Chị em vẫn thường nghe nói đến chuyện kiêng cữ sau sinh: kiêng ăn, kiêng tắm, kiêng ‘chuyện ấy’… nhưng kiêng như thế nào thì không phải ai cũng có kiến thức đúng đắn. Bên cạnh đó còn rất nhiều vấn đề liên quan đến chuyện sau sinh nở.
Để giúp chị em bầu bí cũng như mới sinh nở hiểu rõ về vấn đề này, bác sĩ chuyên khoa sản Lê Lan sẽ giải đáp cụ thể những thắc mắc này.
Hỏi: Vợ tôi mới sinh em bé được một tuần. Mẹ chồng tôi kêu phải kiêng, chỉ được ăn thịt, cá kho với nghệ tươi; không được ăn đồ tanh như cá, tôm… Xin bác sĩ tư vấn vợ tôi nên ăn uống thế nào để tốt cho sức khoẻ của mẹ và bé?
tinhpham127@...
Trả lời: Việc ăn uống sau sinh là vô cùng quan trọng để sản phụ nhanh phục hồi sức khỏe và đủ sữa cho con bú. Chị em không nên ăn kiêng quá mức gây tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng. Sau sinh nở cũng như trong giai đoạn mang thai, việc ăn uống cần chú ý. Sản phụ nên ăn đầy đủ các chất trong thành phần của tháp dinh dưỡng: đường – đạm – chất béo – vitamin và khoáng chất bao gồm thịt, cá, trứng sữa, rau, trái cây… Lưu ý là chọn thức ăn tươi, không bị ô nhiễm độc chất (chất bảo quản, thuốc trừ sâu...) Tránh thức ăn ôi thiu, chất kích thích, chất gây nghiện, không dùng rượu bia, thuốc lá. Không nên ăn quá mặn hoặc quá ngọt. Nên uống nhiều nước.
Việc chế biến thức ăn đa dạng giúp cho sản phụ ăn ngon miệng hơn, không nên ăn một vài món riêng biệt sẽ làm chán ăn. Chị em cũng cần lưu ý phải ăn thức ăn đã được chế biến chín.
Hỏi: Sau sinh nở, cần kiêng tắm, gội trong bao lâu?
[email protected]
Trả lời: Theo quan niệm ngày xưa, sản phụ sau sinh cần kiêng tắm gội 1-2 tuần, có khi là cả tháng. Đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm. Y học hiện đại rất coi trọng việc giữ vệ sinh sau sinh nhưng điều cần tuân thủ là tắm sau khi sinh luôn phải ấm áp, kín gió. Sản phụ sinh thường, không bị rạch tầng sinh môn có thể vệ sinh cơ thể bằng nước ấm sau khi sinh nở 24-48 giờ. Với những người sinh mổ hoặc bị rạch tầng sinh môn thì thời gian kiêng cữ có thể lâu hơn một chút (khi vết thương đã lành) nhưng vẫn có thể dùng khăn ấm để lau người.
Sau sinh từ 3-4 ngày, sản phụ hoàn toàn có thể tắm bằng nước ấm nhưng cần lưu ý thời gian tắm không được kéo dài mà chỉ nên tắm càng nhanh càng tốt và tắm ở nơi kín gió.
Hỏi: Trong thời gian bầu bí, vì tăng đến 25kg nên da em bị rạn rất nhiều. Làm thế nào để hạn chế những vết rạn này sau sinh?
anhtuyetdo122@...
Trả lời: Xin chia buồn với bạn là không có cách nào có thể khiến vết rạn da sau sinh nhanh phục hồi. Rạn da là vấn đề phổ biến với hầu hết mẹ bầu (khoảng 60%). Chị em càng tăng cân nhanh thì nguy cơ mắc rạn da càng lớn. Tuy nhiên, chỉ sau khi sinh nở 4-6 tháng, những vết rạn da sẽ mờ dần và mất khoảng 3-5 năm để chúng biến mất hẳn.
Để chăm sóc da vùng này được tốt nhất, chị em nên uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh và có thể sử dụng một số loại kem dưỡng da để làn da nhanh phục hồi.
Hỏi: Từ ngày sinh xong (2 tháng) tôi rất hay đi tiểu. Nhiều khi chưa kịp đi còn bị són ra quần. Tôi có bị bệnh gì không?
[email protected]
Trả lời: Phụ nữ sau sinh rất dễ bị són tiểu, nguyên nhân là do sau quá trình gắng sức để vượt cạn, các cơ xung quanh bàng quang và niệu đạo sản phụ trở nên yếu và khó kiểm soát việc tiểu tiện. Triệu chứng này có thể sẽ tự khỏi sau 3-6 tháng khi sinh em bé. Song tình trạng này cũng có thể kéo dài hơn, có người thậm chí đến hàng năm sau vẫn chưa kiểm soát được việc đi tiểu trở lại bình thường.
Đây là căn bệnh phổ biến ở khoảng 30% sản phụ sau sinh nở. Nếu bệnh ở mức độ nhẹ, bạn chỉ cần tập các động tác nhằm tăng cường sức cơ của cơ quan kiểm soát sự đi tiểu (tập nín khí đi tiểu) là có thể khỏi nhưng nếu tình trạng són tiểu vẫn không hết sau sinh, đặc biệt là sau một khoảng thời gian đã luyện tập thì hãy tìm gặp bác sĩ để được điều trị kịp thời.
Hỏi: Sinh xong 2 tháng tôi thấy xuất hiện kinh nguyệt trở lại nhưng chỉ thấy 1 tháng rồi 5 tháng nay vẫn chưa thấy lại. Cho tôi hỏi, sau sinh khi nào kinh nguyệt trở lại?
[email protected]
Trả lời: Ở những người phụ nữ không cho con bú, khoảng 40% phụ nữ lần có kinh đầu tiên xảy ra vào 6 tuần sau sinh, và phần lớn phụ nữ có kinh lại từ 24 tuần sau sinh. Những người cho con bú sẽ có vòng kinh muộn hơn do chất prolactin có trong sữa mẹ làm chậm chu kỳ kinh. Việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ làm giảm tần số rụng trứng khoảng 1/3 so với bình thường, chỉ có 15% phụ nữ có kinh trở lại sau 6 tuần. Cần nhấn mạnh rằng sự trở lại của kinh nguyệt sau sinh ở mỗi người phụ nữ là khác nhau.
Bạn cần biết rằng, ngay cả sau khi kinh nguyệt đã xuất hiện một vài chu kỳ đầu tiên thì nó vẫn có thể không đều. Thậm chí những chu kỳ này có thể khác hẳn với các chu kỳ trước khi bạn có con. Những thay đổi của các chu kỳ kinh nguyệt không đều sau khi bạn có em bé này có thể tiếp tục thay đổi trong khoảng thời gian nào đó và sẽ dần ổn định.
Hỏi: Sau sinh, trí nhớ của tôi suy giảm hẳn. Tôi có bị bệnh gì không, có cách nào để khắc phục không?
phuoctan@....
Hỏi: Đãng trí sau sinh là vấn đề phổ biến và nguyên nhân được cho là do cơ thể người mẹ trải qua nhiều biến đổi, đặc biệt về nội tiết trong giai đoạn cuối thai kỳ và chính quá trình sinh đẻ. Trong những ngày đầu sau sinh, sản phụ thường chịu nhiều đau đớn, khó chịu, lại phải thường xuyên chăm sóc con, đêm không được ngủ yên giấc; mối quan hệ với chồng cũng thay đổi, đặc biệt là sau sinh con đầu lòng... cũng khiến sản phụ dễ bị đãng trí.
Để cải thiện vấn đề này, trước hết bạn hãy giảm tải tối đa việc phải nhớ cho trí óc. Đừng làm não phải quá tải để nhớ mọi thứ từ ngày tiêm vác xin cho con tới giờ ăn, thực phẩm gì hay giờ ngủ ra sao. Đơn giản hãy lập một danh sách những việc cần làm trong ngày và dán ở bất cứ nơi nào dễ nhìn rồi ưu tiên việc nào cấp thiết nhất.
Bên cạnh đó, bạn nên bổ sung trong thực đơn của bạn nhiều cá. Chất Omega 3 có trong cá hồi, cá mòi, cá thu có ảnh hưởng lớn đến chức năng của não và sự lanh lợi của trí tuệ. Kèm theo đó uống nhiều nước lọc, hoa quả, trà thảo dược. Bộ não chứa 90% lượng nước, nước giúp tăng năng lượng và khiến bạn tập trung vào vấn đề nhiều hơn. Ngoài ra, giấc ngủ cũng rất quan trọng trong giai đoạn này.
Hỏi: Mẹ tôi nói sau sinh mà chưa thấy kinh nguyệt thì chưa thể có con trở lại. Vì vậy tôi và chồng đã quan hệ tình dục mà không sử dụng biện pháp tránh thai nào. Tôi có thể có thai không?
thuongtran125@....
Trả lời: Nhiều chị em cho rằng sẽ không có sự rụng trứng cho đến khi có 'đèn đỏ' quay lại tuy nhiên, bạn cần biết rằng phụ nữ hoàn toàn có thể mang bầu bởi vì trứng sẽ rụng trước 14 ngày khi có dấu hiệu kinh nguyệt. Thời điểm rụng trứng sớm nhất sau khi sinh con là 21 ngày, vì vậy bạn cần sử dụng biện pháp tránh thai nếu “quan hệ” trong thời gian này.
Hỏi: Vợ chồng tôi đã kiêng ‘chuyện ấy’ hơn 2 tháng sau sinh. Cho tôi hỏi khi nào có thể quan hệ tình dục trở lại?
[email protected]
Trả lời: Vợ chồng bạn không cần kiêng cữ “chuyện ấy” quá lâu như thế. Sau sinh, cơ thể phụ nữ cần có thời gian để hồi phục, thường kéo dài khoảng sáu tuần lễ, gọi là thời kỳ hậu sản. Sau sinh 6 tuần là có thể quan hệ vợ chồng trở lại, nhưng có nhiều chị em, vì mới sinh con còn mệt do việc chăm sóc con, cho con bú, lại nghe theo kinh nghiệm dân gian nên ít quan tâm đến vấn đề này. Một số trường hợp do thay đổi hoóc-môn trong cơ thể có thể dẫn đến sự thay đổi về cảm xúc, biểu hiện: ít ham muốn, hay cáu gắt, lo lắng, mệt mỏi. Vì vậy, người chồng cần có thời gian chăm sóc vợ nhiều hơn.
Thêm nữa, sau sinh con, người phụ nữ thường có biến động lớn về giải phẫu và sinh lý, tác động đến tình cảm, nên bạn nên cảm thông, chia sẻ, động viên chăm sóc về tinh thần, tâm sự với vợ nhiều hơn, thể hiện sự quan tâm một cách chu đáo về mọi mặt. Sau đó mọi việc sẽ trở lại bình thường. Chọn phương pháp ngừa thai hiệu quả khi bạn đã sẵn sàng cho việc quan hệ trở lại.
Hỏi: Sau sinh được hơn 2 tháng, tóc tôi bắt đầu rụng nhiều nhất là mỗi lần gội đầu. Có cách nào để giảm hiện tượng này không?
[email protected]
Trả lời: Rụng tóc sau khi sinh là một điều hết sức bình thường do sự thay đổi nội tiết trong cơ thể. Đặc biệt, trong thời gian mang thai, lượng estrogen tiết ra tăng so với bình thường nên tuổi thọ của tóc được kéo dài. Sau khi sinh em bé xong, lượng estrogen bắt đầu giảm để phục hồi lại, do đó các mẹ thường phải đối mặt với hiện tượng rụng tóc.
Để khắc phục hiện tượng này, bạn nên có chế độ ăn uống lành mạnh với đầy đủ dưỡng chất, rau quả và trái cây. Ngoài ra, bạn cũng nên tránh tạo kiểu quá nhiều cho tóc và nên cắt bỏ những ngọn tóc xơ, chẻ. Ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng cũng giảm hiện tượng rụng tóc sau sinh.
(Eva)
Để giúp chị em bầu bí cũng như mới sinh nở hiểu rõ về vấn đề này, bác sĩ chuyên khoa sản Lê Lan sẽ giải đáp cụ thể những thắc mắc này.
Hỏi: Vợ tôi mới sinh em bé được một tuần. Mẹ chồng tôi kêu phải kiêng, chỉ được ăn thịt, cá kho với nghệ tươi; không được ăn đồ tanh như cá, tôm… Xin bác sĩ tư vấn vợ tôi nên ăn uống thế nào để tốt cho sức khoẻ của mẹ và bé?
tinhpham127@...
Trả lời: Việc ăn uống sau sinh là vô cùng quan trọng để sản phụ nhanh phục hồi sức khỏe và đủ sữa cho con bú. Chị em không nên ăn kiêng quá mức gây tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng. Sau sinh nở cũng như trong giai đoạn mang thai, việc ăn uống cần chú ý. Sản phụ nên ăn đầy đủ các chất trong thành phần của tháp dinh dưỡng: đường – đạm – chất béo – vitamin và khoáng chất bao gồm thịt, cá, trứng sữa, rau, trái cây… Lưu ý là chọn thức ăn tươi, không bị ô nhiễm độc chất (chất bảo quản, thuốc trừ sâu...) Tránh thức ăn ôi thiu, chất kích thích, chất gây nghiện, không dùng rượu bia, thuốc lá. Không nên ăn quá mặn hoặc quá ngọt. Nên uống nhiều nước.
Việc chế biến thức ăn đa dạng giúp cho sản phụ ăn ngon miệng hơn, không nên ăn một vài món riêng biệt sẽ làm chán ăn. Chị em cũng cần lưu ý phải ăn thức ăn đã được chế biến chín.
Hỏi: Sau sinh nở, cần kiêng tắm, gội trong bao lâu?
[email protected]
Trả lời: Theo quan niệm ngày xưa, sản phụ sau sinh cần kiêng tắm gội 1-2 tuần, có khi là cả tháng. Đây là quan niệm hoàn toàn sai lầm. Y học hiện đại rất coi trọng việc giữ vệ sinh sau sinh nhưng điều cần tuân thủ là tắm sau khi sinh luôn phải ấm áp, kín gió. Sản phụ sinh thường, không bị rạch tầng sinh môn có thể vệ sinh cơ thể bằng nước ấm sau khi sinh nở 24-48 giờ. Với những người sinh mổ hoặc bị rạch tầng sinh môn thì thời gian kiêng cữ có thể lâu hơn một chút (khi vết thương đã lành) nhưng vẫn có thể dùng khăn ấm để lau người.
Sau sinh từ 3-4 ngày, sản phụ hoàn toàn có thể tắm bằng nước ấm nhưng cần lưu ý thời gian tắm không được kéo dài mà chỉ nên tắm càng nhanh càng tốt và tắm ở nơi kín gió.
Hỏi: Trong thời gian bầu bí, vì tăng đến 25kg nên da em bị rạn rất nhiều. Làm thế nào để hạn chế những vết rạn này sau sinh?
anhtuyetdo122@...
Trả lời: Xin chia buồn với bạn là không có cách nào có thể khiến vết rạn da sau sinh nhanh phục hồi. Rạn da là vấn đề phổ biến với hầu hết mẹ bầu (khoảng 60%). Chị em càng tăng cân nhanh thì nguy cơ mắc rạn da càng lớn. Tuy nhiên, chỉ sau khi sinh nở 4-6 tháng, những vết rạn da sẽ mờ dần và mất khoảng 3-5 năm để chúng biến mất hẳn.
Để chăm sóc da vùng này được tốt nhất, chị em nên uống nhiều nước, ăn nhiều rau xanh và có thể sử dụng một số loại kem dưỡng da để làn da nhanh phục hồi.
Hỏi: Từ ngày sinh xong (2 tháng) tôi rất hay đi tiểu. Nhiều khi chưa kịp đi còn bị són ra quần. Tôi có bị bệnh gì không?
[email protected]
Trả lời: Phụ nữ sau sinh rất dễ bị són tiểu, nguyên nhân là do sau quá trình gắng sức để vượt cạn, các cơ xung quanh bàng quang và niệu đạo sản phụ trở nên yếu và khó kiểm soát việc tiểu tiện. Triệu chứng này có thể sẽ tự khỏi sau 3-6 tháng khi sinh em bé. Song tình trạng này cũng có thể kéo dài hơn, có người thậm chí đến hàng năm sau vẫn chưa kiểm soát được việc đi tiểu trở lại bình thường.
Đây là căn bệnh phổ biến ở khoảng 30% sản phụ sau sinh nở. Nếu bệnh ở mức độ nhẹ, bạn chỉ cần tập các động tác nhằm tăng cường sức cơ của cơ quan kiểm soát sự đi tiểu (tập nín khí đi tiểu) là có thể khỏi nhưng nếu tình trạng són tiểu vẫn không hết sau sinh, đặc biệt là sau một khoảng thời gian đã luyện tập thì hãy tìm gặp bác sĩ để được điều trị kịp thời.
Hỏi: Sinh xong 2 tháng tôi thấy xuất hiện kinh nguyệt trở lại nhưng chỉ thấy 1 tháng rồi 5 tháng nay vẫn chưa thấy lại. Cho tôi hỏi, sau sinh khi nào kinh nguyệt trở lại?
[email protected]
Trả lời: Ở những người phụ nữ không cho con bú, khoảng 40% phụ nữ lần có kinh đầu tiên xảy ra vào 6 tuần sau sinh, và phần lớn phụ nữ có kinh lại từ 24 tuần sau sinh. Những người cho con bú sẽ có vòng kinh muộn hơn do chất prolactin có trong sữa mẹ làm chậm chu kỳ kinh. Việc nuôi con bằng sữa mẹ sẽ làm giảm tần số rụng trứng khoảng 1/3 so với bình thường, chỉ có 15% phụ nữ có kinh trở lại sau 6 tuần. Cần nhấn mạnh rằng sự trở lại của kinh nguyệt sau sinh ở mỗi người phụ nữ là khác nhau.
Bạn cần biết rằng, ngay cả sau khi kinh nguyệt đã xuất hiện một vài chu kỳ đầu tiên thì nó vẫn có thể không đều. Thậm chí những chu kỳ này có thể khác hẳn với các chu kỳ trước khi bạn có con. Những thay đổi của các chu kỳ kinh nguyệt không đều sau khi bạn có em bé này có thể tiếp tục thay đổi trong khoảng thời gian nào đó và sẽ dần ổn định.
Hỏi: Sau sinh, trí nhớ của tôi suy giảm hẳn. Tôi có bị bệnh gì không, có cách nào để khắc phục không?
phuoctan@....
Hỏi: Đãng trí sau sinh là vấn đề phổ biến và nguyên nhân được cho là do cơ thể người mẹ trải qua nhiều biến đổi, đặc biệt về nội tiết trong giai đoạn cuối thai kỳ và chính quá trình sinh đẻ. Trong những ngày đầu sau sinh, sản phụ thường chịu nhiều đau đớn, khó chịu, lại phải thường xuyên chăm sóc con, đêm không được ngủ yên giấc; mối quan hệ với chồng cũng thay đổi, đặc biệt là sau sinh con đầu lòng... cũng khiến sản phụ dễ bị đãng trí.
Để cải thiện vấn đề này, trước hết bạn hãy giảm tải tối đa việc phải nhớ cho trí óc. Đừng làm não phải quá tải để nhớ mọi thứ từ ngày tiêm vác xin cho con tới giờ ăn, thực phẩm gì hay giờ ngủ ra sao. Đơn giản hãy lập một danh sách những việc cần làm trong ngày và dán ở bất cứ nơi nào dễ nhìn rồi ưu tiên việc nào cấp thiết nhất.
Bên cạnh đó, bạn nên bổ sung trong thực đơn của bạn nhiều cá. Chất Omega 3 có trong cá hồi, cá mòi, cá thu có ảnh hưởng lớn đến chức năng của não và sự lanh lợi của trí tuệ. Kèm theo đó uống nhiều nước lọc, hoa quả, trà thảo dược. Bộ não chứa 90% lượng nước, nước giúp tăng năng lượng và khiến bạn tập trung vào vấn đề nhiều hơn. Ngoài ra, giấc ngủ cũng rất quan trọng trong giai đoạn này.
Hỏi: Mẹ tôi nói sau sinh mà chưa thấy kinh nguyệt thì chưa thể có con trở lại. Vì vậy tôi và chồng đã quan hệ tình dục mà không sử dụng biện pháp tránh thai nào. Tôi có thể có thai không?
thuongtran125@....
Trả lời: Nhiều chị em cho rằng sẽ không có sự rụng trứng cho đến khi có 'đèn đỏ' quay lại tuy nhiên, bạn cần biết rằng phụ nữ hoàn toàn có thể mang bầu bởi vì trứng sẽ rụng trước 14 ngày khi có dấu hiệu kinh nguyệt. Thời điểm rụng trứng sớm nhất sau khi sinh con là 21 ngày, vì vậy bạn cần sử dụng biện pháp tránh thai nếu “quan hệ” trong thời gian này.
Hỏi: Vợ chồng tôi đã kiêng ‘chuyện ấy’ hơn 2 tháng sau sinh. Cho tôi hỏi khi nào có thể quan hệ tình dục trở lại?
[email protected]
Trả lời: Vợ chồng bạn không cần kiêng cữ “chuyện ấy” quá lâu như thế. Sau sinh, cơ thể phụ nữ cần có thời gian để hồi phục, thường kéo dài khoảng sáu tuần lễ, gọi là thời kỳ hậu sản. Sau sinh 6 tuần là có thể quan hệ vợ chồng trở lại, nhưng có nhiều chị em, vì mới sinh con còn mệt do việc chăm sóc con, cho con bú, lại nghe theo kinh nghiệm dân gian nên ít quan tâm đến vấn đề này. Một số trường hợp do thay đổi hoóc-môn trong cơ thể có thể dẫn đến sự thay đổi về cảm xúc, biểu hiện: ít ham muốn, hay cáu gắt, lo lắng, mệt mỏi. Vì vậy, người chồng cần có thời gian chăm sóc vợ nhiều hơn.
Thêm nữa, sau sinh con, người phụ nữ thường có biến động lớn về giải phẫu và sinh lý, tác động đến tình cảm, nên bạn nên cảm thông, chia sẻ, động viên chăm sóc về tinh thần, tâm sự với vợ nhiều hơn, thể hiện sự quan tâm một cách chu đáo về mọi mặt. Sau đó mọi việc sẽ trở lại bình thường. Chọn phương pháp ngừa thai hiệu quả khi bạn đã sẵn sàng cho việc quan hệ trở lại.
Hỏi: Sau sinh được hơn 2 tháng, tóc tôi bắt đầu rụng nhiều nhất là mỗi lần gội đầu. Có cách nào để giảm hiện tượng này không?
[email protected]
Trả lời: Rụng tóc sau khi sinh là một điều hết sức bình thường do sự thay đổi nội tiết trong cơ thể. Đặc biệt, trong thời gian mang thai, lượng estrogen tiết ra tăng so với bình thường nên tuổi thọ của tóc được kéo dài. Sau khi sinh em bé xong, lượng estrogen bắt đầu giảm để phục hồi lại, do đó các mẹ thường phải đối mặt với hiện tượng rụng tóc.
Để khắc phục hiện tượng này, bạn nên có chế độ ăn uống lành mạnh với đầy đủ dưỡng chất, rau quả và trái cây. Ngoài ra, bạn cũng nên tránh tạo kiểu quá nhiều cho tóc và nên cắt bỏ những ngọn tóc xơ, chẻ. Ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng cũng giảm hiện tượng rụng tóc sau sinh.
(Eva)