Polyp dây thanh là căn bệnh gặp ở mọi đối tượng tuy nhiên người trưởng thành mắc bệnh với tỉ lệ lớn hơn nhiều. Bệnh tác động tới giọng nói, trường hợp không trị triệt để có thể dẫn đến khàn tiếng.
Thanh quản là bộ phận nằm ở dưới đáy của lưỡi và khí quản. Thanh quản còn có thể gọi là hộp thanh bởi vì nó có chứa các dây thanh. Các cơ của thanh quản căng và duỗi dây thanh khi thở làm cho chúng hình thành hình chữ V để cho không khí đi xuyên qua. khi chúng ta nói, chúng kéo các dây thanh đang gắn vào các cơ khiến cho lỗ mở bị hẹp lại, sau đấy mỗi lúc đẩy không khí ra từ phổi đi qua thanh quản, không khí làm rung động các dây thanh đang căng và phát ra âm thanh, các dây thanh càng căng, âm thanh hình thành càng lớn, ngược lại, dây thanh càng chùng, âm phát ra càng thấp.
✤ Polyp dây thanh là gì?
Đây là những u nhỏ ở dây thanh nằm ở mặt trên trong lòng thanh quản. Polyp thường chỉ nhỏ bằng hạt tấm hay có khi kích cỡ khoảng hạt đậu xanh, thường gặp nằm ở khoảng 1/3 giữa dây thanh quản, hình nhẵn bóng, mọng, màu trắng hồng.
Tác hại của polyp dây thanh là khiến giọng nói khàn hoặc giọng đổi (nếu polyp có kích cỡ lớn). Hầu hết bệnh là lành tính và chỉ làm ảnh hưởng tới giọng nói.
✤ Tác nhân dẫn đến polyp dây thanh quản
Đa số do phù nề với các nguyên nhân khác nhau (viêm nhiễm, nói nhiều, hay phải nói to, kéo dài, do tính chất công việc như giáo viên, phát thanh viên, hướng dẫn viên du lịch…). Hay vì quá sản hệ biểu mô hay bộ phận liên kết hoặc quá sản niêm mạc thanh quản. Một yếu tố thuận lợi được đề cập tới là vì có hiện tượng kích thích cơ học bởi sự hoạt động (nói nhiều, liên tục, kéo dài…) khiến dây thanh căng quá mức, do đó những mao mạch ở trên dây thanh bị đứt gãy làm chảy máu, hậu quả là polyp dây thanh hình thành. Ngoài ra, polyp dây thanh quản cũng có thể vì viêm thanh quản mãn kéo dài.
Bản chất của polyp dây thanh bao gồm 1 nhân xơ, ngoài là lớp biểu mô quá sản. Có thể polyp một bên dây thanh hoặc 2 bên dây thanh tương xứng nhau. Nếu là polyp dây thanh 2 bên, khi phát âm chúng có thể va chạm vào nhau, vì thế còn được gọi là kiss nodule.
✤ Biểu hiện như thế nào?
Thông thường, khản tiếng, nói bị hụt hơi, do thanh môn hở rộng lúc nói là những biểu hiện chủ yếu. Khàn tiếng là triệu chứng xuất hiện đầu tiên, nguyên nhân bởi 2 dây thanh âm không thể khép kín được, làm dây thanh rung động không đều, dẫn đến tình trạng tiếng bị khản. Mức độ khàn tiếng tùy thuộc vào kích thước của polyp, khi polyp càng to càng làm cho chỗ hở thanh môn càng rộng. Vì thế, lúc nói, giọng nói khàn càng nhiều. Khi ấy, càng nói sẽ càng mất hơi càng nhiều vì vậy bệnh nhân rất mệt và không nói được nhiều. Khàn tiếng mới đầu chỉ diễn ra từng đợt, nếu như được chữa trị và hạn chế nói, có thể giọng nói trở lại bình thường. Sau đấy khàn tiếng xảy ra thường xuyên hơn. tình trạng nặng, nhẹ của bệnh tùy thuộc kích cỡ hạt xơ dây thanh lớn hay bé và mức độ nhược cơ dây thanh.
Với polyp có chân, khi nói, polyp có thể di chuyển khi thanh môn đóng, mở, vì thế người bệnh có cảm giác bị vướng ở trong họng như là có sợi tóc hay vật gì cản trở nên khạc nhiều càng khiến cho polyp sưng to, giọng càng khàn. Không những khàn tiếng, bệnh nhân còn có thể hụt hơi (nói mất hơi), ho khan. Cho dù vậy, ít khi thấy người bị bệnh mất hẳn tiếng và khó thở bởi polyp.
✤ Tác động ra sao
Đa phần ảnh hưởng tới giọng nói của bệnh nhân, đặc biệt những người làm trong nghề giáo viên, ca sĩ, phát thanh viên, bán hàng, hướng dẫn viên du lịch…
Polyp dây thanh không biến chứng thành ác tính (ung thư), không gây nguy hiểm tới tính mạng người bệnh nhưng bệnh sẽ không tự khỏi.
Để chẩn đoán polyp dây thanh cần phải nội soi để biết được tình trạng của dây thanh quản, kích cỡ, vị trí của polyp và có phương hướng điều trị đúng.
✤ Nguyên tắc điều trị
Nếu như tình cờ phát hiện polyp dây thanh quản tuy nhiên chưa có thể hiện triệu chứng gì, không vội điều trị, chỉ nên làm sạch họng miệng bằng cách súc họng, đánh răng hàng ngày, trước khi đi ngủ, sau khi ngủ dậy. Trường hợp đã có tình trạng khàn tiếng nhẹ, không liên tục, trước mắt cần phải chữa trị nội khoa, tạm ngưng hoặc hạn chế nói đến mức tối đa là vấn đề cần thiết nhất cho bệnh nhân bị khàn tiếng có thể giúp cải thiện triệu chứng này. Kết hợp với trị liệu bằng liệu pháp khí dung có thuốc chống viêm, hạn chế phù nề, phối hợp kháng sinh (theo toa của bác sĩ điều trị). Nếu mà tình trạng bệnh đã ổn định và khỏi khàn tiếng, người bệnh cần khám bệnh định kỳ chuyên khoa Tai Mũi Họng.
Điều trị ngoại khoa được tiến hành nếu điều trị nội khoa không hiệu quả, đấy là phẫu thuật cắt bỏ polyp. Cắt bỏ polyp dây thanh có rất nhiều phương pháp. Kỹ thuật nội soi thanh quản gián tiếp cắt polyp bằng kìm Frankel với polyp có cuống nhỏ (ngày nay cách này ít được sử dụng) hoặc soi thanh quản trực tiếp cắt bỏ polyp với dụng cụ vi phẫu thanh quản hoặc cắt polyp dưới kính hiển vi phẫu thuật (vi phẫu) cũng có thể cắt polyp bằng laser CO2. Dùng liệu pháp gì tùy thuộc vào quyết định của người bệnh sau khi được bác sĩ tư vấn.
Sau tiến hành phẫu thuật người bệnh sẽ được các bác sĩ chỉ định dùng thuốc kháng sinh, phối hợp khí dung thuốc kháng viêm, chống phù nề.
Thanh quản là bộ phận nằm ở dưới đáy của lưỡi và khí quản. Thanh quản còn có thể gọi là hộp thanh bởi vì nó có chứa các dây thanh. Các cơ của thanh quản căng và duỗi dây thanh khi thở làm cho chúng hình thành hình chữ V để cho không khí đi xuyên qua. khi chúng ta nói, chúng kéo các dây thanh đang gắn vào các cơ khiến cho lỗ mở bị hẹp lại, sau đấy mỗi lúc đẩy không khí ra từ phổi đi qua thanh quản, không khí làm rung động các dây thanh đang căng và phát ra âm thanh, các dây thanh càng căng, âm thanh hình thành càng lớn, ngược lại, dây thanh càng chùng, âm phát ra càng thấp.
✤ Polyp dây thanh là gì?
Đây là những u nhỏ ở dây thanh nằm ở mặt trên trong lòng thanh quản. Polyp thường chỉ nhỏ bằng hạt tấm hay có khi kích cỡ khoảng hạt đậu xanh, thường gặp nằm ở khoảng 1/3 giữa dây thanh quản, hình nhẵn bóng, mọng, màu trắng hồng.
Tác hại của polyp dây thanh là khiến giọng nói khàn hoặc giọng đổi (nếu polyp có kích cỡ lớn). Hầu hết bệnh là lành tính và chỉ làm ảnh hưởng tới giọng nói.
✤ Tác nhân dẫn đến polyp dây thanh quản
Đa số do phù nề với các nguyên nhân khác nhau (viêm nhiễm, nói nhiều, hay phải nói to, kéo dài, do tính chất công việc như giáo viên, phát thanh viên, hướng dẫn viên du lịch…). Hay vì quá sản hệ biểu mô hay bộ phận liên kết hoặc quá sản niêm mạc thanh quản. Một yếu tố thuận lợi được đề cập tới là vì có hiện tượng kích thích cơ học bởi sự hoạt động (nói nhiều, liên tục, kéo dài…) khiến dây thanh căng quá mức, do đó những mao mạch ở trên dây thanh bị đứt gãy làm chảy máu, hậu quả là polyp dây thanh hình thành. Ngoài ra, polyp dây thanh quản cũng có thể vì viêm thanh quản mãn kéo dài.
Bản chất của polyp dây thanh bao gồm 1 nhân xơ, ngoài là lớp biểu mô quá sản. Có thể polyp một bên dây thanh hoặc 2 bên dây thanh tương xứng nhau. Nếu là polyp dây thanh 2 bên, khi phát âm chúng có thể va chạm vào nhau, vì thế còn được gọi là kiss nodule.
✤ Biểu hiện như thế nào?
Thông thường, khản tiếng, nói bị hụt hơi, do thanh môn hở rộng lúc nói là những biểu hiện chủ yếu. Khàn tiếng là triệu chứng xuất hiện đầu tiên, nguyên nhân bởi 2 dây thanh âm không thể khép kín được, làm dây thanh rung động không đều, dẫn đến tình trạng tiếng bị khản. Mức độ khàn tiếng tùy thuộc vào kích thước của polyp, khi polyp càng to càng làm cho chỗ hở thanh môn càng rộng. Vì thế, lúc nói, giọng nói khàn càng nhiều. Khi ấy, càng nói sẽ càng mất hơi càng nhiều vì vậy bệnh nhân rất mệt và không nói được nhiều. Khàn tiếng mới đầu chỉ diễn ra từng đợt, nếu như được chữa trị và hạn chế nói, có thể giọng nói trở lại bình thường. Sau đấy khàn tiếng xảy ra thường xuyên hơn. tình trạng nặng, nhẹ của bệnh tùy thuộc kích cỡ hạt xơ dây thanh lớn hay bé và mức độ nhược cơ dây thanh.
Với polyp có chân, khi nói, polyp có thể di chuyển khi thanh môn đóng, mở, vì thế người bệnh có cảm giác bị vướng ở trong họng như là có sợi tóc hay vật gì cản trở nên khạc nhiều càng khiến cho polyp sưng to, giọng càng khàn. Không những khàn tiếng, bệnh nhân còn có thể hụt hơi (nói mất hơi), ho khan. Cho dù vậy, ít khi thấy người bị bệnh mất hẳn tiếng và khó thở bởi polyp.
✤ Tác động ra sao
Đa phần ảnh hưởng tới giọng nói của bệnh nhân, đặc biệt những người làm trong nghề giáo viên, ca sĩ, phát thanh viên, bán hàng, hướng dẫn viên du lịch…
Polyp dây thanh không biến chứng thành ác tính (ung thư), không gây nguy hiểm tới tính mạng người bệnh nhưng bệnh sẽ không tự khỏi.
Để chẩn đoán polyp dây thanh cần phải nội soi để biết được tình trạng của dây thanh quản, kích cỡ, vị trí của polyp và có phương hướng điều trị đúng.
✤ Nguyên tắc điều trị
Nếu như tình cờ phát hiện polyp dây thanh quản tuy nhiên chưa có thể hiện triệu chứng gì, không vội điều trị, chỉ nên làm sạch họng miệng bằng cách súc họng, đánh răng hàng ngày, trước khi đi ngủ, sau khi ngủ dậy. Trường hợp đã có tình trạng khàn tiếng nhẹ, không liên tục, trước mắt cần phải chữa trị nội khoa, tạm ngưng hoặc hạn chế nói đến mức tối đa là vấn đề cần thiết nhất cho bệnh nhân bị khàn tiếng có thể giúp cải thiện triệu chứng này. Kết hợp với trị liệu bằng liệu pháp khí dung có thuốc chống viêm, hạn chế phù nề, phối hợp kháng sinh (theo toa của bác sĩ điều trị). Nếu mà tình trạng bệnh đã ổn định và khỏi khàn tiếng, người bệnh cần khám bệnh định kỳ chuyên khoa Tai Mũi Họng.
Điều trị ngoại khoa được tiến hành nếu điều trị nội khoa không hiệu quả, đấy là phẫu thuật cắt bỏ polyp. Cắt bỏ polyp dây thanh có rất nhiều phương pháp. Kỹ thuật nội soi thanh quản gián tiếp cắt polyp bằng kìm Frankel với polyp có cuống nhỏ (ngày nay cách này ít được sử dụng) hoặc soi thanh quản trực tiếp cắt bỏ polyp với dụng cụ vi phẫu thanh quản hoặc cắt polyp dưới kính hiển vi phẫu thuật (vi phẫu) cũng có thể cắt polyp bằng laser CO2. Dùng liệu pháp gì tùy thuộc vào quyết định của người bệnh sau khi được bác sĩ tư vấn.
Sau tiến hành phẫu thuật người bệnh sẽ được các bác sĩ chỉ định dùng thuốc kháng sinh, phối hợp khí dung thuốc kháng viêm, chống phù nề.