Theo Đông y, viêm xoang mãn tính là một dạng hư hỏa. Do đó, việc điều trị không chỉ giải quyết tình trạng viêm nhiễm tại chỗ mà điều quan trọng là phải bổ âm để tàng dương.
Việc điều trị viêm xoang mạn tính phải nhằm vào hai yêu cầu: bổ thận âm và nạp khí về thận. Đối với trường hợp viêm xoang cấp hoặc khi có những triệu chứng sưng nhức khó chịu, bội nhiễm do phong nhiệt cần giải tỏa gấp, có thể dùng thêm các biện pháp tiêu viêm, tiêu độc. Tuy nhiên, các phương dược điều trị triệu chứng này chỉ là phụ và tạm thời. Bệnh càng kéo dài thì âm hư càng nặng, phải chú trọng đến gốc ở thận. Khi sự cân bằng âm dương đã được thiết lập, hỏa sẽ tự yên vị. Mặt khác, khi chính khí đã vững, sức đề kháng vươn lên, tà khí sẽ tự lui.
Các bài thuốc:
Lục vị địa hoàng
Lục vị là một cổ phương căn bản và thông dụng trong y học cổ truyền để bổ thận âm. Gọi là lục vị vì bài thuốc gồm sáu vị. Để nạp khí về thận, Hải Thượng Lãn Ông thường dùng thêm ba vị: mạch môn, ngũ vị, ngưu tất. Ngoài ra, vì là bệnh lâu ngày nên dùng thêm cao ban long (chế từ sừng hươu nai) để tăng hiệu quả.
Như vậy, một bài thuốc lục vị gia giảm để trị viêm xoang có thể bao gồm: Thục địa 1 6g, cao ban long 8 g, hoài sơn 8 g, mạch môn 8 g, sơn thù 8 g, ngũ vị 6 g, đơn bì 6 g, ngưu tất, 8 g, trạch tả 4 g, bạch phục linh 4 g.
Lần thứ nhất, đổ ba chén nước, sắc còn một chén. Lần thứ hai, đổ hai chén nước, sắc còn nửa chén. Hòa chung hai lần nước thuốc lại, chia uống hai hoặc ba lần trong ngày. Hâm nóng trước khi uống. Có thể dùng liên tục từ 10-15 thang.
Một số người không tiện “sắc thuốc” thì có thể dùng lục vị hoàn mua sẵn ở thị trường Đông dược. Trường hợp này dùng thêm cao Ban long bằng cách cắt nhỏ nấu cháo hoặc hấp cơm để ăn.
Bổ âm tiếp dương
Ở người lớn tuổi, viêm xoang thường phối hợp với nhiều chứng bệnh mạn tính khác khiến cơ thể suy nhược, ăn kém, thở yếu, hay mệt, chứng tỏ khí huyết âm dương đều kém. Những trường hợp này nếu bổ khí không khéo có thể làm tăng khí nghịch, nếu bổ âm đơn thuần có thể làm ngưng trệ tỳ vị. Mà khi tỳ vị đã trệ thì thuốc gì cũng khó chuyển hóa.
Do đó, cần sử dụng thêm các vị thuốc cam, ôn như nhân sâm, hoàng kỳ, bạch truật, can khương để tiếp dương xen kẽ với bổ âm. Với cách điều trị này, khi âm đã vượng lên một phần thì dương cũng tiến được nửa phần; từng bước nâng lên mà vẫn bảo đảm không làm chênh lệch thái quá sự cân bằng giữa âm và dương.
Bàn về cách tiếp dương trong bổ âm, Hải Thượng Lãn Ông đã ghi lại một phương thuốc rất có giá trị: Thục địa 120 g, can khương 12 g (sao đen tẩm đồng tiện), bố chính sâm 60 g, bạch thược 20 g (sao đen tẩm đồng tiện), bạch truật 40 g. Đây là một thang đại dược, phân lượng lớn, sắc đặc chia làm nhiều lần uống trong ngày.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)
Việc điều trị viêm xoang mạn tính phải nhằm vào hai yêu cầu: bổ thận âm và nạp khí về thận. Đối với trường hợp viêm xoang cấp hoặc khi có những triệu chứng sưng nhức khó chịu, bội nhiễm do phong nhiệt cần giải tỏa gấp, có thể dùng thêm các biện pháp tiêu viêm, tiêu độc. Tuy nhiên, các phương dược điều trị triệu chứng này chỉ là phụ và tạm thời. Bệnh càng kéo dài thì âm hư càng nặng, phải chú trọng đến gốc ở thận. Khi sự cân bằng âm dương đã được thiết lập, hỏa sẽ tự yên vị. Mặt khác, khi chính khí đã vững, sức đề kháng vươn lên, tà khí sẽ tự lui.
Các bài thuốc:
Lục vị địa hoàng
Lục vị là một cổ phương căn bản và thông dụng trong y học cổ truyền để bổ thận âm. Gọi là lục vị vì bài thuốc gồm sáu vị. Để nạp khí về thận, Hải Thượng Lãn Ông thường dùng thêm ba vị: mạch môn, ngũ vị, ngưu tất. Ngoài ra, vì là bệnh lâu ngày nên dùng thêm cao ban long (chế từ sừng hươu nai) để tăng hiệu quả.
Như vậy, một bài thuốc lục vị gia giảm để trị viêm xoang có thể bao gồm: Thục địa 1 6g, cao ban long 8 g, hoài sơn 8 g, mạch môn 8 g, sơn thù 8 g, ngũ vị 6 g, đơn bì 6 g, ngưu tất, 8 g, trạch tả 4 g, bạch phục linh 4 g.
Lần thứ nhất, đổ ba chén nước, sắc còn một chén. Lần thứ hai, đổ hai chén nước, sắc còn nửa chén. Hòa chung hai lần nước thuốc lại, chia uống hai hoặc ba lần trong ngày. Hâm nóng trước khi uống. Có thể dùng liên tục từ 10-15 thang.
Một số người không tiện “sắc thuốc” thì có thể dùng lục vị hoàn mua sẵn ở thị trường Đông dược. Trường hợp này dùng thêm cao Ban long bằng cách cắt nhỏ nấu cháo hoặc hấp cơm để ăn.
Bổ âm tiếp dương
Ở người lớn tuổi, viêm xoang thường phối hợp với nhiều chứng bệnh mạn tính khác khiến cơ thể suy nhược, ăn kém, thở yếu, hay mệt, chứng tỏ khí huyết âm dương đều kém. Những trường hợp này nếu bổ khí không khéo có thể làm tăng khí nghịch, nếu bổ âm đơn thuần có thể làm ngưng trệ tỳ vị. Mà khi tỳ vị đã trệ thì thuốc gì cũng khó chuyển hóa.
Do đó, cần sử dụng thêm các vị thuốc cam, ôn như nhân sâm, hoàng kỳ, bạch truật, can khương để tiếp dương xen kẽ với bổ âm. Với cách điều trị này, khi âm đã vượng lên một phần thì dương cũng tiến được nửa phần; từng bước nâng lên mà vẫn bảo đảm không làm chênh lệch thái quá sự cân bằng giữa âm và dương.
Bàn về cách tiếp dương trong bổ âm, Hải Thượng Lãn Ông đã ghi lại một phương thuốc rất có giá trị: Thục địa 120 g, can khương 12 g (sao đen tẩm đồng tiện), bố chính sâm 60 g, bạch thược 20 g (sao đen tẩm đồng tiện), bạch truật 40 g. Đây là một thang đại dược, phân lượng lớn, sắc đặc chia làm nhiều lần uống trong ngày.
(Theo Sức Khỏe & Đời Sống)