Để đỡ đau dây thần kinh tọa có thể nằm co chân lại hay nằm sấp. Khi có nguy cơ lún và di lệch cột sống (lao, viêm, ung thư…) các bác sĩ sẽ cố định bằng bột, đai nẹp, yếm, áo chỉnh hình thắt lưng. Chỉ sau khi bệnh đã ổn định, người bệnh mới được dần dần vận động lại.
Đau dây thần kinh tọa trị thế nào?
Câu hỏi bởi: Giấu tên
Thưa bác sĩ!
Mẹ tôi bị đau lưng, đau nhức tay chân. Người ta bảo là bị đau dây thần kinh toạ. Mẹ tôi đã đi lễ (giác) tại nhà một ông thầy. Mấy ngày đầu cảm thấy đỡ nhưng sau này chỗ lễ ngay sau bắp chân của má tôi bỗng nhiên đau nhức và giờ không đi được nữa. Xin bác sĩ cho tôi biết lí do và thuốc điều trị.
Tôi cảm ơn!
Bác sĩ Vũ Thị Lừu
Chào bạn!
Đau thần kinh tọa là một bệnh rất phổ biến, thường gặp ở những người lao động chân tay nặng nhọc. Các nghề nghiệp có tư thế làm việc gò bó như công nhân bốc vác, nghệ sĩ xiếc, ba-lê, cử tạ… làm tăng nguy cơ xuất hiện và tái bệnh. Nguyên nhân chính của bệnh là do thoát vị đĩa đệm vùng cột sống thắt lưng. Đĩa đệm nằm ở khe giữa hai đốt sống, có lớp vỏ sợi bọc nhân nhày ở trung tâm. Nhờ tính đàn hồi, đĩa đệm làm nhiệm vụ như 1 giảm sóc, bảo vệ cột sống khỏi bị chấn thương (ngã dồn cột sống, khiêng vác nặng…). Ở những người trên 30 tuổi, đĩa đệm thường không còn mềm mại, nhân nhày có thể bị khô, vòng sụn bên ngoài xơ hóa, rạn nứt và có thể rách. Trên cơ sở đó nếu có một lực ảnh hưởng mạnh vào cột sống (chấn thương, gắng sức…), nhất là sau động tác cúi xuống nâng vật nặng, nhân nhày có thể qua chỗ rách của đĩa đệm thoát vị ra ngoài chui vào ống sống gây chèn ép rễ thần kinh vùng cột sống thắt lưng gây đau thần kinh tọa hoặc do các dị dạng bẩm sinh (quá phát mỏm ngang, gai đôi hay quá phát mỏm ngang các đốt sống thắt lưng cuối hay đốt sống cùng đầu tiên) hay thứ phát vùng cột sống thắt lưng (thoái hóa cột sống thắt lưng, u, viêm cột sống dính khớp, … viêm đốt sống do nhiễm khuẩn…).
Ngoài ra yếu tố tâm lý hay làm việc trong tư thế xấu, gò bó, rung sóc, chấn thương, mang vác nặng ở tư thế sai là yếu tố thuận lợi thúc đẩy xuất hiện và tái phát của bệnh. Một số nghề nghiệp có tư thế làm việc gò bó, phải mang vác và lao động nặng hoặc vượt quá ngưỡng sinh lý như: công nhân bốc vác, công nhân mỏ, nghệ sĩ xiếc, bale, cử tạ… Nói chung, với các BN làm nghề chân tay nặng nhọc hoặc hoạt động thể thao sẽ dễ xuất hiện và tái phát bệnh hơn.
Biểu hiện bệnh đau thần kinh tọa triệu chứng đặc trưng bằng cảm giác đau lan dọc xuống phía đùi theo rễ thần kinh lưng 5 (L5) và rễ thần kinh sống 1 (S1). Nếu rễ thần kinh L5 bị tổn thương thì có hiện tượng đau dọc từ lưng eo phía ngoài xuống ngoài động mạch cẳng chân tới tận ngón chân út. Nếu rễ thần kinh S1 bị tổn thương thì đau dọc ra phía sau mông, thẳng xuống sau đùi, sau bắp cẳng chân tới phía ngoài bàn chân. Nếu bị bệnh thần kinh tọa trên (thần kinh hông) thì đau thường tới phía trên đầu gối; nếu bị thần kinh tọa dưới thì đau tới mắt cá ngoài bàn chân. Trong tình huống đau nhẹ, người bệnh vẫn đi lại, làm việc bình thường. Nếu đi lại nhiều, đứng nhiều, ngồi nhiều trong một ngày, đau có thể tái phát. Nếu đau nhiều thì khi chân giẫm mạnh xuống đất, ho mạnh, hắt hơi, đi đại tiện rặn cũng đau. Khi bệnh nặng người bệnh thấy chân tê bì, mất cảm giác không kiểm soát được tiểu tiện. Có tình huống đau dữ dội khiến người bệnh phải nằm về phía đỡ đau và không thể động đậy.
Việc chữa trị tốt nhất đối với bệnh đau thần kinh tọa là kết hợp các biện pháp nội khoa, đông y, ngoại khoa, tâm lý, vật lý trị liệu và phục hồi chức nǎng. – Một số phương pháp vật lý trị liệu phổ biến: Có thể dùng các biện pháp chiếu tia hồng ngoại, sóng ngắn, từ trường, điện dẫn thuốc lên vùng cột sống thắt lưng nhằm giảm đau và giảm co cứng cơ. Khi có điều kiện có thể sử dụng liệu pháp tắm cát, tằm bùn và đắp bùn, tắm nhiệt, tắm suối khoáng, liệu pháp biển (chữa trị bằng nước biển, bùn biển, rêu và khí hậu biển).
Phương pháp đông y có thể sử dụng. Phương pháp thứ nhất là châm cứu, đây là phương pháp được sử dụng tương đối nhiều và cũng khá hiệu quả, tập trung vào các huyệt vùng thắt lưng tương ứng với các rễ thần kinh, các huyệt nằm dọc theo đường đi của dây thần kinh. Ngoài ra, còn có thể sử dụng các huyệt tại chỗ hoặc xa nơi vùng đau với các thủ pháp khác nhau, tùy theo tính chất hàn nhiệt, trạng thái hư thực, tính chất nông sâu của từng người bệnh. Thời gian kéo dài liệu trình phụ thuộc vào mức độ tiến triển của bệnh. Phương pháp thứ hai, một phương pháp tương đối đơn giản đó là đắp chườm vùng lưng hoặc chân đau bằng nước ấm nóng, muối rang, lá ngải cứu hay lá cúc tần sao nóng, thêm ít dấm hoặc dán cao giảm đau. Thông thường, phẫu thuật được chỉ định khi: chữa trị nội khoa không đỡ sau 6 tháng; hoặc có biến chứng liệt, teo cơ, rối loạn cơ tròn; bệnh nhân đau dữ dội, đau tái phát nhiều lần, tác động nghiêm trọng đến sinh hoạt và lao động. Mẹ bạn hiện nay không thể đi lại được nữa chứng tỏ bệnh đã tiến triển nặng. Trường hợp của mẹ bạn nên đi chụp cộng hưởng từ cột sống thắt lưng xem mức độ chèn ép rễ thần kinh đến đâu và giải đáp bác sĩ về phương pháp chữa trị tối ưu nhất.
Chúc mẹ con bạn khỏe mạnh!
Đau thần kinh tọa nên uống thuốc gì?
Câu hỏi bởi: Giấu tên
Chào bác sĩ!
Em 34 tuổi bị đau thần kinh tọa. 2 năm uống thuốc bác sĩ cho em không có giảm. Xin hỏi bác sĩ dùng thuốc nào cho khỏi nhanh ạ?
Cảm ơn bác sĩ!
Bác sĩ Nguyễn Văn Hoạt
Chào bạn!
Như bạn nói bạn bị bệnh: “đau thần kinh tọa” rất có thể là bạn đã bị thoát vị đĩa đệm. Thoát vị đĩa đệm là một bệnh khá phổ biến. Tùy từng mức độ tổn thương mà Bác sĩ sẽ khuyên bạn nên chữa trị như thế nào (phẫu thuật hay chữa trị nội). Thông thường thoát vị đĩa đệm ở giai đoạn sớm chỉ cần chữa trị nội khoa và phục hồi chức năng là khỏi. Tuy nhiên cần phải chữa trị đúng phương pháp. Bạn đã chữa trị bằng dùng thuốc 2 năm không khỏi, rất có thể bạn chữa trị chưa đúng cách. Bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa Cột sống để bác sĩ khám, cho chụp cộng hưởng từ xác định mức độ bệnh và cho bạn lời khuyên phù hợp.
Chúc bạn khỏe!
Thuốc chữa trị đau dây thần kinh tọa
Câu hỏi bởi: 943321648
Chào bác sĩ.
Cháu tên Thanh. Cháu năm nay 25 tuổi, là nữ giới. Cháu đau dây thần kinh tọa mà không ngồi và cúi được. Giờ cháu muốn hỏi bác sĩ có thuốc nào chữa cho cháu được không?
Cháu xin cảm ơn bác sĩ!
Bác sĩ Nguyễn Tuấn Anh
Chào cháu.
Ðau dây thần kinh tọa thường gặp ở nam giới hơn nữ giới và thường ở lứa tuổi 30-50 (tình huống ở tuổi cháu thường ít gặp). Có 2 nhóm lý do chính: do viêm dây thần kinh và do thoát vị đĩa đệm. Về biểu hiện, khởi đầu đau dây thần kinh tọa rất khác nhau tùy lý do. Ðau xảy ra sau gắng sức thường gặp trong thoát vị đĩa đệm. Ðôi khi lúc đầu đau lưng trước sau đó mới đau theo đường đi của dây thần kinh tọa… Có thể chữa trị bằng các loại thuốc như sau:
Giảm đau:Aspirine, kháng viêm không Steroide, phong bế rễ thần kinh ngoài màng cứng hay trong màng cứng bằng Corticoide hay Novocain kết hợp với vitamin B12.
Giãn cơ như Myolastan, thuốc an thần như Seduxen, Xanax,…
Vitamin nhóm B liều cao kết hợp với Axit folic.
Tuỳ theo lý do mà chữa trị như trong nhiễm trùng dùng kháng sinh… Tuy nhiên, những tình huống chữa trị nội khoa không khỏi, có thể dùng châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, kéo dãn cột sống, nắn cột sống, thể dục trị liệu, hồng ngoại, sóng ngắn, đắp sáp nến,…
Cháu phải chú ý chế độ nghỉ ngơi tuyệt đối trong tình huống nặng, nên nằm giường cứng, tránh nằm võng hay ngồi ghế xích đu. Tránh vận động mạnh như xoay người đột ngột, chạy nhảy, cúi gập người,…
Chúc cháu sớm khỏi bệnh!
Có cách nào chữa bệnh đau thần kinh tọa không?
Câu hỏi bởi: Giấu tên
Chào bác sĩ, ba cháu năm nay 55 tuổi, ba bị đau thần kinh toạ, dạo này ba bị đau ở mông sau đó ở bắp chân. Ba cháu uống rất nhiều thuốc tây với thuốc nam cũng chưa khỏi, đi đứng cũng khó khăn. Bác sĩ cho cháu hỏi mình dùng nhiều loại thuốc có tốt không và có cách luyện tập gì để mau khỏi không ạ?
Bác sĩ Nguyễn Vũ Cẩm Tú
Chào cháu.
Đau dây thần kinh tọa là bệnh rất phổ biến và thường gặp ở lứa tuổi trung niên và người cao tuổi. Nguyên nhân dẫn đến đau thần kinh tọa có rất nhiều như:
Viêm dây thần kinh tọa do các bệnh giang mai, sốt rét cúm…
Các bệnh lý tại vùng cột sống như: thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống thắt lưng cùng, viêm cột sống dính khớp, nhiếm trùng cột sống…
Xuất hiện sau chấn thương vào vùng cột sống thắt lưng…
Tùy theo lí do gây bệnh mà có các biện pháp chữa trị cho phù hợp. Trường hợp của ba cháu không rõ có đi khám chưa và được chẩn đoán lí do gây đau thần kinh tọa là gì? Nên rất khó có thể giải đáp cụ thể cho cháu, tuy vậy trong giai đoạn của ba cháu hiện nay có thể áp dụng một số biện pháp sau:
1. Nghỉ ngơi tuyệt đối khi đau, nên nằm giường cứng, tránh nằm võng hay ngồi ghế xích đu. Tránh vận động mạnh như xoay người đột ngột, cúi gập người, không mang vác đồ vật quá nặng…
2. Dùng thuốc: Trong tình huống đau nhiều có thể sử dụng thuốc giảm đau như Aspirin, thuốc kháng viêm không steroid, hoặc phong bế dây thần kinh bằng Novocain kết hợp với Vitamin B12. Dùng các thuốc giãn cơ, an thần. Kháng sinh trong tình huống có nhiễm khuẩn…
3. Tập vật lý trị liệu: Tác động cơ học bằng cách kéo dãn cột sống, nắn cột sống, sử dụng các bước sóng ngắn, đắp nến…Đây là biện pháp đóng vai trò rất quan trọng trong chữa trị phục hồi. Tuy nhiên, người bệnh nên tới các trung tâm phục hồi chức năng để được hướng dẫn tập luyện đúng cách.
4. Ngoài ra, can thiệp phẫu thuật có thể cần thiết trong nhiều tình huống. Không tự ý mua thuốc về nhà sử dụng, không những không khỏi bệnh mà có thể dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng, vì các thuốc giảm đau thường có tác dụng phụ có hại cho hệ tiêu hóa, có thể dẫn tới viêm loét dạ dày.
Cháu nên đưa ba tới bác sĩ chuyên khoa Cơ Xương Khớp để được khám và chữa trị kịp thời, tránh bệnh ngày càng nặng thêm gây tác động tới cuộc sống.
Chúc cháu và gia đình luôn mạnh khỏe!
Nam 21 tuổi bị đau thần kinh tọa
Câu hỏi bởi:
Chào Bác sĩ! Năm nay tôi mới 21 thổi mà đã bị bệnh thần kinh tọa đau 1 chân phải từ hông xuống ngón chân đã được 3 năm. Từ năm 2011 đến nay. Hiện nay thấy mỏi cổ, lưng đau nếu di chuyển nhiều không thể hoạt động bình thường như bao người khác. Vậy xin hỏi các Bác sĩ tôi phải làm sao. Tôi xin chân thành cảm ơn!
Bác sĩ Nguyễn Vũ Cẩm Tú
Chào bạn!
Dây thần kinh tọa (TKT) là một dây thần kinh dài nhất cơ thể, trải dài từ phần dưới thắt lưng đến tận ngón chân. Dây thần kinh tọa chi phối các động tác của chân, góp phần làm nên các động tác đi lại, đứng ngồi của hai chân.
Đau dây thần kinh tọa (ĐTKT) biểu hiện đặc trưng bằng cảm giác đau lan dọc xuống phía đùi theo rễ thần kinh lưng 5 (L5) và rễ thần kinh sống 1 (S1). Nếu rễ thần kinh L5 bị tổn thương thì có hiện tượng đau dọc từ lưng eo phía ngoài xuống ngoài động mạch cẳng chân tới tận ngón chân út. Nếu rễ thần kinh S1 bị tổn thương thì đau dọc ra phía sau mông, thẳng xuống sau đùi, sau bắp cẳng chân tới phía ngoài bàn chân.
Nếu bị bệnh thần kinh tọa trên (thần kinh hông) thì đau thường tới phía trên đầu gối; nếu bị thần kinh tọa dưới thì đau tới mắt cá ngoài bàn chân.
Nguyên nhân:
Nguyên nhân chính của bệnh là do thoát vị đĩa đệm vùng cột sống thắt lưng. Đĩa đệm nằm ở khe giữa hai đốt sống, có lớp vỏ sợi bọc nhân nhày ở trung tâm. Nhờ tính đàn hồi, đĩa đệm làm nhiệm vụ như 1 giảm sóc, bảo vệ cột sống khỏi bị chấn thương (ngã dồn cột sống, khiêng vác nặng…). Nếu đĩa đệm mất độ mềm mại, nhân nhày có thể bị khô, vòng sụn bên ngoài xơ hóa, rạn nứt và có thể rách. Trên cơ sở đó nếu có một lực ảnh hưởng mạnh vào cột sống (chấn thương, gắng sức…), nhất là sau động tác cúi xuống nâng vật nặng, nhân nhày có thể qua chỗ rách của đĩa đệm thoát vị ra ngoài chui vào ống sống gây chèn ép rễ thần kinh vùng cột sống thắt lưng gây đau thần kinh tọa.
Ngoài ra, bệnh có thể do các dị dạng bẩm sinh (quá phát mỏm ngang, gai đôi hay quá phát mỏm ngang các đốt sống thắt lưng cuối hay đốt sống cùng đầu tiên) hay thứ phát vùng cột sống thắt lưng (thoái hóa cột sống thắt lưng, u, viêm cột sống dính khớp, … viêm đốt sống do nhiễm khuẩn…).
Ngoài ra yếu tố tâm lý hay làm việc trong tư thế xấu, gò bó, rung sóc, chấn thương, mang vác nặng ở tư thế sai là yếu tố thuận lợi thúc đẩy xuất hiện và tái phát của bệnh. Một số nghề nghiệp có tư thế làm việc gò bó, phải mang vác và lao động nặng hoặc vượt quá ngưỡng sinh lý như: công nhân bốc vác, công nhân mỏ, nghệ sĩ xiếc, bale, cử tạ… Nói chung, với các bệnh nhân làm nghề chân tay nặng nhọc hoặc hoạt động thể thao sẽ dễ xuất hiện và tái phát bệnh hơn.
Biểu hiện của đau thần kinh tọa:
Đa số ĐTKT khởi phát từ từ. Các bệnh nhân hầu hết đã có một hay nhiều đợt đau thắt lưng trước đó. Đau là biểu hiện nổi bật, khởi đầu là đau thắt lưng vài giờ hoặc vài ngày sau đau tiếp tục tǎng lên và lan xuống mông, mặt sau đùi, kheo và cẳng bàn chân theo đường đi của dây TKT.
Có khi đau âm ỉ nhưng thường đau dữ dội, đau tǎng khi ho, hắt ơi, cúi. Đau tǎng về đêm, giảm khi nằm yên trên giường cứng, gối co lại. Có cảm giác kiến bò, tê cóng hoặc như kim châm tương ứng với vùng đau. Đau tới mức người bệnh phải vẹo về một bên để chống đau, cơ cạnh cột sống co cứng.
Tùy theo rễ thần kinh bị tổn thương, bệnh nhân có thể không nhấc được gót hay mũi chân. Dần dần xuất hiện teo cơ đùi, mông, cẳng chân bên tổn thương. 85% bệnh nhân ĐTKT một bên. 60% bị bên trái.
Khi bệnh nặng người bệnh thấy chân tê bì, mất cảm giác không kiểm soát được tiểu tiện. Có tình huống đau dữ dội khiến người bệnh phải nằm về phía đỡ đau và không thể động đậy.
Điều trị:
Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi và bất động khi đau nhiều, giường nằm cần phẳng và cứng. Để đỡ đau có thể nằm co chân lại hay nằm sấp. Khi có nguy cơ lún và di lệch cột sống (lao, viêm, ung thư…) các bác sĩ sẽ cố định bằng bột, đai nẹp, yếm, áo chỉnh hình thắt lưng. Chỉ sau khi bệnh đã ổn định, người bệnh mới được dần dần vận động lại. Để tránh tải trọng quá mức lên cột sống bệnh nhân có thể đeo đai lưng.
Vật lý trị liệu: Trong chữa trị bệnh ĐTKT, phương pháp vật lý trị liệu đã cho kết quả khá tốt. Có thể dùng các biện pháp chườm nóng, chiếu tia hồng ngoại,sóng ngắn, từ trường, điện dẫn thuốc lên vùng cột sống thắt lưng nhằm giảm đau và giảm co cứng cơ. Khi có điều kiện có thể sử dụng liệu pháp tắm cát, tằm bùn và đắp bùn, tắm nhiệt, tắm suối khoáng… Các phương pháp đông y như xoa bóp, châm cứu, ấn huyệt, thủy châm cũng cho tác dụng tốt.
Thuốc: Bao gồm các thuốc chống viêm không steroid (voltarel, tilcotil, mobic…), các thuốc giảm đau (paracetamol, efferal-gan codein, di-antalvic), thuốc giãn cơ (mydocalm, decontractyl, myonal…), tiêm ngoài màng cứng bằng hydrocortison v.v… Gần đây người ta bắt đầu sử dụng laser để chữa trị ĐTKT. Một số tình huống sau khi chữa trị nội khoa 6 tháng mà không đỡ hay có biến chứng thì có thể phải phẫu thuật.
Phòng bệnh:
Ở chế độ ăn uống sinh hoạt, trong phòng bệnh ĐTKT quan trọng là phải có chế độ ǎn uống sinh hoạt hợp lý, cần bỏ rượu, thuốc lá, giảm cân với những người béo phì, tránh những cǎng thẳng quá mức về tâm lý. Không nên nằm đệm quá dầy và mềm.
Ở tư thế phải đảo đảm tư thế đúng khi đứng, ngồi, mang vác hay nhấc vật nặng. Người luôn đứng ở thế thẳng, không rũ vai, gù lưng, tránh khom lưng khi ngồi đọc và viết lâu, nên ngồi gần bàn viết, ghế ngồi không quá cao hoặc bàn viết không quá thấp. Nếu phải ngồi lâu nên rất hay đứng lên và làm các động tác thể dục giữa giờ. Khi ngồi trên ghế bảo đảm góc của khớp háng bằng với góc đầu gối, bàn chân đặt phẳng trên sàn nhà và khung xương chậu tựa vào sau ghế để giữ cho phần cơ thể từ hông trở lên được thẳng. Không bao giờ mang vật nặng ở một bên. Tránh mang nặng trong thời gian dài. Khi muốn nhấc một vật nặng lên nên co đùi, gập gối, đôi chân gập lại vừa phải nhưng vẫn giữ lưng thẳng. Nên đứng lên bằng cách thẳng hai chân. Không nên giữ thẳng hai chân và cúi cong người xuống khi nhấc vật nặng.
Tập thể dục: Nên tập thể dục chăm chỉ, không quá sức, áp dụng các bài tập tǎng cường sự dẻo dai, khỏe mạnh của các khối cơ cạnh cột sống và cơ bụng. Có thể đi bộ trên nền phẳng, bơi, đạp xe. Tránh tuyệt đối các động tác thể thao hoặc vận động quá mức như golf, bóng chuyền, tennis, mang vác nặng… Tránh làm các nghề như lái mô tô, máy kéo… Cần cải thiện điều kiện làm việc, hạn chế các sang chấn về tinh thần, chấn thương do lao động.
Để điều trị ĐTKT trước hết phải cố gắng phát hiện được lí do. Tốt nhất là kết hợp các biện pháp nội khoa, đông y, ngoại khoa, tâm lý, vật lý trị liệu và phục hồi chức nǎng. Phẫu thuật chỉ có chỉ định trong một số rất ít các tình huống. Trong tình huống của bạn bị bệnh đã hai năm, không rõ bạn đã đi khám và chữa trị ở đâu chưa. Nếu chưa thì bạn cần đi khám chuyên khoa thần kinh để được chỉ định thuốc và các biện pháp chữa trị bệnh phù hợp.
Chúc bạn khỏe!
Đau dây thần kinh tọa trị thế nào?
Câu hỏi bởi: Giấu tên
Thưa bác sĩ!
Mẹ tôi bị đau lưng, đau nhức tay chân. Người ta bảo là bị đau dây thần kinh toạ. Mẹ tôi đã đi lễ (giác) tại nhà một ông thầy. Mấy ngày đầu cảm thấy đỡ nhưng sau này chỗ lễ ngay sau bắp chân của má tôi bỗng nhiên đau nhức và giờ không đi được nữa. Xin bác sĩ cho tôi biết lí do và thuốc điều trị.
Tôi cảm ơn!
Bác sĩ Vũ Thị Lừu
Chào bạn!
Đau thần kinh tọa là một bệnh rất phổ biến, thường gặp ở những người lao động chân tay nặng nhọc. Các nghề nghiệp có tư thế làm việc gò bó như công nhân bốc vác, nghệ sĩ xiếc, ba-lê, cử tạ… làm tăng nguy cơ xuất hiện và tái bệnh. Nguyên nhân chính của bệnh là do thoát vị đĩa đệm vùng cột sống thắt lưng. Đĩa đệm nằm ở khe giữa hai đốt sống, có lớp vỏ sợi bọc nhân nhày ở trung tâm. Nhờ tính đàn hồi, đĩa đệm làm nhiệm vụ như 1 giảm sóc, bảo vệ cột sống khỏi bị chấn thương (ngã dồn cột sống, khiêng vác nặng…). Ở những người trên 30 tuổi, đĩa đệm thường không còn mềm mại, nhân nhày có thể bị khô, vòng sụn bên ngoài xơ hóa, rạn nứt và có thể rách. Trên cơ sở đó nếu có một lực ảnh hưởng mạnh vào cột sống (chấn thương, gắng sức…), nhất là sau động tác cúi xuống nâng vật nặng, nhân nhày có thể qua chỗ rách của đĩa đệm thoát vị ra ngoài chui vào ống sống gây chèn ép rễ thần kinh vùng cột sống thắt lưng gây đau thần kinh tọa hoặc do các dị dạng bẩm sinh (quá phát mỏm ngang, gai đôi hay quá phát mỏm ngang các đốt sống thắt lưng cuối hay đốt sống cùng đầu tiên) hay thứ phát vùng cột sống thắt lưng (thoái hóa cột sống thắt lưng, u, viêm cột sống dính khớp, … viêm đốt sống do nhiễm khuẩn…).
Ngoài ra yếu tố tâm lý hay làm việc trong tư thế xấu, gò bó, rung sóc, chấn thương, mang vác nặng ở tư thế sai là yếu tố thuận lợi thúc đẩy xuất hiện và tái phát của bệnh. Một số nghề nghiệp có tư thế làm việc gò bó, phải mang vác và lao động nặng hoặc vượt quá ngưỡng sinh lý như: công nhân bốc vác, công nhân mỏ, nghệ sĩ xiếc, bale, cử tạ… Nói chung, với các BN làm nghề chân tay nặng nhọc hoặc hoạt động thể thao sẽ dễ xuất hiện và tái phát bệnh hơn.
Biểu hiện bệnh đau thần kinh tọa triệu chứng đặc trưng bằng cảm giác đau lan dọc xuống phía đùi theo rễ thần kinh lưng 5 (L5) và rễ thần kinh sống 1 (S1). Nếu rễ thần kinh L5 bị tổn thương thì có hiện tượng đau dọc từ lưng eo phía ngoài xuống ngoài động mạch cẳng chân tới tận ngón chân út. Nếu rễ thần kinh S1 bị tổn thương thì đau dọc ra phía sau mông, thẳng xuống sau đùi, sau bắp cẳng chân tới phía ngoài bàn chân. Nếu bị bệnh thần kinh tọa trên (thần kinh hông) thì đau thường tới phía trên đầu gối; nếu bị thần kinh tọa dưới thì đau tới mắt cá ngoài bàn chân. Trong tình huống đau nhẹ, người bệnh vẫn đi lại, làm việc bình thường. Nếu đi lại nhiều, đứng nhiều, ngồi nhiều trong một ngày, đau có thể tái phát. Nếu đau nhiều thì khi chân giẫm mạnh xuống đất, ho mạnh, hắt hơi, đi đại tiện rặn cũng đau. Khi bệnh nặng người bệnh thấy chân tê bì, mất cảm giác không kiểm soát được tiểu tiện. Có tình huống đau dữ dội khiến người bệnh phải nằm về phía đỡ đau và không thể động đậy.
Việc chữa trị tốt nhất đối với bệnh đau thần kinh tọa là kết hợp các biện pháp nội khoa, đông y, ngoại khoa, tâm lý, vật lý trị liệu và phục hồi chức nǎng. – Một số phương pháp vật lý trị liệu phổ biến: Có thể dùng các biện pháp chiếu tia hồng ngoại, sóng ngắn, từ trường, điện dẫn thuốc lên vùng cột sống thắt lưng nhằm giảm đau và giảm co cứng cơ. Khi có điều kiện có thể sử dụng liệu pháp tắm cát, tằm bùn và đắp bùn, tắm nhiệt, tắm suối khoáng, liệu pháp biển (chữa trị bằng nước biển, bùn biển, rêu và khí hậu biển).
Phương pháp đông y có thể sử dụng. Phương pháp thứ nhất là châm cứu, đây là phương pháp được sử dụng tương đối nhiều và cũng khá hiệu quả, tập trung vào các huyệt vùng thắt lưng tương ứng với các rễ thần kinh, các huyệt nằm dọc theo đường đi của dây thần kinh. Ngoài ra, còn có thể sử dụng các huyệt tại chỗ hoặc xa nơi vùng đau với các thủ pháp khác nhau, tùy theo tính chất hàn nhiệt, trạng thái hư thực, tính chất nông sâu của từng người bệnh. Thời gian kéo dài liệu trình phụ thuộc vào mức độ tiến triển của bệnh. Phương pháp thứ hai, một phương pháp tương đối đơn giản đó là đắp chườm vùng lưng hoặc chân đau bằng nước ấm nóng, muối rang, lá ngải cứu hay lá cúc tần sao nóng, thêm ít dấm hoặc dán cao giảm đau. Thông thường, phẫu thuật được chỉ định khi: chữa trị nội khoa không đỡ sau 6 tháng; hoặc có biến chứng liệt, teo cơ, rối loạn cơ tròn; bệnh nhân đau dữ dội, đau tái phát nhiều lần, tác động nghiêm trọng đến sinh hoạt và lao động. Mẹ bạn hiện nay không thể đi lại được nữa chứng tỏ bệnh đã tiến triển nặng. Trường hợp của mẹ bạn nên đi chụp cộng hưởng từ cột sống thắt lưng xem mức độ chèn ép rễ thần kinh đến đâu và giải đáp bác sĩ về phương pháp chữa trị tối ưu nhất.
Chúc mẹ con bạn khỏe mạnh!
Đau thần kinh tọa nên uống thuốc gì?
Câu hỏi bởi: Giấu tên
Chào bác sĩ!
Em 34 tuổi bị đau thần kinh tọa. 2 năm uống thuốc bác sĩ cho em không có giảm. Xin hỏi bác sĩ dùng thuốc nào cho khỏi nhanh ạ?
Cảm ơn bác sĩ!
Bác sĩ Nguyễn Văn Hoạt
Chào bạn!
Như bạn nói bạn bị bệnh: “đau thần kinh tọa” rất có thể là bạn đã bị thoát vị đĩa đệm. Thoát vị đĩa đệm là một bệnh khá phổ biến. Tùy từng mức độ tổn thương mà Bác sĩ sẽ khuyên bạn nên chữa trị như thế nào (phẫu thuật hay chữa trị nội). Thông thường thoát vị đĩa đệm ở giai đoạn sớm chỉ cần chữa trị nội khoa và phục hồi chức năng là khỏi. Tuy nhiên cần phải chữa trị đúng phương pháp. Bạn đã chữa trị bằng dùng thuốc 2 năm không khỏi, rất có thể bạn chữa trị chưa đúng cách. Bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa Cột sống để bác sĩ khám, cho chụp cộng hưởng từ xác định mức độ bệnh và cho bạn lời khuyên phù hợp.
Chúc bạn khỏe!
Thuốc chữa trị đau dây thần kinh tọa
Câu hỏi bởi: 943321648
Chào bác sĩ.
Cháu tên Thanh. Cháu năm nay 25 tuổi, là nữ giới. Cháu đau dây thần kinh tọa mà không ngồi và cúi được. Giờ cháu muốn hỏi bác sĩ có thuốc nào chữa cho cháu được không?
Cháu xin cảm ơn bác sĩ!
Bác sĩ Nguyễn Tuấn Anh
Chào cháu.
Ðau dây thần kinh tọa thường gặp ở nam giới hơn nữ giới và thường ở lứa tuổi 30-50 (tình huống ở tuổi cháu thường ít gặp). Có 2 nhóm lý do chính: do viêm dây thần kinh và do thoát vị đĩa đệm. Về biểu hiện, khởi đầu đau dây thần kinh tọa rất khác nhau tùy lý do. Ðau xảy ra sau gắng sức thường gặp trong thoát vị đĩa đệm. Ðôi khi lúc đầu đau lưng trước sau đó mới đau theo đường đi của dây thần kinh tọa… Có thể chữa trị bằng các loại thuốc như sau:
Giảm đau:Aspirine, kháng viêm không Steroide, phong bế rễ thần kinh ngoài màng cứng hay trong màng cứng bằng Corticoide hay Novocain kết hợp với vitamin B12.
Giãn cơ như Myolastan, thuốc an thần như Seduxen, Xanax,…
Vitamin nhóm B liều cao kết hợp với Axit folic.
Tuỳ theo lý do mà chữa trị như trong nhiễm trùng dùng kháng sinh… Tuy nhiên, những tình huống chữa trị nội khoa không khỏi, có thể dùng châm cứu, xoa bóp, bấm huyệt, kéo dãn cột sống, nắn cột sống, thể dục trị liệu, hồng ngoại, sóng ngắn, đắp sáp nến,…
Cháu phải chú ý chế độ nghỉ ngơi tuyệt đối trong tình huống nặng, nên nằm giường cứng, tránh nằm võng hay ngồi ghế xích đu. Tránh vận động mạnh như xoay người đột ngột, chạy nhảy, cúi gập người,…
Chúc cháu sớm khỏi bệnh!
Có cách nào chữa bệnh đau thần kinh tọa không?
Câu hỏi bởi: Giấu tên
Chào bác sĩ, ba cháu năm nay 55 tuổi, ba bị đau thần kinh toạ, dạo này ba bị đau ở mông sau đó ở bắp chân. Ba cháu uống rất nhiều thuốc tây với thuốc nam cũng chưa khỏi, đi đứng cũng khó khăn. Bác sĩ cho cháu hỏi mình dùng nhiều loại thuốc có tốt không và có cách luyện tập gì để mau khỏi không ạ?
Bác sĩ Nguyễn Vũ Cẩm Tú
Chào cháu.
Đau dây thần kinh tọa là bệnh rất phổ biến và thường gặp ở lứa tuổi trung niên và người cao tuổi. Nguyên nhân dẫn đến đau thần kinh tọa có rất nhiều như:
Viêm dây thần kinh tọa do các bệnh giang mai, sốt rét cúm…
Các bệnh lý tại vùng cột sống như: thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống thắt lưng cùng, viêm cột sống dính khớp, nhiếm trùng cột sống…
Xuất hiện sau chấn thương vào vùng cột sống thắt lưng…
Tùy theo lí do gây bệnh mà có các biện pháp chữa trị cho phù hợp. Trường hợp của ba cháu không rõ có đi khám chưa và được chẩn đoán lí do gây đau thần kinh tọa là gì? Nên rất khó có thể giải đáp cụ thể cho cháu, tuy vậy trong giai đoạn của ba cháu hiện nay có thể áp dụng một số biện pháp sau:
1. Nghỉ ngơi tuyệt đối khi đau, nên nằm giường cứng, tránh nằm võng hay ngồi ghế xích đu. Tránh vận động mạnh như xoay người đột ngột, cúi gập người, không mang vác đồ vật quá nặng…
2. Dùng thuốc: Trong tình huống đau nhiều có thể sử dụng thuốc giảm đau như Aspirin, thuốc kháng viêm không steroid, hoặc phong bế dây thần kinh bằng Novocain kết hợp với Vitamin B12. Dùng các thuốc giãn cơ, an thần. Kháng sinh trong tình huống có nhiễm khuẩn…
3. Tập vật lý trị liệu: Tác động cơ học bằng cách kéo dãn cột sống, nắn cột sống, sử dụng các bước sóng ngắn, đắp nến…Đây là biện pháp đóng vai trò rất quan trọng trong chữa trị phục hồi. Tuy nhiên, người bệnh nên tới các trung tâm phục hồi chức năng để được hướng dẫn tập luyện đúng cách.
4. Ngoài ra, can thiệp phẫu thuật có thể cần thiết trong nhiều tình huống. Không tự ý mua thuốc về nhà sử dụng, không những không khỏi bệnh mà có thể dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng, vì các thuốc giảm đau thường có tác dụng phụ có hại cho hệ tiêu hóa, có thể dẫn tới viêm loét dạ dày.
Cháu nên đưa ba tới bác sĩ chuyên khoa Cơ Xương Khớp để được khám và chữa trị kịp thời, tránh bệnh ngày càng nặng thêm gây tác động tới cuộc sống.
Chúc cháu và gia đình luôn mạnh khỏe!
Nam 21 tuổi bị đau thần kinh tọa
Câu hỏi bởi:
Chào Bác sĩ! Năm nay tôi mới 21 thổi mà đã bị bệnh thần kinh tọa đau 1 chân phải từ hông xuống ngón chân đã được 3 năm. Từ năm 2011 đến nay. Hiện nay thấy mỏi cổ, lưng đau nếu di chuyển nhiều không thể hoạt động bình thường như bao người khác. Vậy xin hỏi các Bác sĩ tôi phải làm sao. Tôi xin chân thành cảm ơn!
Bác sĩ Nguyễn Vũ Cẩm Tú
Chào bạn!
Dây thần kinh tọa (TKT) là một dây thần kinh dài nhất cơ thể, trải dài từ phần dưới thắt lưng đến tận ngón chân. Dây thần kinh tọa chi phối các động tác của chân, góp phần làm nên các động tác đi lại, đứng ngồi của hai chân.
Đau dây thần kinh tọa (ĐTKT) biểu hiện đặc trưng bằng cảm giác đau lan dọc xuống phía đùi theo rễ thần kinh lưng 5 (L5) và rễ thần kinh sống 1 (S1). Nếu rễ thần kinh L5 bị tổn thương thì có hiện tượng đau dọc từ lưng eo phía ngoài xuống ngoài động mạch cẳng chân tới tận ngón chân út. Nếu rễ thần kinh S1 bị tổn thương thì đau dọc ra phía sau mông, thẳng xuống sau đùi, sau bắp cẳng chân tới phía ngoài bàn chân.
Nếu bị bệnh thần kinh tọa trên (thần kinh hông) thì đau thường tới phía trên đầu gối; nếu bị thần kinh tọa dưới thì đau tới mắt cá ngoài bàn chân.
Nguyên nhân:
Nguyên nhân chính của bệnh là do thoát vị đĩa đệm vùng cột sống thắt lưng. Đĩa đệm nằm ở khe giữa hai đốt sống, có lớp vỏ sợi bọc nhân nhày ở trung tâm. Nhờ tính đàn hồi, đĩa đệm làm nhiệm vụ như 1 giảm sóc, bảo vệ cột sống khỏi bị chấn thương (ngã dồn cột sống, khiêng vác nặng…). Nếu đĩa đệm mất độ mềm mại, nhân nhày có thể bị khô, vòng sụn bên ngoài xơ hóa, rạn nứt và có thể rách. Trên cơ sở đó nếu có một lực ảnh hưởng mạnh vào cột sống (chấn thương, gắng sức…), nhất là sau động tác cúi xuống nâng vật nặng, nhân nhày có thể qua chỗ rách của đĩa đệm thoát vị ra ngoài chui vào ống sống gây chèn ép rễ thần kinh vùng cột sống thắt lưng gây đau thần kinh tọa.
Ngoài ra, bệnh có thể do các dị dạng bẩm sinh (quá phát mỏm ngang, gai đôi hay quá phát mỏm ngang các đốt sống thắt lưng cuối hay đốt sống cùng đầu tiên) hay thứ phát vùng cột sống thắt lưng (thoái hóa cột sống thắt lưng, u, viêm cột sống dính khớp, … viêm đốt sống do nhiễm khuẩn…).
Ngoài ra yếu tố tâm lý hay làm việc trong tư thế xấu, gò bó, rung sóc, chấn thương, mang vác nặng ở tư thế sai là yếu tố thuận lợi thúc đẩy xuất hiện và tái phát của bệnh. Một số nghề nghiệp có tư thế làm việc gò bó, phải mang vác và lao động nặng hoặc vượt quá ngưỡng sinh lý như: công nhân bốc vác, công nhân mỏ, nghệ sĩ xiếc, bale, cử tạ… Nói chung, với các bệnh nhân làm nghề chân tay nặng nhọc hoặc hoạt động thể thao sẽ dễ xuất hiện và tái phát bệnh hơn.
Biểu hiện của đau thần kinh tọa:
Đa số ĐTKT khởi phát từ từ. Các bệnh nhân hầu hết đã có một hay nhiều đợt đau thắt lưng trước đó. Đau là biểu hiện nổi bật, khởi đầu là đau thắt lưng vài giờ hoặc vài ngày sau đau tiếp tục tǎng lên và lan xuống mông, mặt sau đùi, kheo và cẳng bàn chân theo đường đi của dây TKT.
Có khi đau âm ỉ nhưng thường đau dữ dội, đau tǎng khi ho, hắt ơi, cúi. Đau tǎng về đêm, giảm khi nằm yên trên giường cứng, gối co lại. Có cảm giác kiến bò, tê cóng hoặc như kim châm tương ứng với vùng đau. Đau tới mức người bệnh phải vẹo về một bên để chống đau, cơ cạnh cột sống co cứng.
Tùy theo rễ thần kinh bị tổn thương, bệnh nhân có thể không nhấc được gót hay mũi chân. Dần dần xuất hiện teo cơ đùi, mông, cẳng chân bên tổn thương. 85% bệnh nhân ĐTKT một bên. 60% bị bên trái.
Khi bệnh nặng người bệnh thấy chân tê bì, mất cảm giác không kiểm soát được tiểu tiện. Có tình huống đau dữ dội khiến người bệnh phải nằm về phía đỡ đau và không thể động đậy.
Điều trị:
Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi và bất động khi đau nhiều, giường nằm cần phẳng và cứng. Để đỡ đau có thể nằm co chân lại hay nằm sấp. Khi có nguy cơ lún và di lệch cột sống (lao, viêm, ung thư…) các bác sĩ sẽ cố định bằng bột, đai nẹp, yếm, áo chỉnh hình thắt lưng. Chỉ sau khi bệnh đã ổn định, người bệnh mới được dần dần vận động lại. Để tránh tải trọng quá mức lên cột sống bệnh nhân có thể đeo đai lưng.
Vật lý trị liệu: Trong chữa trị bệnh ĐTKT, phương pháp vật lý trị liệu đã cho kết quả khá tốt. Có thể dùng các biện pháp chườm nóng, chiếu tia hồng ngoại,sóng ngắn, từ trường, điện dẫn thuốc lên vùng cột sống thắt lưng nhằm giảm đau và giảm co cứng cơ. Khi có điều kiện có thể sử dụng liệu pháp tắm cát, tằm bùn và đắp bùn, tắm nhiệt, tắm suối khoáng… Các phương pháp đông y như xoa bóp, châm cứu, ấn huyệt, thủy châm cũng cho tác dụng tốt.
Thuốc: Bao gồm các thuốc chống viêm không steroid (voltarel, tilcotil, mobic…), các thuốc giảm đau (paracetamol, efferal-gan codein, di-antalvic), thuốc giãn cơ (mydocalm, decontractyl, myonal…), tiêm ngoài màng cứng bằng hydrocortison v.v… Gần đây người ta bắt đầu sử dụng laser để chữa trị ĐTKT. Một số tình huống sau khi chữa trị nội khoa 6 tháng mà không đỡ hay có biến chứng thì có thể phải phẫu thuật.
Phòng bệnh:
Ở chế độ ăn uống sinh hoạt, trong phòng bệnh ĐTKT quan trọng là phải có chế độ ǎn uống sinh hoạt hợp lý, cần bỏ rượu, thuốc lá, giảm cân với những người béo phì, tránh những cǎng thẳng quá mức về tâm lý. Không nên nằm đệm quá dầy và mềm.
Ở tư thế phải đảo đảm tư thế đúng khi đứng, ngồi, mang vác hay nhấc vật nặng. Người luôn đứng ở thế thẳng, không rũ vai, gù lưng, tránh khom lưng khi ngồi đọc và viết lâu, nên ngồi gần bàn viết, ghế ngồi không quá cao hoặc bàn viết không quá thấp. Nếu phải ngồi lâu nên rất hay đứng lên và làm các động tác thể dục giữa giờ. Khi ngồi trên ghế bảo đảm góc của khớp háng bằng với góc đầu gối, bàn chân đặt phẳng trên sàn nhà và khung xương chậu tựa vào sau ghế để giữ cho phần cơ thể từ hông trở lên được thẳng. Không bao giờ mang vật nặng ở một bên. Tránh mang nặng trong thời gian dài. Khi muốn nhấc một vật nặng lên nên co đùi, gập gối, đôi chân gập lại vừa phải nhưng vẫn giữ lưng thẳng. Nên đứng lên bằng cách thẳng hai chân. Không nên giữ thẳng hai chân và cúi cong người xuống khi nhấc vật nặng.
Tập thể dục: Nên tập thể dục chăm chỉ, không quá sức, áp dụng các bài tập tǎng cường sự dẻo dai, khỏe mạnh của các khối cơ cạnh cột sống và cơ bụng. Có thể đi bộ trên nền phẳng, bơi, đạp xe. Tránh tuyệt đối các động tác thể thao hoặc vận động quá mức như golf, bóng chuyền, tennis, mang vác nặng… Tránh làm các nghề như lái mô tô, máy kéo… Cần cải thiện điều kiện làm việc, hạn chế các sang chấn về tinh thần, chấn thương do lao động.
Để điều trị ĐTKT trước hết phải cố gắng phát hiện được lí do. Tốt nhất là kết hợp các biện pháp nội khoa, đông y, ngoại khoa, tâm lý, vật lý trị liệu và phục hồi chức nǎng. Phẫu thuật chỉ có chỉ định trong một số rất ít các tình huống. Trong tình huống của bạn bị bệnh đã hai năm, không rõ bạn đã đi khám và chữa trị ở đâu chưa. Nếu chưa thì bạn cần đi khám chuyên khoa thần kinh để được chỉ định thuốc và các biện pháp chữa trị bệnh phù hợp.
Chúc bạn khỏe!
Theo ViCare