng chết của xương do thiếu máu nuôi. Bệnh thường xảy ra ở độ tuổi 30-60, ở cả hai chỏm xương đùi với độ nặng khác nhau hay như nhau do các bệnh lý gây tắc các mạch máu nhỏ cung cấp máu cho chỏm xương đùi.
Nguyên nhân có thể chia làm hai nhóm chính là có chấn thương (té gãy cổ xương đùi, trật khớp háng...), hay không chấn thương (uống nhiều rượu, bia, dùng corticoide liều cao kéo dài, bệnh lý giảm áp như những thợ lặn sâu và trồi lên đột ngột, bệnh lý hồng cầu hình liềm, chạy tia xạ và khoảng 25% không rõ nguyên nhân).
Triệu chứng thường có cơn đau khởi phát đột ngột. Cơn đau ngày càng nhiều khi xương chết làm xẹp chỏm xương đùi, đau khi đi đứng và giảm khi nghỉ ngơi; xuất phát từ bẹn lan xuống mặt trong đùi hoặc đôi khi cảm giác đau sau mông. Đặc biệt cơn đau có thể ở vùng gối hay vùng thắt lưng thấp như đã mô tả.
Việc chẩn đoán thường dựa trên lâm sàng và X-quang, tuy nhiên ở giai đoạn sớm X-quang thường quy không phát hiện được mà phải cần tới phim MRI.
Khi có chẩn đoán việc điều trị sẽ bao gồm thuốc kháng viêm giảm đau nhưng kết quả không khả quan. Có nhiều phương pháp mổ xẻ nhằm mục tiêu cứu vãn chỏm xương đùi, động tác đơn giản nhất là khoan giải áp, phức tạp hơn có thể ghép xương xốp sau khi khoan, ghép mào chậu có cuống mạch hay xương mác có cuống mạch, bơm tế bào gốc. Nhưng kết quả cũng hạn chế. Mặc dù vậy người ta vẫn tiến hành vì mục tiêu cứu chỏm xương đùi.
Nếu chỏm xương đùi đã hư hoàn toàn thì biện pháp cuối cùng để giải thoát cho bệnh nhân khỏi cơn đau và sự tàn phế là thay khớp háng. Tuy nhiên việc gì cũng có mặt trái. Khớp háng nhân tạo không thể tốt hơn chỏm xương đùi thật, bệnh nhân sẽ không được phép ngồi xổm hay bắt chéo chân, nguy cơ có thể bị trật khớp háng, nguy cơ nhiễm trùng, hư khớp háng nhân tạo sau thời gian 10-15 năm.
Đau cổ coi chừng rách chóp xoay
Gần đây có khá nhiều thư của bạn đọc hỏi về tình trạng đau từ cổ đến vai, đã đi khám và điều trị thoái hóa cột sống cổ nhưng không bớt. Qua phòng khám khác bác sĩ lại giải thích là do rách chóp xoay và chỉ định mổ. Vậy làm sao biết được đau ở vai là do rách chóp xoay hay do thoát vị đĩa đệm cổ?
Chóp xoay là nhóm gồm bốn cơ của khớp vai theo thứ tự từ trước ra sau, đó là cơ dưới vai, cơ trên gai, cơ dưới gai và cơ tròn bé. Nhóm các cơ này có tác dụng giữ vững khớp vai một phần không cho trật khớp và có nhiệm vụ cử động vai, giúp khớp vai là khớp duy nhất trong cơ thể có tầm vận động rất lớn. Khớp vai là khớp được sử dụng nhiều trong suốt đời người, đây cũng chính là điểm làm chóp xoay dễ bị viêm hay đứt.
Chóp xoay bị đứt sẽ gây triệu chứng đau ở vùng vai. Cơn đau có đặc điểm: đau vùng vai lan lên tới cổ, lan xuống cánh tay nhưng dừng lại ở vùng khuỷu tay - trừ một số trường hợp kèm theo viêm mỏm trên lồi cầu cánh tay sẽ có cảm giác đau tới cổ tay. Đau vào đêm khuya đôi khi làm bệnh nhân mất ngủ, đau khi nằm nghiêng bên vai bị đau. Đối với thoát vị đĩa đệm cổ, bệnh nhân có cảm giác đau ở vai, lan lên đến sau ót, xuống tận bàn ngón tay. Có thể có teo cơ. Chụp X-quang, MRI và đo điện cơ sẽ giúp bác sĩ xác định chính xác bệnh lý.
Nếu chóp xoay bị rách, tùy thuộc lỗ rách lớn hay nhỏ, tuổi bệnh nhân sẽ có những điều trị khác nhau. Thông thường bắt đầu bằng việc điều trị thuốc kháng viêm giảm đau, giãn cơ kèm thêm tập vật lý trị liệu làm hạ vai xuống. Tiêm corticoide vào khớp vai là một trong số các phương pháp điều trị nhưng phải cẩn thận vì nếu nhiễm trùng rất tai hại. Trong trường hợp uống thuốc không bớt hoặc chóp xoay bị rách thì phương án tiếp theo là mổ khâu lại gân.
Có nhiều phương pháp mổ nhưng hiện tại đa số áp dụng phương pháp nội soi do làm giảm thiểu tình trạng tổn thương cơ xung quanh, thời gian hồi phục nhanh hơn, vết mổ nhỏ hơn, ít đau sau mổ.
AloBacsi.
Ít ai ngờ nhậu nhiều có thể là nguyên nhân của bệnh xương khớp
Ảnh: N.C.T
Đau khớp gối, đau lưng coi chừng hư khớp háng
Có khi bệnh nhân bị hư khớp háng nhưng lại đau ở vùng gối. Một số người lại than đau vùng thắt lưng thấp, đi lại khó khăn và không ít người được mổ thoát vị đĩa đệm để rồi sau đó mới phát hiện hoại tử chỏm xương đùi
Trong lúc ngồi phòng khám, chúng tôi nghe một số bệnh nhân nam than đau khớp gối, đã điều trị nhiều nơi nhưng không giảm. Khi đến khám, họ vẫn than đau vùng gối, đặc biệt là khi hỏi điểm đau chính xác vùng gối thì bệnh nhân không xác định được. Lúc khám chúng tôi cũng không tìm thấy điểm đau thật sự vùng gối. Hỏi kỹ hơn, bệnh nhân than thở dạo này không thể ngồi xếp bằng để... nhậu được mà phải ngồi trên ghế cao. Hỏi thêm cuộc sống, bệnh nhân kể tiếp mỗi tuần sơ sơ 5-7 cuộc nhậu. Khám thêm khớp háng phát hiện họ bị hạn chế xoay trong và xoay ngoài. Cho chụp X-quang khớp háng thì phát hiện hoại tử chỏm xương đùi.
Vậy hoại tử chỏm xương đùi là gì? Nguyên nhân tại sao và nếu lỡ bị thì làm sao?
Hoại tử chỏm xương đùi là tình trạng chết của xương do thiếu máu nuôi. Bệnh thường xảy ra ở độ tuổi 30-60, ở cả hai chỏm xương đùi với độ nặng khác nhau hay như nhau do các bệnh lý gây tắc các mạch máu nhỏ cung cấp máu cho chỏm xương đùi.
Nguyên nhân có thể chia làm hai nhóm chính là có chấn thương (té gãy cổ xương đùi, trật khớp háng...), hay không chấn thương (uống nhiều rượu, bia, dùng corticoide liều cao kéo dài, bệnh lý giảm áp như những thợ lặn sâu và trồi lên đột ngột, bệnh lý hồng cầu hình liềm, chạy tia xạ và khoảng 25% không rõ nguyên nhân).
Triệu chứng thường có cơn đau khởi phát đột ngột. Cơn đau ngày càng nhiều khi xương chết làm xẹp chỏm xương đùi, đau khi đi đứng và giảm khi nghỉ ngơi; xuất phát từ bẹn lan xuống mặt trong đùi hoặc đôi khi cảm giác đau sau mông. Đặc biệt cơn đau có thể ở vùng gối hay vùng thắt lưng thấp như đã mô tả.
Việc chẩn đoán thường dựa trên lâm sàng và X-quang, tuy nhiên ở giai đoạn sớm X-quang thường quy không phát hiện được mà phải cần tới phim MRI.
Khi có chẩn đoán việc điều trị sẽ bao gồm thuốc kháng viêm giảm đau nhưng kết quả không khả quan. Có nhiều phương pháp mổ xẻ nhằm mục tiêu cứu vãn chỏm xương đùi, động tác đơn giản nhất là khoan giải áp, phức tạp hơn có thể ghép xương xốp sau khi khoan, ghép mào chậu có cuống mạch hay xương mác có cuống mạch, bơm tế bào gốc. Nhưng kết quả cũng hạn chế. Mặc dù vậy người ta vẫn tiến hành vì mục tiêu cứu chỏm xương đùi.
Nếu chỏm xương đùi đã hư hoàn toàn thì biện pháp cuối cùng để giải thoát cho bệnh nhân khỏi cơn đau và sự tàn phế là thay khớp háng. Tuy nhiên việc gì cũng có mặt trái. Khớp háng nhân tạo không thể tốt hơn chỏm xương đùi thật, bệnh nhân sẽ không được phép ngồi xổm hay bắt chéo chân, nguy cơ có thể bị trật khớp háng, nguy cơ nhiễm trùng, hư khớp háng nhân tạo sau thời gian 10-15 năm.
Đau cổ coi chừng rách chóp xoay
Gần đây có khá nhiều thư của bạn đọc hỏi về tình trạng đau từ cổ đến vai, đã đi khám và điều trị thoái hóa cột sống cổ nhưng không bớt. Qua phòng khám khác bác sĩ lại giải thích là do rách chóp xoay và chỉ định mổ. Vậy làm sao biết được đau ở vai là do rách chóp xoay hay do thoát vị đĩa đệm cổ?
Chóp xoay là nhóm gồm bốn cơ của khớp vai theo thứ tự từ trước ra sau, đó là cơ dưới vai, cơ trên gai, cơ dưới gai và cơ tròn bé. Nhóm các cơ này có tác dụng giữ vững khớp vai một phần không cho trật khớp và có nhiệm vụ cử động vai, giúp khớp vai là khớp duy nhất trong cơ thể có tầm vận động rất lớn. Khớp vai là khớp được sử dụng nhiều trong suốt đời người, đây cũng chính là điểm làm chóp xoay dễ bị viêm hay đứt.
Chóp xoay bị đứt sẽ gây triệu chứng đau ở vùng vai. Cơn đau có đặc điểm: đau vùng vai lan lên tới cổ, lan xuống cánh tay nhưng dừng lại ở vùng khuỷu tay - trừ một số trường hợp kèm theo viêm mỏm trên lồi cầu cánh tay sẽ có cảm giác đau tới cổ tay. Đau vào đêm khuya đôi khi làm bệnh nhân mất ngủ, đau khi nằm nghiêng bên vai bị đau. Đối với thoát vị đĩa đệm cổ, bệnh nhân có cảm giác đau ở vai, lan lên đến sau ót, xuống tận bàn ngón tay. Có thể có teo cơ. Chụp X-quang, MRI và đo điện cơ sẽ giúp bác sĩ xác định chính xác bệnh lý.
Nếu chóp xoay bị rách, tùy thuộc lỗ rách lớn hay nhỏ, tuổi bệnh nhân sẽ có những điều trị khác nhau. Thông thường bắt đầu bằng việc điều trị thuốc kháng viêm giảm đau, giãn cơ kèm thêm tập vật lý trị liệu làm hạ vai xuống. Tiêm corticoide vào khớp vai là một trong số các phương pháp điều trị nhưng phải cẩn thận vì nếu nhiễm trùng rất tai hại. Trong trường hợp uống thuốc không bớt hoặc chóp xoay bị rách thì phương án tiếp theo là mổ khâu lại gân.
Có nhiều phương pháp mổ nhưng hiện tại đa số áp dụng phương pháp nội soi do làm giảm thiểu tình trạng tổn thương cơ xung quanh, thời gian hồi phục nhanh hơn, vết mổ nhỏ hơn, ít đau sau mổ.
AloBacsi.
