Bệnh viêm cân gan chân, còn gọi là bệnh gai xương gót, có dấu hiệu nổi bật là đau phía dưới gót chân, có đặc tính là đau nhiều về sáng và giảm đi trong ngày. Đau có thể trở lại sau khi vận động đi lại nhiều và thuyên giảm khi nghỉ ngơi.
Theo ThS.BS. Nguyễn Đức Thành, Bệnh viện đại học y dược TP.HCM, cân gan chân là một lớp cân mỏng và chắc của gan bàn chân đi từ xương gót đến các ngón chân, căng duỗi ra ở mỗi bước đi, có vai trò nâng đỡ vòm gan chân và chịu lực nhún khi chúng ta chạy nhảy đi lại.
Bệnh viêm cân gan chân là một chứng bệnh rất phổ biến, ở Hoa Kỳ hàng năm có tới gần 2 triệu người mắc, thường thấy ở tuổi trung niên nhưng cũng có thể gặp ở người trẻ hơn. Bệnh hay gặp nhất ở những người phải đi bộ nhiều, đứng lâu, hoặc có thói quen ngồi chồm hổm, đi chân đất, đi dép đế quá cứng, mang giày và đệm chân không thích hợp, người béo phì hay quá cân, tập thể dục thái quá, các vận động viên... Vị trí đau thường gặp ở gần nơi cân gan chân bám vào xương gót. Một số trường hợp là do dị tật vòm gan chân quá cao, co rút cơ cẳng chân...
Triệu chứng
Dấu hiệu nổi bật là đau phía dưới gót chân, có đặc tính là đau nhiều về sáng và giảm đi trong ngày. Đau có thể trở lại sau khi vận động đi lại nhiều và thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Người bệnh thường mô tả có cơn đau buốt rất khó chịu khi vừa ngủ dậy bước chân xuống giường, hoặc khi đang ngồi lâu đứng dậy đi thì bị đau. Nhiều trường hợp bệnh nhân chỉ cần vận động đi lại một lát thì tự nhiên hết đau, cứ như là “bệnh giả vờ” vậy.
Chụp X-quang thường thấy có hình ảnh của gai xương gót - là một mẩu xương nhọn mọc ra từ phía dưới xương gót; chính vì vậy mà bệnh viêm cân gan chân còn được gọi là bệnh gai xương gót. Tuy nhiên, trái với suy diễn thông thường của đa số chúng ta, gai xương gót lại không phải là nguyên nhân gây đau trong bệnh viêm cân gan chân mà chỉ là hậu quả của quá trình viêm kéo dài dẫn đến vôi hóa. Thậm chí có khoảng 10% người bình thường có gai xương gót trên phim X-quang mà không hề có biểu hiện bệnh.
Nếu không điều trị kịp thời và đúng cách thì bệnh sẽ trở thành mạn tính, kéo dài dai dẳng nhiều tháng nhiều năm, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Điều trị bệnh đòi hỏi phải kiên trì
Các phương pháp điều trị cơ bản bao gồm: thay đổi thói quen đi đứng, dùng thuốc giảm đau chống viêm dạng uống hoặc tiêm tại chỗ, mang nẹp chỉnh hình và vật lý trị liệu. Bệnh nhân cần lưu ý là bệnh viêm cân gan chân cho dù điều trị đúng phương pháp thì cũng thường lâu khỏi, có khi phải mất nhiều tháng cho đến hàng năm trời. Tuy nhiên, đa số trường hợp có thể điều trị khỏi với các phương pháp nói trên.
Khoảng 10% bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật khi mà các phương pháp điều trị không mổ tỏ ra không hiệu quả và khi bệnh đã kéo dài ít nhất trên một năm. Do gai xương gót không phải là nguyên nhân gây bệnh nên không cần phải mổ lấy bỏ gai này. Phương pháp phẫu thuật phổ biến nhất là cắt một phần cân gan chân, có thể mổ mở hoặc mổ nội soi. Phẫu thuật này tương đối đơn giản và ít biến chứng.
Thay đổi thói quen đi đứng để phòng bệnh
Để điều trị bệnh và đề phòng tái phát, người bị bệnh viêm cân gan chân cần phải thay đổi các thói quen đi đứng hàng ngày. Không nên: đi chân đất, đứng lâu, ngồi chồm hổm, đi bộ đường xa. Nên đi giày dép đế mềm bằng phẳng, giảm cân nặng ở người thừa cân hoặc béo phì, thường xuyên tập thể dục thể thao hợp lý để tăng cường sự dẻo dai của bàn chân và cân gan chân.
(Khoa học phổ thông)
Theo ThS.BS. Nguyễn Đức Thành, Bệnh viện đại học y dược TP.HCM, cân gan chân là một lớp cân mỏng và chắc của gan bàn chân đi từ xương gót đến các ngón chân, căng duỗi ra ở mỗi bước đi, có vai trò nâng đỡ vòm gan chân và chịu lực nhún khi chúng ta chạy nhảy đi lại.
Bệnh viêm cân gan chân là một chứng bệnh rất phổ biến, ở Hoa Kỳ hàng năm có tới gần 2 triệu người mắc, thường thấy ở tuổi trung niên nhưng cũng có thể gặp ở người trẻ hơn. Bệnh hay gặp nhất ở những người phải đi bộ nhiều, đứng lâu, hoặc có thói quen ngồi chồm hổm, đi chân đất, đi dép đế quá cứng, mang giày và đệm chân không thích hợp, người béo phì hay quá cân, tập thể dục thái quá, các vận động viên... Vị trí đau thường gặp ở gần nơi cân gan chân bám vào xương gót. Một số trường hợp là do dị tật vòm gan chân quá cao, co rút cơ cẳng chân...
Dấu hiệu nổi bật là đau phía dưới gót chân, có đặc tính là đau nhiều về sáng và giảm đi trong ngày. Đau có thể trở lại sau khi vận động đi lại nhiều và thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Người bệnh thường mô tả có cơn đau buốt rất khó chịu khi vừa ngủ dậy bước chân xuống giường, hoặc khi đang ngồi lâu đứng dậy đi thì bị đau. Nhiều trường hợp bệnh nhân chỉ cần vận động đi lại một lát thì tự nhiên hết đau, cứ như là “bệnh giả vờ” vậy.
Chụp X-quang thường thấy có hình ảnh của gai xương gót - là một mẩu xương nhọn mọc ra từ phía dưới xương gót; chính vì vậy mà bệnh viêm cân gan chân còn được gọi là bệnh gai xương gót. Tuy nhiên, trái với suy diễn thông thường của đa số chúng ta, gai xương gót lại không phải là nguyên nhân gây đau trong bệnh viêm cân gan chân mà chỉ là hậu quả của quá trình viêm kéo dài dẫn đến vôi hóa. Thậm chí có khoảng 10% người bình thường có gai xương gót trên phim X-quang mà không hề có biểu hiện bệnh.
Nếu không điều trị kịp thời và đúng cách thì bệnh sẽ trở thành mạn tính, kéo dài dai dẳng nhiều tháng nhiều năm, gây ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Điều trị bệnh đòi hỏi phải kiên trì
Các phương pháp điều trị cơ bản bao gồm: thay đổi thói quen đi đứng, dùng thuốc giảm đau chống viêm dạng uống hoặc tiêm tại chỗ, mang nẹp chỉnh hình và vật lý trị liệu. Bệnh nhân cần lưu ý là bệnh viêm cân gan chân cho dù điều trị đúng phương pháp thì cũng thường lâu khỏi, có khi phải mất nhiều tháng cho đến hàng năm trời. Tuy nhiên, đa số trường hợp có thể điều trị khỏi với các phương pháp nói trên.
Khoảng 10% bệnh nhân có chỉ định phẫu thuật khi mà các phương pháp điều trị không mổ tỏ ra không hiệu quả và khi bệnh đã kéo dài ít nhất trên một năm. Do gai xương gót không phải là nguyên nhân gây bệnh nên không cần phải mổ lấy bỏ gai này. Phương pháp phẫu thuật phổ biến nhất là cắt một phần cân gan chân, có thể mổ mở hoặc mổ nội soi. Phẫu thuật này tương đối đơn giản và ít biến chứng.
Thay đổi thói quen đi đứng để phòng bệnh
Để điều trị bệnh và đề phòng tái phát, người bị bệnh viêm cân gan chân cần phải thay đổi các thói quen đi đứng hàng ngày. Không nên: đi chân đất, đứng lâu, ngồi chồm hổm, đi bộ đường xa. Nên đi giày dép đế mềm bằng phẳng, giảm cân nặng ở người thừa cân hoặc béo phì, thường xuyên tập thể dục thể thao hợp lý để tăng cường sự dẻo dai của bàn chân và cân gan chân.
(Khoa học phổ thông)