Thực hư về tác dụng thần kỳ của thủy sâm

Gần đây ở Hà Nội và nhiều tỉnh/ TP rộ lên phong trào nuôi thủy sâm để lấy nước uống chữa bệnh. Trên các trang web, diễn đàn, mọi người truyền nhau cách nuôi thủy sâm và chỉ ra rất nhiều tác dụng "thần kỳ" của loại nước uống này. Tuy nhiên, thực tế loại đồ uống này có tác dụng thần kỳ như quảng cáo hay không thì đến nay vẫn chưa có nghiên cứu khoa học nào khẳng định.

Thủy sâm thực chất là bã chè lên men

Thủy sâm có tên khoa học là người Pháp gọi là Champignon De Longuc Vie (nấm trường sinh), người Nhật gọi nó là Kombucha. Trung Quốc gọi là Thủy hoài sâm. Nga gọi là nấm trà.

Một lọ thủy sâm tự chế​

Theo GS – TS Dương Trọng Hiếu – nguyên BS BV Y học cổ truyền TƯ: Thủy sâm thực ra là con dấm lên men từ bã chè, muốn làm thì chỉ cần bã chè và nước chè lên men khoảng 1 tuần. Nhờ quá trình lên men nên nước chè ban đầu có vị chát sẽ trở thành chua chua. Đây là đồ uống mà từ lâu, người dân không lạ gì, cách đây 30 – 40 năm ở quê tôi đã thấy.

Trên mạng có rất nhiều tài liệu về thủy sâm, trong đó nói rằng loại thức uống được chiết xuất từ loài này có thể trị dứt hoặc giảm bớt được rất nhiều bệnh như cao huyết áp, chống lão hoá, giảm nếp nhăn trên trán, mặt; làm sáng mắt, làm cơ bắp rắn chắc hơn; chữa mỏi nhức gân cốt, xuyên, lác, ung nhọt, lở loét; trị bệnh trĩ, làm tóc đen trở lại, mọc thêm tóc…trong đó có những bệnh nan y nhu đái tháo đường, ung thư.

Muốn khẳng định tác dụng một loại đồ ăn, thức uống nào tốt hay không tốt cho sức khỏe cần phải thông qua nghiên cứu, đánh giá khoa học trên 1 nhóm người chứ không thể nói suông một cách vu vơ cái A, cái B này tốt lắm. Nếu có kinh nghiệm chỉ là kinh nghiệm cá nhân. Chưa có nghiên cứu thì không thể đưa ra chỉ định hay chống chỉ định. Chỉ đơn giản riêng về tiêu hóa, giống như người ăn dưa, người ăn được thì thấy ngon, có người lại thấy đau bụng. Không thể có 1 thức uống hay đồ ăn tốt cho tất cả mọi người.

Ở VN chưa có đánh giá nào về vấn đề này, nên người uống cũng phải cảnh giác, vì nó là nấm. Không nên uống quá nhiều và thường xuyên để có thời gian đào thải. Uống chơi thì uống, chứ nhằm một mục đích gì thì tôi không khuyên.

Còn theo Thầy thuốc Nhân dân Nguyễn Xuân Hướng, nguyên Chủ tịch Hội đông y Việt Nam cho biết: trong "cái giấm" (thủy sâm) có nấm men và vi khuẩn lên men acid gluconic (chứ không phải lên men giấm - acid acetic). Đây là loại nước uống có lịch sử lâu đời ở nhiều nước và thấy có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên chưa thấy có tài liệu khoa học chính thức nào công bố về hiệu quả chữa bệnh. Các bạn có thể sử dụng nhưng đừng hy vọng chữa được các bệnh đúng như quảng cáo.

Thủy sâm chỉ giúp tăng cường sức khỏe nói chung



Về thực chất thủy sâm giúp tăng cường sức khỏe chung nên giúp điều chỉnh một vài bệnh.

- Không có tác dụng điều trị bệnh hoàn toàn mà giúp hỗ trợ sức khỏe cho bệnh nhân.

- Khi sử sụng có thể pha loãng ra và tránh dùng vào sáng sớm khi chưa ăn gì.

Những ai không nên dùng thủy sâm?

Như chúng ta đã biết khi nuôi thủy sâm có quá trình lên men nên khi sử dụng có vị chua.

- Những người bị bệnh lý về dạ dày nên thận trọng khi sử dụng vì có thể làm bệnh tăng lên.

- Không nên dùng nhiều vào buổi sáng đặc biệt khi đói dễ gây viêm loét dạ dày. Đã có khá nhiểu trường hợp sau khi sử dụng có bệnh lý viêm loét dạ dày nên người sử dụng cần lưu ý độ đạm, độ chua khi sử dụng để tránh gây phản tác dụng.

- Do tính chất của nuôi thủy sâm là dùng đường nên những người có vấn đề về đường huyết cần lưu ý. Có thể khi các bạn đọc tác dụng của thủy sâm có thấy điều hòa đường huyết nhưng trên thực tế sau khi sử dụng đã có nhiều trường hợp bị tăng đường huyết do trong nước có nhiều đường.

Kết luận: Thủy sâm không phải là thuốc, đó chỉ là một đồ uống thông thường. Để giữ gìn sức khỏe và phòng chống bệnh tật, bạn nên có chế độ ăn uống hợp lý kết hợp thể dục thể thao và thăm khám sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần.

Thủy sâm: chỉ là bã trà chứ không phải thần dược

Một loại trà có tên gọi thuỷ sâm, được quảng cáo du nhập từ nước ngoài, đang được nhiều người tìm mua vì tin vào lời quảng cáo loại trà này có thể chữa khỏi hàng chục thứ bệnh, từ nhẹ như tiêu chảy, táo bón… cho đến nặng như tiểu đường, ung thư. Đặc biệt, nhờ nó người ta có thể sống đến trên 100 tuổi! Thực hư về loại trà này?


“Thế giới dùng lâu rồi”


Theo quảng cáo trên một số trang web, trà thuỷ sâm là loại dung dịch trà đường lên men bởi một loại nấm mà người Pháp gọi là Champignon De Longue Vie. Nấm này còn có tên The Miracle Fungus, Pichia Fermenitanis, Kombucha, Cembuga Orientalia, Volga-Spring, Kwassan, Kargasok Tea… Trà thuỷ sâm chứa một lượng lớn chất đạm mà cơ thể con người có thể hấp thụ vào những tế bào nhỏ nhất một cách nhanh chóng. Nấm trà phản ứng và kích thích những siêu vi khuẩn phân hoá thành chất dinh dưỡng hữu ích cho con người và đào thải độc tố ra ngoài.


Gọi theo số điện thoại của người bán tên Yến, chúng tôi được chào giá mua trà thuỷ sâm thành phẩm 50.000 đồng/lít nước cốt hoặc tự mua con nấm giống về nuôi, dùng suốt đời, với giá 200.000 đồng/con, lên men 5 – 6 ngày là dùng được. “Chưa quen thì uống 60ml mỗi buổi sáng, lúc bụng đói. Sau đó tăng từ từ lên chừng 125ml mỗi ngày. Chị cũng có thể uống tăng lên 250ml mỗi ngày hoặc nhiều hơn. Còn chỉ để bồi bổ sức khoẻ thì uống nửa ly mỗi ngày là thích hợp nhất. Để trị bệnh, chị có thể tăng liều lượng lên đến nửa lít hoặc 1 lít mỗi ngày và chia ra làm hai hay nhiều lần…”, bà Yến nói. Cũng theo lời bà Yến, nhiều nghiên cứu khoa học (?) đã chứng minh trà thuỷ sâm có thể chữa khỏi và phòng ngừa đến 30 căn bệnh khác nhau từ sạm mặt, đau gan, đau bao tử, tiêu chảy, táo bón, viêm cổ họng, suyễn, chóng mặt, ói mửa khi đi tàu xe, giảm cholesterol trong máu… cho đến cao huyết áp, tiểu đường, chân tay đổ mồ hôi, đau xương khớp, chống lão hoá, giảm nếp nhăn trên mặt, làm phai lợt đồi mồi trên da, phòng chống ung thư, bệnh tim mạch, tăng cường khả năng sinh lý, tăng cường hoạt động của gan và túi mật, giảm cân, trị mất ngủ… “Thế giới người ta dùng lâu rồi, chị lên mạng mà đọc thông tin, toàn người ta khoe mình khỏi bệnh nhờ uống trà chứ có ai bị gì đâu. Ở Nhật có người sống đến 130 tuổi nhờ thường xuyên uống thuỷ sâm đấy!”, bà Yến khẳng định.

Chỉ là bã lên men!


BS Nguyễn Xuân Hướng, Thầy thuốc nhân dân, nguyên chủ tịch hội Đông y Việt Nam; cho biết thuỷ sâm thực ra là con giấm lên men từ bã trà. Nhờ quá trình lên men, nước trà ban đầu có vị chát sẽ trở thành chua. Đây là đồ uống có từ lâu, người dân không lạ gì. Việc nuôi thuỷ sâm nếu không đảm bảo vệ sinh rất dễ bị nhiễm vi sinh. Dụng cụ chứa đựng nếu dùng kim loại rất nguy hiểm, vì axít trong trà thuỷ sâm có thể phản ứng với kim loại tạo ra độc chất. “Với sản phẩm lên men, người dân phải cẩn trọng vì dễ ảnh hưởng đến tế bào gan, người có men gan cao hay có các triệu chứng về gan thì không nên dùng”, BS Hướng lưu ý.


Theo BS Hướng, trên mạng hiện có khá nhiều tài liệu về thuỷ sâm, song hầu hết là tài liệu dịch từ nước ngoài với những trích dẫn mơ hồ, khó kiểm chứng. Ở Việt Nam đến nay chưa có đánh giá nào về thành phần cũng như tác dụng của thuỷ sâm đối với sức khoẻ con người. “Trước phong trào nuôi và uống thuỷ sâm đang ngày càng phổ biến, một số người đã quảng cáo thổi phồng tác dụng nhằm trục lợi. Cơ quan chức năng cần tiến hành nghiên cứu và tuyên truyền rộng rãi những thông tin chính thống về thành phần và tác dụng nếu có của loại nước uống này, để tránh xảy ra những hậu quả đáng tiếc cho sức khoẻ người dân”, BS Hướng kiến nghị.


Thận trọng khi sử dụng


Theo ThS.BS Võ Thị Thu, giảng viên bộ môn đông y, học viện Y học cổ truyền Việt Nam, dân gian hễ nghe nói cái gì bổ thì gọi là sâm, trong khi thực tế có hàng chục thứ cây, lá, củ được gọi là sâm, nhưng chỉ vài loại là sâm thực sự, có tính bổ dưỡng. Về bản chất, thuỷ sâm chỉ có thể hỗ trợ sức khoẻ, không phải là thuốc nên hoàn toàn không có tác dụng điều trị bệnh. “Vì là sản phẩm lên men nên có vị chua như giấm, có một số vitamin, chất axít... Với thành phần như thế thì thuỷ sâm không có quá nhiều công dụng như người ta rao bán. Công dụng dễ thấy nhất là giảm cân, vì bản chất của các loại chất chua đều có tác dụng này. Bên cạnh đó là giải khát. Còn những tác dụng chống ung thư, trị khỏi tiểu đường… là không đáng tin vì chưa có nghiên cứu khoa học chính thống nào ghi nhận”, BS Thu nhấn mạnh.


Cũng theo BS Thu, do lượng axít chứa trong thuỷ sâm khá cao (như giấm) nên tránh uống quá nhiều, chỉ nên uống một lượng nhỏ chừng 50 – 60ml và uống kèm nhiều nước. Cũng do chứa nhiều axít nên nếu dùng thời gian dài có thể dẫn đến đau khớp, chóng mặt và viêm xoang. Không nên uống thuỷ sâm nhiều vào buổi sáng hay khi đói vì dễ gây viêm loét dạ dày. Trẻ nhỏ dưới hai tuổi và phụ nữ có thai không nên dùng. Cũng không nên uống trong thời gian cho con bú vì có thể gây đau bụng cho trẻ sơ sinh. “Do phương pháp nuôi thuỷ sâm là dùng đường nên những người có vấn đề về đường huyết cần lưu ý. Phụ nữ bị rong kinh cũng phải thận trọng và nên ngưng sử dụng trước kinh kỳ tối thiểu một tuần”, BS Thu lưu ý.

Sài Gòn tiếp thị

Bài viết rất hay và nhiều thông tin bổ ích, ngày trước nhà mình cũng tìm mua và nuôi thủy sâm, uống một thời gian chẳng thấy tác dụng gì nên đã bỏ đi rồi. May mà không dùng quá lâu đấy.